روزگار پاییزی ارگ بهارستان

[Navisa.]

ارگ بهارستان یکی از مهم ترین آثار تاریخی شهر بیرجند است که متعلق به دوره افشار بوده و در تاریخ 25 اسفند 1379 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است اما هم اکنون نه تنها از این مکان استفاده مسکونی می شود بلکه به عنوان انبار ضایعات نیز از آن استفاده می شود و بافت با ارزش این بنا نیز رو به تخریب است.ارگ بهارستان که به باغ زرشکی معروف است، در دوره افشار ساخته شده و در بیرجند، خیابان منتظری، محدوده کوچه پست قدیم قرار دارد.

ساختمان اصلی ارگ بهارستان، کوشکی است به صورت هشت ضلعی که تزئینات نمای بیرونی آن وجه تشابه با تزئینات آجرکاری ارگ کریم خان زند در شیراز دارد. از جمله رویدادهای تاریخی این بنا پناهنده شدن لطفعلی خان زند و دیگر همراهان وی در این ارگ بوده است.

بنای تاریخی ارگ بهارستان یکی از بزرگترین و باشکوه‌ترین باغ‌های ایرانی بوده که متاسفانه سال‌ها قبل از شناسایی و ثبت آن در فهرست آثار ملی بخش گسترده‌ای از آن توسط نهادهای مختلف دولتی و نیمه دولتی مجزا شد و آنچه از این باغ باشکوه باقی مانده کوشکی نیمه ویران و فضاهای مخروبه است.نمای خارجی این بخش دارای تزیینات آجرکاری با زره های هندسی شبیه بناهای دوره زندیه شیراز است. بخش دوم قلعه دفاعی بنا است که دارای یک برج و حصار است این بخش که از خشت و گل ساخته شده است آسیب‌های زیادی بر اثر عوامل جوی بر آن وارد شده است.سومین بخش حیاط اندرونی و اطاق‌های دور تا دور آن است پس از تاسیس مدرسه شوکتیه که مخصوص پسران بوده است. این بخش از ارگ به مدرسه دختران اختصاص می‌یابد و نام مدرسه نسوان را به خود می‌گیرد.