02-09-2014، 4:46
نتایج پژوهش جدید محققان انگلیسی حاکی از آن است که مصرف بعضی از داروهای استاتینی ممکن است سبب اختلال حافظه شود.
یک گروه از دانشمندان دانشگاه بریستول در انگلیس دو مورد از استاتینها را که بیشتر تجویز میشوند در موشها آزمایش کرده و دریافتهاند که مصرف یکی از این استاتینها سبب کاهش پرفورمانس حافظهی فعال و حافظهی بازشناسی میشود.
استاتینها ازجمله داروهایی هستند که از میزان لیپوپروتئین با چگالی پائین (LDL) یا کلسترل بد خون میکاهند و میلیونها نفر در سطح جهان از این دارو استفاده میکنند. کلسترل هم از جمله مواد چرب حیاتی است که همهی یاختههای بدن برای کارکرد مناسب به آن نیاز دارند.
بدن از کلسترل برای ساخت سایر مواد حیاتی استفاده میکند اما بالابودن میزان کلسترول در بدن ممکن است به افزایش رسوب چربی در سرخرگها منجر شود که احتمال بیماریهای قلب و عروق ازجمله بیماری کرونر قلب (آنژین و حمله قلب) و استروک را افزایش می دهد.
استاتینها از طریق کاهش مقدار کلسترولی اعمال اثر میکنند که توسط یاختهها تولید میشود و فشار میآورند تا ذخایر کلسترول از گردش خون خارج شود و به این ترتیب مقدار کلسترل گردش خون در سرخرگها پائین میآید. استاتینها برای افراد سالمی هم که از نظر بیماری قلب پر خطر تلقی میشوند تجویز میشوند و نیز از بروز مشکلات بیشتر در افرادی که دچار حملهی قلب یا استروک بودهاند یا به بیماری سرخرگ محیطی دچار شدهاند، جلوگیری میکنند.
دراین بررسی جدید همانند بررسیهای دیگر میان مصرف استاتین و سایر مشکلات سلامت پیوندهایی مشاهده شده است.
یک بررسی کانادایی که در BMJ انتشار یافته حاکی از آن است که مصرف بعضی استاتینها از قبیل آتورواستاتین (Lipitor)، رزوواستاتین (Crestor) و سیمواستاتین (Zocor) سبب افزایش دیابت نوع 2 در بیماران میشود.
محققان آمریکایی نیز گزارش کردهاند که مصرف استاتین، احتمال بروز کاتاراکت را افزایش میدهد. همچنین مدارکی در دست است که نشان میدهد بعضی داروها با لواستاتین (Mevacor) اثر متقابل دارند و احتمال بروز آزردگی عضله را میافزایند.
این نکته سال گذشته در روزآمد مصرفکننده در مورد استاتینها توسط سازمان غذا و داروی آمریکا ذکر شده و گزارش شده بود بعضی از مصرف کنندگان استاتین وجود مشکلات شناخت ازجمله از یاد رفتن خاطره، فراموشی و اغتشاش فکر را ذکر کردهاند. در آن روزآمد، FDA اظهار داشته بود که در عینحال که ارزش استاتینها در پیشگیری از بیماری قلب به وضوح آشکار و مشخص شده است ولی این سازمان دستور به تغییر برچسب فرآوردههای استاتینی داده است تا انعکاسی از بعضی از این نگرانیهای جدید باشد.
برای این بررسی، پژوهشگران دو استاتین پراواستاتین (Pravachol) و آتورواستاتین را که بیشتر مورد استفاده است در موشها آزمودند. نتایج بررسی ثابت کرد که پراواستاتین و نه آتورواستاتین، توان حیوانات در انجام وظایف یادگیری و حافظه را دچار اختلال کرده است. محققان روزی یک دوز استاتین به مدت 18 روز به موشها دادند و توان انجام یک وظیفهی یادگیری ساده شامل یافتن یک خوراکی پاداش پیشاز درمان در مدت درمان و پس از آن را آزمودند. در روز آخر درمان و یک هفته پساز خاتمهی درمان، قدرت شناسایی جسمی مورد بررسی قرار گرفته بود که پیش از آن نیز مشاهده شده بود. به این روش خاطرهی شناسایی آزموده میشد.
پژوهشگران می گویند: نتایج به دست آمده نشان داد که در چند روز آخر درمان، مصرف روزانهی داروی پراواستاتین سبب اختلال در یادگیری موشها شده است ولی وقتی درمان متوقف شد، این اثر معکوس شد. همچنین در آزمون شناسایی خاطره، استفاده از پراواستاتین سبب کاهش قدرت موشها در تمایز اشیای جدید شد اما با مصرف آتورواستاتین، در هیچیک از این دو مورد اختلالی دیده نشد و به اینترتیب نتیجه گرفته میشود که درمان درازمدت با پراواستاتین سبب اختلال در حافظهی فعال و شناسایی در جوندگان میشود.
این پژوهش به صورت آنلاین درشمارهی اخیر PLOS ONE انتشار یافته است.