همه چیز درباره وقفه تنفسی هنگام خواب

[Mᴏʙɪɴᴀ]

در این مقاله به شکل کامل با نشانه‌ها، راه‌های درمان و روشهای پیشگیری از وقفه تنفسی هنگام خواب آشنا می‌شوید. 

تعریف

اپنه خواب (Sleep apnea)، یک اختلال یک اختلاف بالقوه جدی خواب است که در آن تنفس در حین خواب به‌طور مکرر قطع و وصل می‌شود. اگر با صدای بلند خرخر می‌کنید و حتی پس از یک خواب کامل در شب، احساس خستگی می‌کنید ممکن است به اپنه خواب دچار باشید. دو نوع اصلی اپنه خواب عبارت‌اند از:

• اپنه خواب انسدادی که شکل شایع‌تر آن است و هنگامی اتفاق می‌افتد که عضلات گلو شل می‌شوند.

• اپنه خواب مرکزی که زمانی اتفاق می‌افتد که مغز سیگنالهای مناسب به عضلاتی که تنفس را کنترل می‌کنند نمی‌فرستد.

 

اگر فکر می‌کنید ممکن است اپنه خواب داشته باشید به پزشک مراجعه کنید. درمان آن برای اجتناب از مشکلات قلبی و عوارض دیگر لازم است.

 

علائم

علائم و نشانه‌های اپنه خواب مرکزی و انسدادی همپوشانی دارند و گاهی اوقات تشخیص نوع اپنه را دشوار می‌سازند. متداولترین علائم اپنه انسدادی و مرکزی عبارت است از:

• خواب آلودگی شدید در طول روز (hypersomnia)

• خرخر بلند که معمولاً در اپنه انسدادی مشخص‌تر است

• دوره‌های توقف تنفسی در حین خواب که اطرافیان فرد مشاهده می‌کنند

• بیدار شدنهای ناگهانی همراه با کوتاهی تنفس که احتمالاً به واسطه اپنه خواب مرکزی اتفاق افتاده است

• بیدار شدن با دهان خشک یا گلودرد

• سردرد صبحگاهی

• دشوار بودن خواب پیوسته (بدون وقفه)

• مشکلات توجه و تمرکز

 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر شما یا نزدیکانتان متوجه موارد زیر شدید به پزشک مراجعه کنید:

• خرخرتان به‌اندازه‌ای بلند است که خواب دیگران یا خودتان را دچار اشکال می‌کند

• کوتاهی تنفس شما را از خواب بیدار می‌کند

• توقف متناوب تنفس در حین خواب دارید

• خواب آلودگی شدید در هنگام روز دارید که ممکن است باعث شود در حال کار، تماشای تلویزیون یا حتی رانندگی به خواب بروید.

 

بسیاری از مردم خرخر را نشانه مسئله جدی نمی‌دانند و نمی‌دانند هر کسی که اپنه خواب دارد خرخر می‌کند اما در صورت تجربه خرخر بلند با پزشک صحبت کنید، به‌خصوص خرخری که با دوره‌های سکوت قطع می‌شود.

از پزشک درباره هر گونه مشکل خواب که موجب خستگی مزمن، خواب آلودگی و تحریک پذیری در شما شده است سؤال کنید. خواب آلودگی روز هنگام ممکن است به علت اختلالات دیگری مانند حمله خواب (narcolepsy) باشد.

 

علت‌های اپنه خواب انسدادی

اپنه خواب انسدادی زمانی اتفاق می‌افتد که عضلات پشت حلق شل می‌شود. این عضلات زبان کوچک، (قطعه بافتی مثلثی شکل است که از نرم کام آویزان است)، لوزه‌ها، دیواره‌های جانبی حلق و زبان را پشتیبانی می‌کنند.

وقتی این عضلات شل می‌شوند، در هنگام دم مسیرهای هوایی تنگ یا بسته می‌شوند و نمی‌توانند هوای کافی وارد ریه ها کنند. این امر ممکن است موجب کاهش سطح اکسیژن خون شود. مغز این عدم توانایی در تنفس را درک کرده و مختصراً شما را از خواب بیدار می‌کند تا مسیرهای هوایی را دوباره باز کنید. این بیدار شدن معمولاً به قدری کوتاه است که آن را به یاد نمی‌آورید.

 

ممکن است صدای خرخر، خفگی یا نفس نفس در خواب داشته باشید. این الگو ممکن است پنج تا سی مرتبه یا بیشتر در ساعت تکرار شود و در تمام طول شب ادامه یابد. این اختلال‌ها مانع رسیدن به مرحله عمیق و آرام خواب شده و موجب می‌شود احتمالاً در ساعات بیداری احساس خواب آلودگی کنید. افرادی که اپنه خواب انسدادی دارند ممکن است متوجه اختلال خواب خود نشوند. در حقیقت برخی از افراد مبتلا به این نوع اپنه خواب فکر می‌کنند در تمام طول شب خوب می‌خوابند.

 

علت‌های اپنه خواب مرکزی

اپنه خواب مرکزی که حالت کمتر شایع اپنه است زمانی اتفاق می‌افتد که مغز نمی‌تواند به درستی به عضلات تنفسی سیگنال بفرستد. ممکن است با تنفس کوتاه بیدار شوید یا به سختی به خواب بروید یا خوابتان پیوسته نباشد. در این حالت نیز همانند اپنه خواب انسدادی، خرخر و خواب آلودگی در روز ممکن است اتفاق بیفتد. متداولترین علت اپنه خواب مرکزی نارسایی قلبی و علت کمتر متداول آن سکته است. افراد مبتلا به اپنه خواب مرکزی در مقایسه با افراد مبتلا به اپنه خواب انسدادی، احتمال بیشتری دارد که بیداری‌های شبانه را به یاد بیاورند.

 

عوامل خطر

هر فردی ممکن است دچار اپنه خواب شود. حتی کودکان ممکن است اپنه خواب داشته باشند اما عوامل مشخصی احتمال آن را افزایش می‌دهد:

 

اپنه خواب انسدادی

• اضافه وزن: چربیهای ذخیره شده اطراف مسیر هوایی فوقانی ممکن است مسیر تنفسی را مسدود کند. اگر چه همه افرادی که اپنه خواب دارند اضافه وزن ندارند و افراد لاغر نیز ممکن است به این اختلال دچار شوند.

• دور گردن (قطر گردن): افرادی که دور گردن بزرگتری دارند ممکن است مسیر هوایی باریکتری داشته باشند.

• مسیر هوایی باریک: ممکن است به‌صورت وراثتی و طبیعی مسیر هوایی شما باریک باشد یا لوزه‌ها یا ادنوئیدهایتان بزرگ‌شده باشد که مسیر هوایی را تنگ یا مسدود می‌کند.

• جنس مذکر: مردان دو برابر زنان احتمال دارد که اپنه خواب داشته باشند. اگر چه در صورت اضافه وزن در زنان و نیز پس از دوره یائسگی نیز احتمال آن افزایش می یابد. ردیف

• افزایش سن: در افراد بالای 60 سال اپنه خواب به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.

• سابقه خانوادگی: اگر عضوی از اعضای خانواده اپنه خواب دارد احتمال آن در شما افزایش می یابد.

• نژاد: در افراد زیر 35 سال سیاهپوست احتمال اپنه خواب تنفسی انسدادی بیشتر است.

• مصرف الکل، مخدر یا مسکنها: این مواد عضلات حلق را شل می‌کنند.

• سیگار: در افرادی سیگاری، سه برابر دیگران احتمال اپنه خواب انسدادی وجود دارد. سیگار کشیدن می‌تواند باعث افزایش التهاب و حبس شدن مایع در مسیرهای هوایی فوقانی می‌شود. این خطر احتمالاً پس از ترک سیگار کاهش پیدا می‌کند.

• احتقان بینی: اگر به سختی از بینی نفس میکشید چه به علت آناتومی بدنتان باشد یا به خاطر الرژی، احتمال اپنه خواب انسدادی در شما بیشتر است.

 

اپنه خواب مرکزی

• جنس مذکر: مردان بیشتر در خطر اپنه خواب مرکزی قرار دارند.

• افزایش سن: افراد بالای 65 سال در خطر بیشتر اپنه خواب مرکزی قرار دارند به‌خصوص اگر عوامل زمینه ساز دیگر را نیز داشته باشند.

• اختلالات قلبی: افراد مبتلا به نارسایی احتقانی قلبی یا فیبریلاسیون دهلیزی در خطر بیشتر اپنه خواب مرکزی قرار دارند.

• سکته یا تومور مغزی: این وضعیتها بر توانایی تنظیم تنفس در مغز تاثیر میگذارند.

 

پیچیدگیها و عوارض بعدی

اپنه خواب، یک وضعیت جدی به حساب می آید. مشکلاتی که این وضعیت ممکن است ایجاد کند عبارت‌اند از:

• فشار خون بالا یا مشکلات قلبی: کاهش ناگهانی اکسیژن خون که در حین وقفه های تنفسی اتفاق می‌افتد فشار خون را افزایش داده و بر سیستم قلبی عروقی فشار وارد می کند. اگر اپنه خواب انسدادی دارید احتمال فشار خون بالا در شما بیشتر است. هر قدر اپنه خوابتان شدیدتر باشد احتمال فشار خون بیشتر خواهد بود. اگر چه صرف نظر از اینکه فشار خون بالا دارید یا ندارید، اپنه خواب انسدادی خطر سکته را افزایش می‌دهد. اگر بیماری قلبی داشته باشید این دوره‌های مکرر کاهش اکسیژن خون (هیپوکسیا) ممکن است منجر به مرگ ناگهانی ناشی از حادثه قلبی شود. مطالعات نشان می‌دهد که اپنه خواب انسدادی با افزایش خطر فیبریلاسیون دهلیزی، نارسایی احتقانی قلبی و بیماریهای دیگر عروقی مرتبط است. بر عکس اپنه خواب مرکزی معمولاً خود محصول بیماری قلبی است نه علت آن.

• خستگی روز هنگام: بیداری‌های مکرر مرتبط با اپنه خواب، مانع خواب طبیعی تجدید نیرو کننده می‌شود. افرادی که اپنه خواب دارند اغلب خواب آلودگی شدید در روز، خستگی و تحریک پذیری را تجربه می‌کنند. ممکن است شما در تمرکز و توجه مشکل داشته باشید و سر کار، در حال تماشای تلویزیون، یا حتی هنگام رانندگی خوابتان بگیرد. ممکن است احساس کنید تحریک پذیر، بد خلق یا افسرده شده اید. کودکان و نوجوانانی که به این مشکل مبتلا هستند ممکن است در امور مربوط به مدرسه ضعیف بوده یا مشکلات رفتاری داشته باشند.

• عوارض اپنه خواب در داروها و جراحی‌ها: اپنه خواب انسدادی، در مورد مصرف برخی داروها و بی هوشی عمومی نیز نگرانی‌هایی ایجاد می‌کند. افراد مبتلا به اپنه خواب بیشتر احتمال دارد که پس از جراحی‌های مهم دچار مشکلاتی شوند، چون مستعد مشکلات تنفسی هستند، به‌خصوص هنگامی که مسکن مصرف کرده و به پشت می‌خوابند. پیش از جراحی به پزشک بگویید که اپنه خواب دارید و چگونه به آن رسیدگی می‌کنید. اپنه خواب تشخیص داده نشده به‌خصوص در چنین وضعیتی ممکن است خطر آفرین باشد.

• مشکلات کبد: افراد مبتلا به اپنه خواب احتمال بیشتری دارد که در آزمایش‌های عملکرد کبد، نتایج غیر طبیعی داشته باشند و کبدشان به احتمال بیشتری علائم بافت جوشگاه شدن (در وضعیت سیروز) را نشان دهد.

• همسر محروم از خواب: خرخر بلند، ممکن است در خواب اطرافیان مشکلاتی ایجاد کند و موجب عدم استراحت مناسب و در نهایت اشکال در رابطه شود. در بسیاری از این شرایط فرد به اتاق دیگر یا حتی طبقه دیگر خانه می‌رود تا بتواند بخوابد. بسیاری از همسران فرد مبتلا به اپنه خواب نیز دچار کم خوابی هستند.

و افراد مبتلا به اپنه خواب ممکن است از مشکلات حافظه، سردرد صبح هنگام، تغییرات خلق یا احساس افسردگی، نیاز به دفع ادرار مکرر و کاهش تمایل به رابطه جنسی شکایت داشته باشند. کودکان مبتلا به اپنه خواب که تحت درمان قرار نمی‌گیرند ممکن است بیش فعال شده و اختلال کمبود توجه و بیش فعالی در آن‌ها تشخیص داده شود.

 

آماده شدن برای مراجعه به پزشک

اگر احتمال می‌دهید که اپنه خواب دارید، احتمالاً ابتدا به پزشک عمومی مراجعه می‌کنید، اما در بعضی از موارد زمانی که شما تماس می‌گیرید تا وقت ملاقات تعیین کنید، او ممکن است شما را فوراً به متخصص خواب ارجاع بدهد.

چون ملاقاتتان با پزشک ممکن است کوتاه باشد و اغلب موارد زیادی بررسی می‌شود، بهتر است پیش از آن خود را کاملاً آماده کنید. یک سری از اطلاعاتی که به شما کمک می‌کند از وقت کوتاه خود در حضور پزشک به درستی استفاده کنید، و انتظاری که باید از او داشته باشید، در زیر آمده است:

 

چه کاری می‌توانید انجام دهید

• از هر گونه محدودیت پیش از ملاقات با پزشک آگاه شوید. هنگام نوبت گرفتن بپرسید آیا لازم است رژیم غذایی یا برنامه خواب خاصی پیش از مراجعه داشته باشید.

• هر گونه علائمی را که تجربه می‌کنید بنویسید، از جمله هر نشانه‌ای که ممکن است نسبت به موضوع ملاقات شما بی‌ارتباط به نظر برسد.

• اطلاعات فردی تان را بنویسید از جمله استرسهای مهم یا تغییرات اخیر در زندگی.

• فهرستی از داروها، ویتامین‌ها، یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید را تهیه کنید.

• اگر ممکن است، از یکی از اعضای خانواده و یا دوستانتان بخواهید همراهی تان کنند. فردی که شما را همراهی می‌کند ممکن است اطلاعاتی را که شما فراموش کرده‌اید به یاد داشته باشد. همسر شما ممکن است از علائمتان بیشتر از خودتان آگاه باشد و بتواند در مراجعه به پزشک کمک کند.

• سؤالاتی را که می‌خواهید از دکتر بپرسید را بنویسید.

 

زمان ملاقات شما با دکتر محدود است، بنابراین فهرستی از سؤالاتی که می‌تواند به شما کمک کند که بیشترین استفاده را از ملاقات خود داشته باشید بنویسید. برای اپنه خواب برخی از سؤالات اساسی که از پزشک خود می‌توانید بپرسید عبارت‌اند از:

• علت محتمل‌تر علائم من چیست؟

• آیا علت محتمل دیگری برای علائم وجود دارد؟

• چه نوع آزمایشی نیاز دارم؟ آیا این آزمایش‌ها نیاز به آمادگی خاصی دارند؟

• آیا این وضعیت من موقتی است یا بلند مدت است؟

• چه درمانهایی برای آن قابل انجام است؟

• اقدامات جایگزین برای رویکرد اصلی که شما پیشنهاد می‌کنید، چیست؟

• فکر می‌کنید کدام درمان برای من بهتر است؟

• من مشکلات دیگر سلامتی نیز دارم، چطور می‌توانم آن‌ها را با هم بهتر مدیریت کنم؟

• آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟

• آیا جایگزین ژنریک برای دارو یا محصولاتی که برایم تجویز می‌کنید وجود دارد؟

• آیا بروشور یا مطالب چاپی دیگری در این زمینه وجود دارد که بتوانم با خود به منزل ببرم؟ چه وب سایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟

علاوه بر این سؤالاتی که از قبل آماده کرده‌اید، هر سؤال دیگری به ذهنتان آمد بدون تردید از پزشک بپرسید.

 

از دکتر چه انتظاری باید داشته باشید

پزشک احتمالاً از شما سؤالاتی می‌پرسد از جمله:

• از چه زمانی علائم شروع شد؟

• آیا علائم شما هر از چند گاهی می‌آید و می‌رود یا دائمی است؟

• علائم شما تا چه حد شدید است؟

• همسر شما علائمتان را چطور توصیف می‌کند؟

• آیا میدانید تنفستان در حین خواب قطع می‌شود یا نه؟ اگر چنین است چند مرتبه در روز؟

• آیا چیزی به کاهش علائم کمک می‌کند؟

• آیا چیزی علائم را بدتر می‌کند؟ (مانند وضعیت بدن در خواب یا مصرف مواد خاص)

 

در این حال شما چه کاری می‌توانید انجام دهید

سعی کنید به پهلو بخوابید. بیشتر اشکال اپنه خواب هنگامی که به پهلو خوابیده‌اید خفیف‌تر می‌شوند.

• از مصرف داروهای آرام بخش خودداری کنید. داروهایی که بدن شما را شل می‌کنند یا شما را خواب آلود می‌کنند اپنه خواب را بدتر می‌کنند.

• اگر خواب آلوده هستید از رانندگی پرهیز کنید. اگر اپنه خواب دارید ممکن است به‌صورت غیر طبیعی خواب آلوده باشید که خطر تصادفات رانندگی را افزایش می‌دهد. ممکن است دوست نزدیک یا یکی از اعضای خانواده‌تان به شما بگوید خواب آلوده‌تر از آنچه احساس می‌کنید به نظر می‌رسید. اگر این صحت دارد رانندگی نکنید.

 

آزمایشگاه خواب

پزشک شما ممکن است بر اساس علائم شما ارزیابی انجام دهد یا شما را به مرکز اختلال خواب ارجاع دهد. در آنجا یک متخصص خواب می‌تواند به شما کمک کند تا در مورد نیاز به ارزیابی بعدی خود تصمیم بگیرید. چنین ارزیابی اغلب شامل نظارت کامل بر تنفس و عملکردهای دیگر بدن در حین خواب در طول شب است. محبوبیت آزمایش خواب در خانه در حال افزایش است، برای اینکه انجام آن ساده‌تر بوده و هزینه آن کمتر است. آزمایش‌های تشخیص اپنه خواب ممکن است شامل موارد زیر ‌باشد:

 

پلی سومنوگرافی شبانه

• پلی سومنوگرافی شبانه. در حین این تست به شما تجهیزاتی وصل می‌شود که فعالیت مغز، ریه ها و قلب، الگوهای تنفسی، حرکات دست و پا و سطح اکسیژن خون در حین خواب را نظارت می‌کند.

 

تست خواب در خانه

• تست خواب خانه: در برخی موارد، پزشک تستهای ساده‌ای در اختیار شما قرار می‌دهد که می‌توانید برای تشخیص اپنه خواب، آن‌ها را در خانه انجام دهید. این تستها معمولاً شامل اندازه گیری ضربان قلب، سطح اکسیژن خون، الگوهای تنفسی و جریان هوا می‌شود. اگر اپنه خواب دارید، نتایج آزمایش کاهش سطح اکسیژن خون در حین وقفه تنفسی و سپس افزایش آن با بیدار شدن را نشان می‌دهد. اگر نتایج غیر طبیعی باشند پزشک می‌تواند بدون نیاز به آزمایش بیشتر، درمان را تجویز کند. ابزارهای مانیتورینگ (نمایش و نظارت) قابل حمل، همه موارد اپنه خواب را شناسایی نمی‌کنند، بنابراین حتی اگر نتایج اولیه طبیعی باشند، پزشک باز هم ممکن است به شما پلی سومنوگرافی توصیه کند.

اگر اپنه خواب انسدادی دارید، پزشک ممکن است شما را به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع دهد، تا احتمال هر گونه انسداد در بینی یا گلو رد شود. همچنین یک ارزیابی توسط متخصص قلب یا متخصص اعصاب ممکن است برای بررسی علت اپنه خواب مرکزی لازم باشد.

 

نمایشن‌ها و داروها

در موارد خفیف اپنه خواب، پزشک ممکن است تنها ایجاد تغییراتی در سبک زندگی مانند کاهش وزن یا ترک سیگار را به شما توصیه کند. اگر این کارها علائم شما را بهبود ندهند یا اپنه خواب شما متوسط تا شدید باشد، یک سری درمانهای دیگر نیز در دسترس است. ابزارهای مشخصی می‌توانید به باز نگه داشتن مسیرهای هوایی در حین خواب کمک کنند. در موارد دیگر ممکن است نیاز به جراحی باشد.

درمانهای اپنه خواب انسدادی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

 

فشار مثبت مداوم مسیرهای هوایی (CPAP)

• فشار مثبت مداوم مسیرهای هوایی (CPAP): اگر اپنه خواب متوسط تا شدید دارید، می‌توانید از دستگاهی استفاده کنید که با استفاده از ماسکی که روی بینی‌تان در زمان خواب گذاشته می‌شود، فشار هوا برای مسیر هوایی شما ایجاد می‌کند. فشار هوایی که توسط این دستگاه ایجاد می‌شود، تا حدی از فشار هوای محیط بالاتر است و برای باز نگه داشتن مسیرهای هوایی شما کافی است، و به این صورت باعث جلوگیری از اپنه و خرخر می‌شود.

اگر چه روش فشار مثبت مداوم برای مسیرهای هوایی، قابل اعتماد ترین و متداولترین شیوه درمان اپنه خواب است، اما برای برخی از مردم سخت و پرزحمت است. بسیاری از مردم این روش را رها می‌کنند، اما با کمی تمرین می‌شود فشار بندهای آن را طوری تنظیم کرد که به‌راحتی روی سر جا بگیرد. ممکن است لازم باشد بیش از یک نوع ماسک را امتحان کنید تا ببینید کدام یک برایتان راحت‌تر است. برخی از مردم ترجیح می‌دهند که از رطوبت ساز همراه با دستگاه CPAP استفاده کنند.

اگر دچار مشکلاتی شدید، خیلی سریع استفاده از این دستگاه را متوقف نکنید. با پزشک صحبت کنید تا ببینید چه اصلاحاتی می‌تواند شما را راحت‌تر کند. به علاوه در صورتی که هنوز با وجود این روش خرخر می‌کنید یا دوباره خرخرتان شروع شده است با پزشک صحبت کنید. اگر وزنتان تغییر کرد فشار دستگاه نیز باید تنظیم شود.

 

دستگاه فشار مسیر هوایی قابل تنظیم

• دستگاه فشار قابل تنظیم مسیر هوایی: اگر مشکل شما با CPAP حل نشد می‌توانید از نوع دیگری از ابزارهای فشار مسیر هوایی استفاده کنید که به‌صورت اتوماتیک فشار را در حین خواب شما تنظیم می‌کند. مثلاً از دستگاه‌هایی که فشار مثبت مسیر هوایی دو مرحله‌ای اعمال می‌کند (BPAP) می‌تواند استفاده کرد. این دستگاه فشار بیشتری در حین دم و فشار کمتری در بازدم وارد می‌کند.

 

فشار مثبت مسیر هوایی بازدم (EPAP)

• فشار مثبت مسیر هوایی بازدم (EPAP): این روش، جدیدترین درمان مورد تأیید سازمان نظارت بر غذا و داروی امریکا است. این دستگاههای کوچک یک‌بار مصرف، پیش از خواب روی هر سوراخ بینی جایگذاری می‌شوند. این دستگاه دریچه‌ای است که به هوا اجازه می‌دهد آزادانه به داخل جریان پیدا کند، اما هنگام بازدم، هوا باید از طریق سوراخ‌های کوچک دریچه خارج شود. این باعث افزایش فشار مسیرهای هوایی شده و آن‌ها را باز نگه می‌دارد. این دستگاه در مقایسه با انواع تقلبی آن، به کاهش خرخر و خواب آلودگی در روز کمک می‌کند و برای برخی افراد که نمی‌توانند CPAP را تحمل کنند، گزینه مناسبی می‌تواند باشد.

 

  

وسیله دهانی

• وسیله دهانی (oral appliance): گزینه دیگری نیز وجود دارد به نام وسیله دهانی که در دهان قرار داده می‌شود و طوری طراحی شده که گلو را باز نگه می‌دارد. اگر چه CPAP موثرتر از وسیله دهانی است اما استفاده از این ابزار ممکن است ساده‌تر باشد. برخی از وسیله های دهانی برای جلو آوردن فک و در نتیجه باز نگه داشتن گلو طراحی شده‌اند که گاهی اوقات می‌تواند خرخر و اپنه خواب انسدادی خفیف را آرام کند.

دندان‌پزشک شما می‌تواند یک‌سری از وسایل دهانی را در اختیار شما قرار دهد. ممکن است لازم باشد ابزارهای مختلفی را امتحان کنید تا بفهمید کدام یک برای شما بهتر است. وقتی ابزار مناسب خود را پیدا کردید باید حداقل هر شش ماه یک‌بار در سال اول درمان و پس از آن حداقل سالی یک‌بار به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا مطمئن شوید هنوز برایتان متناسب است و علائم و نشانه‌هایتان را دوباره ارزیابی کنید.

 

جراحی

جراحی معمولاً تنها زمانی استفاده می‌شود که همه درمانهای دیگر بی‌نتیجه بوده باشد. معمولاً پیشنهاد می‌شود که قبل از جراحی، یک دوره آزمایشی سه‌ماهه برای درمان‌های دیگر در نظر گرفته شود. با این حال، برای آن عده از افراد که مشکلات خاص ساختار فک دارند، ممکن است این روش اولین گزینه مناسب باشد. هدف از جراحی برای اپنه خواب، بزرگ کردن مسیرهای هوایی بینی یا گلو است که ممکن است مرتعش شده و باعث ایجاد خرخر شده باشند، یا مسیرهای هوایی فوقانی شما را مسدود کرده و موجب وقفه تنفسی شده باشند.

• برداشتن بافت: در حین این عمل که  اوولوپالاتوفارنگوپلاستی  (uvulopalatopharyngoplasty یا UPPP) نامیده می‌شود، پزشک بافتی از انتهای دهان و بالای گلو را برمی‌دارد. لوزه‌ها و آدنوئیدهای شما نیز معمولاً برداشته می‌شود. این نوع جراحی در متوقف کردن ارتعاش و ایجاد خرخر ساختارهای گلو موفقیت آمیز است؛ اما ممکن است در درمان اپنه خواب کمتر موفقیت آمیز باشد چون بافتهای دورتر گلو هنوز ممکن است مسیر هوایی را مسدود کنند. این روش جراحی معمولاً در بیمارستان انجام شده و نیاز به بیهوشی عمومی دارد.

برداشتن بافتهای پشت گلو با لیزر (اوولوپالاتوپلاستی با کمک لیزر) برای اپنه خواب توصیه نمی‌شود. انرژی فرکانس رادیویی ممکن است برای افرادی که نمی‌توانند روش CPAP و یا روش وسیله دهانی را تحمل کنند، گزینه مناسبی باشد.

• تغییر موقعیت فک: در این روش فک شما از بقیه استخوانهای صورت به سمت جلوتر جا به جا می‌شود. این کار فضای پشت زبان و نرم کام را بزرگ می‌کند و به همین دلیل احتمال انسداد آن کمتر می‌شود. این عمل که به‌عنوان پیشروی ماکسیلوماندیبولار (maxillomandibular) خوانده می‌شود ممکن است نیاز به همکاری جراح دهان و متخصص ارتودنسی داشته باشد و بعضی از مواقع با عمل دیگری ترکیب شود تا احتمال موفقیت افزایش یابد.

• کاشت: میله پلاستیکی به وسیله بی‌حسی موضعی از طریق عمل جراحی در نرم کام کاشته می‌شود. این عمل برای افرادی که خرخر یا اپنه خواب خفیف دارند و نمی‌توانند CPAP را تحمل کنند گزینه مناسبی است.

• ایجاد مسیرهای هوایی جدید یا تراکستومی (tracheostomy): در صورتی که درمانهای دیگر بی‌نتیجه بوده‌اند و شما اپنه خواب شدید و خطرناک دارید ممکن است این عمل جراحی برایتان توصیه شود. در این عمل، جراح جلوی گردن شما سوراخی ایجاد می‌کند و یک میله پلاستیکی یا فلزی در آن قرار می‌دهد تا بتوانید از طریق آن نفس بکشید. در طول روز این سوراخ را می‌پوشانید اما در شب آن را باز می‌کنید تا اجازه دهید هوا از طریق آن به ریه ها وارد شده و از آن خارج شود.

 

انواع دیگر جراحی‌ها که ممکن است خرخر را کاهش دهد و با بزرگ کردن یا تمیز کردن مسیرهای هوایی در درمان اپنه خواب مؤثر باشد عبارت‌اند از:

• جراحی بینی برای برداشتن پولیپ یا صاف کردن تیغه کج بین سوراخ‌های بینی (انحراف تیغه بینی)

• جراحی برای برداشتن ادنوئیدها یا لوزه‌های بزرگ‌شده

 

درمان اپنه خواب مرکزی و پیچیده ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درمان مشکلات پزشکی مرتبط: علت‌های محتمل اپنه خواب مرکزی، شامل اختلالات قلبی یا عصب عضله‌ای می‌شود، و درمان آن‌ها می‌تواند کمک کند. مثلاً درمان نارسایی قلبی می‌تواند اپنه خواب مرکزی را رفع کند.

• اکسیژن مکمل: استفاده از اکسیژن مکمل در حال خواب می‌تواند به اپنه خواب مرکزی کمک کند. انواع مختلف اکسیژن و نیز ابزارهای مختلف برای رساندن اکسیژن به ریه ها وجود دارد.

• فشار مثبت و مداوم مسیر هوایی: این روش که در اپنه خواب انسدادی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرید شامل استفاده از ماسک پر فشار بر روی بینی در حین خواب است. این ماسک به پمپ کوچکی وصل است که هوا را با فشار به مسیرهای هوایی شما وارد می‌کند تا مانع بسته‌شدن آن‌ها شود. این روش می‌تواند خرخر و اپنه خواب را برطرف کند. همانند اپنه خواب انسدادی، باید این ابزار را درست استفاده کنید. اگر ماسک برایتان راحت نیست یا احساس می‌کنید فشار هوا خیلی زیاد است با پزشک درباره تنظیم آن صحبت کنید

• فشار مثبت مسیر هوایی دو مرحله‌ای: بر خلاف روش قبلی که فشار ثابت و دائمی در هنگام دم و بازدم وارد مسیر هوایی شما می‌کند، در این روش در هنگام دم فشار زیاد و در هنگام بازدم فشار کمتر ایجاد می‌شود. هدف از این درمان این است که به الگوی تنفسی ضعیف اپنه خواب مرکزی کمک شود. برخی از ابزارهای فشار مثبت مسیر هوایی دو مرحله‌ای را می‌تواند به‌صورت اتوماتیک تنظیم کرد تا در صورتی که دستگاه متوجه چند ثانیه عدم تنفس شد، با فشار هوا را وارد مسیر هوایی کند.

• روش هواگیری فرمان‌یار انطباقی (Adaptive servo-ventilation): این دستگاه جریان هوایی جدیدتر که اخیراً به تأیید رسیده است، الگوی تنفس طبیعی شما را یاد گرفته و اطلاعت آن را روی یک کامپیوتر داخلی ذخیره می‌کند. پس از اینکه به خواب رفتید، دستگاه برای طبیعی کردن الگوی تنفس شما و پیشگیری از وقفه در آن، از فشار استفاده می‌کند. به نظر می‌رسد که ASV نسبت به اشکال دیگر فشار مثبت مسیر هوایی، در درمان اپنه خواب مرکزی در برخی افراد مؤثرتر باشد.

در کنار این نمایشن‌ها، ممکن است درباره درمانهای مختلف اپنه خواب مانند کاشت مطالبی بخوانید یا بشنوید. با اینکه شماری از ابزارهای پزشکی و عملهای جراحی، تأییدیه سازمان نظارت بر غذا و داروی امریکا را کسب کرده‌اند، تحقیقات منتشر شده کمی در مورد میزان کارایی آن‌ها وجود دارد و معمولاً به‌عنوان درمان اصلی در نظر گرفته نمی‌شود.

 

سبک زندگی و درمانهای خانگی

در بسیاری از موارد خود مراقبتی می‌تواند بهترین روش مقابله با اپنه خواب انسدادی و احتمالاً اپنه خواب مرکزی باشد. به این توصیه‌ها توجه کنید:

• وزن اضافی تان را کم کنید: حتی مقدار کمی کاهش وزن ممکن است به جلوگیری از تنگ شدن گلوی شما کمک کند. اپنه خواب ممکن است در برخی موارد با بازگشت به وزن سالم، معالجه شود. اگر پیش از این برنامه کاهش وزن نداشته‌اید، درباره بهترین شیوه آن با پزشک صحبت کنید.

• ورزش: سی دقیقه فعالیت متوسط مانند راه رفتن سریع، در بیشتر روزهای هفته، ممکن است به کاهش علائم اپنه خواب انسدادی کمک کند.

• از مصرف برخی داروهای مشخص مانند قرص خواب و آرام بخش خودداری کنید. این داروها عضلات پشت حلق را شل می‌کنند و در تنفس هنگام خواب اختلال ایجاد می‌کنند.

• به پهلو یا شکم بخوابید. خوابیدن به پشت می‌تواند موجب شود زبان و نرم کام مسیر انتهای گلو را ببندد. برای جلوگیری از خوابیدن به پشت یک توپ تنیس را به قسمت کمر لباس خواب خود بدوزید.

• مجاری بینی را در شب باز نگه‌دارید. با استفاده از اسپری سالین (آب نمک) بینی مجاری بینی را باز نگه‌دارید. با دکتر درباره استفاده از ضد احتقان بینی یا آنتی‌هیستامین صحبت کنید چون این داروها معمولاً برای استفاده کوتاه مدت توصیه می‌شوند.

• سیگار را ترک کنید. سیگار کشیدن اپنه خواب انسدادی را بدتر می‌کند.

 

طب جایگزین

بیشتر روش‌های طب جایگزین برای اپنه خواب به درستی مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند. طب سوزنی در مطالعات انجام شده، فوایدی در این زمینه نشان داده است، اما به مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز است. اگر چه از طب سوزنی می‌شود در کنار درمانهای استاندارد دیگر استفاده کرد، اما نباید جایگزین آن نمایشن‌ها باشد. درباره هر درمان جایگزینی که می‌خواهید انجام دهید ابتدا با پزشک مشورت کنید.