28-08-2014، 13:16
قبل از اینکه شروع به ایجاد درد کنند تشخیص داده میشوند. این درد، معمولاً آنقدر شدید است که بیمار را به اتاق اورژانس میفرستد و در آنجا تستهای زیادی میتواند وجود سنگ را ...
سنگ کلیه چیست؟
- زمانی که کلیهها، آلودگیهای خون را فیلتر میکنند، ادرار ایجاد میشود. بعضی مواقع، نمکها و مواد معدنی دیگر ادرار، به هم چسبیده و تشکیل سنگهای کوچک کلیه را میدهند. اندازه این سنگها، میتواند بین یک بلور شکر و توپ پینگپونگ متغیر باشد، ولیکن، به ندرت قبل از ایجاد گرفتگی تشخیص داده میشوند. در صورتی که شکسته و آزاد شده و وارد مجرای ادراری شوند، میتوانند باعث درد شدیدی شوند.
نشانههای سنگ کلیه
- زمانی که سنگ کلیه در مسیر مجرای ادراری حرکت کند، میتواند باعث موارد ذیل شود:
- درد شدید در قسمت پشت، شکم و یا کشاله ران
- ادرار مکرر و پرسوزش
- خون در ادرار
- احساس تهوع و استفراغ
- سنگهای کوچک ممکن است بدون داشتن نشانه عبور کرده و تخلیه شوند.
سنگ کلیه یا چیز دیگر؟
- در صورتی که درد ناگهانی و شدید در ناحیه پشت یا شکم حس کردید، بهتر است به سرعت به پزشک مراجعه کنید. دردهای شکمی، میتواند دلیلهای دیگری، همانند آپاندیس یا حاملگی خارج رحمی داشته باشد. ادرار سوزناک، نشانه شایع عفونت ادراری یا بیماریهای مقاربتی است.
تشخیص سنگ کلیه
- سنگهای کلیه، به ندرت قبل از اینکه شروع به ایجاد درد کنند تشخیص داده میشوند. این درد، معمولاً آنقدر شدید است که بیمار را به اتاق اورژانس میفرستد و در آنجا تستهای زیادی میتواند وجود سنگ را معلوم کند. این تستها ممکن است CT scan، اشعه ایکس، اولتراساوند (ultrasound) و آنالیز ادراری باشد. تستهای خونی میتواند وجود سطح بالای مواد معدنی در خون که عامل ایجاد سنگهای کلیه است را معلوم کند.
سیاتی اسکن انجامشده، سنگی را نشان میدهد که حالب (مجرایی که ادرار را به مثانه خالی میکند) را مسدود کرده است.
مراقبتهای خانگی برای سنگهای کلیه
- در صورتی که سنگ کلیه شما به اندازه کافی کوچک باشد، شاید دکتر شما پیشنهاد کند که شما قرصهای مسکن مصرف کرده و صبر کنید که سنگ به طور طبیعی خارج شود. در طی این مدت، ممکن است دکتر شما به شما پیشنهاد دهد که آب و مایعات به مقدار زیاد، حدود 10 لیوان در روز، مصرف کنید تا ادرار شما صاف شود.
چقدر کوچک به اندازه کافی کوچک است؟
- هر چقدر سنگ کلیه کوچکتر باشد، به احتمال بیشتری به خودی خود دفع خواهد شد. در صورتی که کوچک تر از 5 میلیمتر باشد، به احتمال حدود 90%، بدون دخالت بیشتر، عبور خواهد کرد. در صورتی که سایز سنگ بین 5 تا 10 میلیمتر باشد، شانس دفع شدن 50% خواهد بود. در صورتی که سنگ آنقدر بزرگ باشد که به خودی خود دفع نشود، از چند راه امکان درمان آن وجود خواهد داشت.
درمان: دارو
- چند دارو برای کمک کردن به بدن شما برای دفع سنگ کلیه وجود دارد. داروهایی که به نام آلفا بلاکرها شناخته میشوند، دیوارههای حالب را شل میکنند. این کار باعث عریض شدن کانال شده و باعث میشود که سنگ راحت تر عبور کند. عوارض جانبی این داروها، به طور کلی کم بوده و ممکن است شامل سردرد و سرگیجه باشد. انواع دیگر دارو وجود دارند که از تشکیل سنگهای جدید جلوگیری میکنند.
درمان: دستگاه سنگشکن
- متداولترین اقدام پزشکی برای درمان سنگهای کلیه، با نام سنگشکنی خارجی با موجهای فشاری (ESWL) یا به طور سادهتر، استفاده از دستگاه سنگشکن میباشد. در این روش درمان، از موجهای فشاری پر انرژی، برای شکستن سنگهای کلیه به سنگهای کوچک تر استفاده میشود. و بنابراین سنگهای کوچک تر راحت تر خواهند توانست از مجرای ادراری عبور کنند. عوارض جانبی این روش میتواند شامل خونریزی، کبودشدن یا درد پس از عمل باشد.
درمان: Ureteroscopy
- زمانی که سنگ، از کلیه خارجشده و نزدیک مثانه باشد، متداولترین روش درمان، Ureteroscopy است. یک لوله باریک، از مجرای ادراری، به سمت محل سنگ فرستاده میشود. یک جراح سنگ را شکانده و تکههای آن را از لوله خارج میکند. در این روش، هیچ برشی در بدن ایجاد میشود. برای سنگهای بزرگ، ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد.
آنالیز سنگ کلیه
- زمانی که سنگ کلیه عبور کرد یا خارج شد، ممکن است دکتر شما بخواهد از ترکیبات آن اطلاع حاصل کند. تقریباً 80% سنگهای کلیه، پایه کلسیمی دارند. مابقی، به طور عمده از اسید اوریک، struvite یا cysteine ایجاد شدهاند. آنالیز شیمیایی میتواند نوع سنگ شما را مشخص کند. زمانی که نوع آن مشخص شد، شما میتوانید روشهایی را برای جلوگیری از ایجاد سنگهای مجدد در آینده پیش بگیرید.
چه چیز باعث سنگ کلیه میشود؟
- سنگ کلیه، ممکن است زمانی که تغییری در تعادل طبیعی سطح آب، نمکها و مواد معدنی موجود در ادرار اتفاق میافتد تشکیل شود. تغییرات مختلف، انواع مختلفی از سنگ کلیه را ایجاد خواهد کرد. عاملهای زیادی برای شروع تغییرات در ادرار وجود دارد، که از بیماریهای مزمن گرفته تا تغییر در عادات غذایی شامل آن میشود.
عوامل خطری که میتوانید کنترل کنید.
- نوشیدن مقادیر کم آب، شایعترین دلیل برای ایجاد سنگ کلیه است. رژیمهای غذایی نیز سهم مهمی ایفا میکنند. خوردن مقادیر بالای پروتئین، سدیم، و غذاهای اگزالات بالا، همانند کاکائو یا سبزیهای به رنگ سبز تیره، میتواند در برخی افراد، خطر ایجاد سنگ کلیه را افزایش دهد. از عوامل خطرزای دیگر میتوان به افزایش وزن و مصرف برخی داروهای خاص نام برد.
عوامل خطری که نمیتوانید کنترل کنید.
- در مردان سفیدپوست 40 سال به بالا، احتمال ایجاد سنگ کلیه از دیگر گروهها بیشتر است. در خانمها، خطر ابتلا از سن 50 سال به بالا افزایش مییابد. همچنین در صورت داشتن سابقه خانوادگی سنگ کلیه، ریسک ابتلا برای شما افزایش خواهد یافت. برخی شرایط پزشکی میتواند خطر ابتلا را افزایش دهد، همانند فشارخون بالا، نقرس، عفونتهای ادراری و ...، ولیکن درمان یا کنترل این بیماری و شرایط، به طور عمومی از تشکیل سنگ جلوگیری به عمل خواهد آورد.
جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه در آینده
- در صورتی که شما سنگ کلسیمی داشتید، ممکن است دکتر به شما پیشنهاد دهد که مصرف نمک و سدیم، که باعث میشود بدن کلسیم بیشتری به ادرار تخلیه کند را کاهش دهید. همچنین، ممکن است به شما دستور داده شود که از مصرف غذاهای اگزالات بالا، همانند کاکائو، قهوه آماده، چای، حبوبات، توتها، سبزیهای به رنگ سبز تیره، و سیبزمینی شیرین خودداری کنید. بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد سنگ کلیههای جدید، نوشیدن آب به اندازهای است که باعث شود ادرار شما تمیز باقی بماند.
بحث در مورد کلسیم
- با اینکه اکثر سنگ کلیهها، پایه کلسیمی دارند، ولی شاید لازم نباشد شما از مصرف غذاهای پر کلسیم خودداری کنید. در حقیقت، مصرف متعادل محصولات لبنی و غذاهایی که از کلسیم غنی هستند، میتواند خطر ایجاد سنگهای جدید را کاهش دهد. البته این قضیه شامل قرصهای کلسیم، که با تشکیل سنگهای کلیه در برخی از افراد ربط داده شدهاند، نمیشوند. از دکتر خود بپرسید که کلسیم باید چه نقشی در رژیم غذایی شما ایفا کند.