لوپوس چیست؟

[Mᴏʙɪɴᴀ]

لوپوس اختلال سیستم ایمنی است که در تمام طول عمر باقی می‌ماند. در این بیماری سلول‌های دستگاه ایمنی به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کنند و منجر به التهاب و آسیب بافتی می‌شوند. علائم آن ممکن است محدود به پوست باشد اما اغلب می‌تواند موجب مشکلات داخلی مانند درد مفاصل نیز شود و در موارد شدید، به قلب، کلیه‌ها و اندام‌های حیاتی دیگر آسیب می‌رساند. با این که هیچ معالجه‌ای برای آن وجود ندارد اما درمان‌هایی وجود دارند که می‌توانند آسیب را به حداقل برسانند. 

 

علائم لوپوس: درد مفاصل 

درد مفاصل و عضلات اغلب اولین علائم لوپوس است. این درد در هر دو سمت بدن همزمان ایجاد می‌شود، به ویژه در مفاصل کمر، دست، انگشت‌ها و زانوها. این مفاصل ممکن است به نظر ملتهب رسیده و در هنگام لمس گرم باشند اما بر خلاف آرتروز روماتیسمی معمولاً لوپوس هیچ آسیب دائمی به مفاصل وارد نمی‌کند. 

 

علائم لوپوس: بثورات پوستی پروانه‌ای 

علامت مشخصه لوپوس بثورات پوستی پروانه‌ای شکل است که در گونه‌ها و روی پل بینی ایجادمی شود. مشکلات پوستی شایع دیگر در این بیماری، حساسیت به آفتاب با ایجاد لکه‌های قرمز پوسته‌پوسته یا جوش‌های بنفش فلس مانند بر روی بخش‌های مختلف بدن از جمله صورت، گردن و دست‌ها است. در برخی از مردم زخم‌هایی در دهان ایجاد می‌شود. 

 

علائم لوپوس: تغییرات ناخن 

لوپوس ممکن است موجب شکنندگی یا افتادن ناخن‌ها شود. همچنین ممکن است موجب تغییر رنگ ناخن و ایجاد لکه‌های آبی یا مایل به قرمز در قاعده ناخن شود. این لکه‌ها در واقع در نتیجه التهاب رگ‌های خونی کوچک هستند که در قاعده ناخن دیده می‌شوند. این تورم ممکن است پوست اطراف قاعده ناخن را نیز قرمز و متورم کند. 

 

علائم لوپوس: تب و خستگی 

بیشتر افرادی که به لوپوس مبتلا هستند خستگی را در درجات مختلف تجربه می‌کنند. در بسیاری از موارد خستگی به قدری شدید است که در ورزش و فعالیت‌های دیگر روزانه اخلال ایجاد می‌کند. بیشتر بیماران تب خفیف را هر از گاهی تجربه می‌کنند. در برخی از بیماران تب بی‌دلیل ممکن است تنها علامت بیماری باشد. 

 

علائم لوپوس: حساسیت به نور 

بسیاری از افراد مبتلا به لوپوس به طور غیرعادی به آفتاب و دیگر اشکال نور ماوراءبنفش حساسیت دارند. قرار گرفتن در معرض خورشید ممکن است در آن نواحی پوست که در معرض آفتاب بوده تحریکات پوستی ایجاد کرده و علائم دیگر لوپوس را نیز ممکن است تشدید کند. برخی از داروها ممکن است این حساسیت به نور فرابنفش را در این افراد تشدید کنند. 

 

علائم لوپوس: ریزش مو  

علائم لوپوس معمولاً دوره‌ای ایجادشده و سپس از بین می‌روند. یکی از این علائم ریزش مو است. ممکن است در این بیماران در دوره‌هایی ریزش مو به صورت لکه‌های تقریباً عاری از مو در سر مشخص شود یا موی کل سرشان کم پشت شود. وقتی این دوره به اتمام می‌رسد موی جدید احتمالاً دوباره رشد می‌کند.

 

علائم لوپوس: بیماری رینود 

برخی از افراد مبتلا به لوپوس دچار وضعیتی به نام پدیده رینود می‌شوند. انگشت‌ها و پنجه آن‌ها در پاسخ به سرما یا استرس دردناک و بی‌حس و مورمور می‌شود. این زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌های کوچک خون دچار اسپاسم شده و جریان خون به این نواحی محدود می‌شود. در حین حمله انگشت‌ها و پنجه ممکن است به رنگ سفید یا آبی در آیند. البته ممکن است بیماران بدون داشتن لوپوس یا مشکلات جدی سلامتی دیگر، دچار رینود شوند. 

 

لوپوس یا بیماری دیگر؟ 

وقتی لوپوس شروع می‌شود ممکن است به خاطر ایجاد درد و تورم مفاصل خیلی شبیه به آرتروز روماتیسمی به نظر برسد یا به خاطر درد و خستگی، شبیه به فیبرو میالژیا باشد. یکی از نشانه‌هایی که لوپوس را از این دو بیماری تفکیک می‌کند ترکیبی از تحریکات پوستی با درد مفاصل و خستگی است. همچنین آزمایش‌هایی برای تشخیص لوپوس از بیماری‌های دیگر وجود دارد. 

 

تشخیص لوپوس 

تشخیص لوپوس مستلزم دقت زیاد است چون این بیماری شبیه به بیماری‌های دیگری است و اغلب در افراد مختلف به اشکال مختلف بروز می‌کند. بسیاری از افراد سال‌ها پیش از بروز علامت پروانه‌ای، به آن مبتلا هستند . با این که یک آزمایش مشخص برای لوپوس وجود ندارد اما پروتئین‌های مشخصی معمولاً در خون بیمار دیده می‌شوند. آزمایش خون برای آنتی بادی‌های ضد هسته‌ای می‌تواند سر نخی مهمی در اختیار قرار دهد. آزمایش‌های دیگر ممکن است بررسی شمار سلول‌ها، عملکرد کلیه و زمان لخته شدن خون باشد. نمونه‌برداری از بافت اندام درگیر مانند پوست یا کلیه گاهی اوقات می‌تواند به تشخیص کمک کند. 

 

چه افرادی به لوپوس مبتلا میشوند؟ 

هر فردی ممکن است به لوپوس مبتلا شود اما این بیماری در زنان ده برابر مردان است. علاوه بر جنسیت، در موارد زیر نیز خطر ابتلا افزایش می‌یابد: 

افراد آسیایی، لاتین، آمریکایی آفریقایی 

سن بین 20 تا 40 سال 

داشتن خویشاوند مبتلا به لوپوس 

 

انواع لوپوس 

معمولاً منظور از لوپوس نوع سیستمیک لوپوس اریتماتوز (SLE) است که شایع‌ترین و جدی‌ترین نوع آن است اما انواع دیگر لوپوس عبارت‌اند از اریتماتوز لوپوس جلدی که به عنوان لوپوس دیسکوئید نیز شناخته می‌شود به پوست محدود بوده و موجب آسیب به اندام‌ها که گاهی اوقات در SLE اتفاق می‌افتد، نمی‌شود. شایع‌ترین علامت آن ضایعه پوستی حلقوی شکل است. لوپوس سیستمی ناشی از دارو (در افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند) به صورت موقتی علائم لوپوس را ایجاد می‌کند. 

 

درمان‌های دارویی برای لوپوس 

روش‌هایی برای کنترل علائم لوپوس وجود دارد. این روش‌ها شامل کرم‌های کورتیکو استروئید برای تحریکات پوستی و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی برای تب و درد مفاصل است. داروهای ضد مالاریا می‌تواند به زخم‌ها، درد مفاصل و تحریکات پوستی کمک کند. کورتیکواستروئیدها را می‌توان به صورت قرص نیز مصرف کرد و در موارد شدید به صورت تزریق درون وریدی مصرف می‌شود. افراد مبتلا به لوپوس شدید می‌توانند از داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کند، بهره ببرند. 

 

مراقبت از خود 

ایجاد برخی تغییرات در برنامه روزانه می‌تواند به کاهش علائم لوپوس کمک کند: 

پوست خود را در مقابل آفتاب بپوشانید 

سیگار نکشید 

به طور منظم ورزش کنید 

مهارت‌های مدیریت استرس خود را بهبود ببخشید 

استراحت کافی داشته باشید. برخی از افراد مبتلا به لوپوس به 12 ساعت خواب در شب نیاز دارند. 

 

لوپوس و مشکلات کلیه 

با پیشرفت بیماری لوپوس ممکن است اندام‌های دیگر نیز تحت تأثیر قرار بگیرند. سه نفر از هر چهار نفر مبتلا به لوپوس ممکن است به مشکلات کلیه دچار شود. این مشکلات ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکنند اما برخی از افراد متوجه تورم در پا یا قوزک پا می‌شوند. بیشتر بیماران تنها زمانی که آزمایش ادرار می‌دهند و میزان غیرعادی پروتئین در آن مشخص می‌شود، به مشکل کلیه‌شان پی می‌برند. 

 

لوپوس و مشکلات قلبی 

شایع‌ترین مشکل قلبی مرتبط با لوپوس التهاب پریکارد اطراف قلب است. این عارضه ممکن است درد شدیدی در سمت چپ سینه ایجاد کند. همچنین در افراد مبتلا به لوپوس، احتمال تشکیل پلاک و تنگ شدن یا مسدود شدن عروق وجود دارد و این منجر به بیماری عروق کرونر می‌شود. عوارض دیگر شامل بیماری دریچه قلب و التهاب عضله قلب است. اگر دچار درد سینه شدید به جای این که به دنبال علت آن بگردید فوراً با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید. 

 

لوپوس و مشکلات ریه 

در یک سوم از افراد مبتلا به لوپوس، بافت پیرامون ریه‌ها ملتهب می‌شود. این التهاب ممکن است منجر به تنفس دردناک یا درد سینه شود، یا این که اصلاً هیچ علامتی ایجاد نکند. گاهی اوقات لوپوس موجب درد سینه می‌شود که مربوط به ریه‌ها یا قلب نیست بلکه از عضله‌های ملتهب سینه یا درد دنده ناشی می‌شود. در صورت وجود هر دردی در سینه باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. 

 

لوپوس و مشکلات گوارشی 

مشکلات گوارشی در لوپوس شایع نیست اما برخی از بیماران ممکن است درد شکم، تهوع، استفراغ، دشواری بلع یا التهاب کبد یا پانکراس را تجربه کنند. این ممکن است به خود لوپوس یا داروهایی که برای درمان آن مورد استفاده قرار می‌گیرد مربوط باشد. برخی از افراد در حین دوره‌های بروز علائم دچار کاهش وزن می‌شوند. 

 

لوپوس و کم خونی 

لوپوس و داروهای مورد استفاده برای درمان آن می‌تواند در کم خونی در برخی از بیماران نقش داشته باشد. این یعنی بدن تعداد سلول‌های قرمز خیلی کمی دارد و علت آن ناکافی بودن تولید سلول قرمز و یا سرعت تخریب بیشتر نسبت به تولید آن است. علائم کم خونی شامل خستگی و کوتاهی تنفس است. 

 

لوپوس و دستگاه عصبی 

لوپوس می‌تواند طیف وسیعی از مشکلات دستگاه عصبی را ایجاد کند که شایع‌ترین آن‌ها سردرد است. مشکلات خفیف حافظه کمتر شایع است و خود به مرور زمان رفع می‌شود. برخی از افراد مبتلا به لوپوس در خطر بیشتر سکته قرار دارند و در موارد نادر این بیماری منجر به تشنج می‌شود. 

 

لوپوس و سلامت روان 

افراد مبتلا به لوپوس در خطر افسردگی و اضطراب قرار دارند. ممکن است علت آن تأثیر این بیماری بر دستگاه عصبی باشد که به فشار ناشی از کنار آمدن بر بیماری مزمن اضافه می‌شود. اگر هر گونه نگرانی در مورد خلق خود دارید با پزشک یا روانشناس صحبت کنید. درمان‌های بسیار موثری برای درمان اضطراب و افسردگی وجود دارد. 

 

لوپوس و بارداری 

بیشتر زنان مبتلا به لوپوس می‌توانند باردار شوند اما این بیماری خطر عوارض بعدی در حین بارداری را افزایش می‌دهد. چون علائم لوپوس می‌آیند و می روند، بهترین زمان برای بارداری هنگامی است که علائم در کمترین مقدار قرار دارد. زنانی که در دوره بهبودی باردار می‌شوند احتمال کمتری دارد که دچار پیچیدگی‌های بعدی بیماری شوند. به مامای خود ابتلا به لوپوس را گزارش دهید. داروهای شما ممکن است با این شرایط تغییر کند و به نظارت بیشتری برای اطمینان از موفقیت بارداری نیاز داشته باشید.  

 

لوپوس نوزاد 

بیشتر نوزادانی که از مادران مبتلا به لوپوس متولد می‌شوند کاملاً سالم هستند اما در موارد نادر ممکن است نوزاد این مادران به لوپوس مبتلا باشد. این بیماری ممکن است موجب تحریکات پوستی، کم خونی یا مشکلات کبد شود. علائم معمولاً ظرف چند ماه خود از بین می‌روند و آسیب دائمی ایجاد نمی‌کنند. با این حال برخی از نوزادان مبتلا به لوپوس ممکن است با مشکلات جدی قلبی متولد شوند. 

 

زندگی با لوپوس 

خستگی و درد مفاصل بیماری لوپوس ممکن است کار یا مراقبت از فرزندان را دشوار سازد. ممکن است لازم باشد فعالیت‌هایتان را کم کنید یا هنگام بروز علائم کمک بگیرید. اما بیشتر بیماران می‌توانند فعالیت‌های معمول را انجام دهند. 

 

چشم‌انداز لوپوس 

با بهبود درمان‌های لوپوس، افراد مبتلا به این بیماری عمر بسیار طولانی تری دارند. برای هر فرد ممکن است چشم‌انداز متفاوت باشد و این به شدت بیماری و اندام‌های درگیر بستگی دارد اما بیشتر افراد مبتلا به لوپوس می‌توانند طول عمر طبیعی یا نزدیک به طبیعی را انتظار داشته باشند.