بازی آنلاین
آپلود عکس
20-08-2014، 13:21
موقعيت جغرافيايى قشم
اين جزيره از شمال به شهر بندرعباس، مرکز بخش خمير و قسمتى از شهرستان بندر لنگه، از شمال‌شرقى به جزيره‌ى هرمز، از شرق به جزيره‌ى لارک، از جنوب به جزيره‌ى هنگام و از جنوب غربى به جزاير تنب بزرگ و کوچک و ابوموسى محدود مى‌گردد. فاصله جزيره‌ى قشم (از بندر قشم) تا بندرعباس 8/10 مايل (20 کيلومتر)، تا بندر هرمز 72/9 مايل (18 کيلومتر)، جزيره لارک (تا مرکز دهستان لارک) 85/4 مايل (9 کيلومتر)، تا جزيره ابوموسى 01/88 مايل (163 کيلومتر) و جزيره تنب بزرگ 55/61 مايل (114 کيلومتر) است.نزديک‌ترين بندر در ساحل اصلى کشور به جزيره‌ى قشم، بندرعباس است که فاصله آن تا محل سربندر قشم 8/10 مايل دريايى (20 کيلومتر) است. نزديک‌ترين فاصله اين جزيره به ساحل اصلى کشور، در دماغه‌ى شمالى جزيره، در محل بندر لافت (در جزيره‌ى قشم) تا آبادى پل، مرکز دهستان خمير (در ساحل اصلى کشور) که فاصله آن در حدود يک مايل دريايى (1800 متر) بوده و در آينده محل احداث پل خليج فارس خواهد بود. جزيره‌ى قشم در شمال داراى دماغه‌هاى قشم، لافت و باسعيدو و در جنوب دماغه ديرستان است .
مساحت جزيره
مساحت جزيره 1491 کيلومترمربع، حدود 5/2 برابر دومين جزيره بزرگ خليج فارس يعنى بحرين است.طول جزيره از بندر قشم، تا بندر باسعيدو در انتهاى جزيره را در منابع مختلف بين 100 تا 130 کيلومتر تخمين زده‌اند و بيشتر روى طول 115 و 120 کيلومتر تکيه شده است. در گزارش توجيهى اجراى قانون تعاريف، طول سراسرى جزيره‌ى قشم را 120 کيلومتر ذکر کرده‌اند. عرض جزيره، در نقاط مختلف متفاوت بوده و به‌طور متوسط داراى سه عرض: کم (بين طبل و سلخ)، زياد (بين لافت کهنه و شيب دراز) و متوسط (در منطقه اسکان) است.با اين وجود، عرض متوسط جزيره قشم را 11 کيلومتر مى‌توان محسوب داشت.قسمت وسيعى از کرانه‌هاى شمالى جزيره با جنگل دريايى حرا، که افزون بر 150 کيلومترمربع است، پوشيده شده است. به اين ترتيب، جزيره قشم نه تنها بزرگ‌ترين جزيره خليج فارس شمرده مى‌شود بلکه با وسعتى افزون بر 1500 کيلومترمربع، از 23 کشور بزرگ‌تر است و از جمله: 5/2 برابر بحرين، 5/2 برابر سنگاپور، 5/2 برابر سان‌مارينو، 5/1 برابر هنگ‌کنگ، 5 برابر مالديو و 70 برابر ماکائو است.
گنبد نمکى نمکدان
کوه نمکى ـ کوه نمکدان ـ در قسمت جنوب غربى جزيره، ويژگى عمده مجموعه کوهستانى غربى را تشکيل مى‌دهد. اين کوه که به شکل مخروط است تا ارتفاع 397 متر (قله کوه نمکدان) مى‌رسد. ساختار نمکى اين کوه از انباشته شدن صخره‌هاى آذرين با رسوبات تشکيل شده است. کوه گنبد نمکى، با بقاياى معادن نمک باستانى و چشمه‌هاى آب شور، به خودى خود يک ”اثر تاريخى طبيعى ديدني“ با امکانات آموزشى و تفريحى را به وجود آورده است.
گزارشى از گنبد نمکى نمکدان (قشم)
جزيره قشم از طريق تنگه کلارنس Clarence يا خورخوران از سواحل ايرانى جدا شده است. مرتفع‌ترين منطقه جزيره قشم، کيش کوه با ارتفاع 397 متر از کوه نمک تشکيل شده است که به کوه نمکدان نيز معروف است.
مشخصات زمين‌شناختى خليج فارس و جزيره قشم:
خليج فارس دريايى حاشيه‌اى (Marginal) است که توسط تنگه هرمز با اقيانوس هند ارتباط مى‌يابد. از نظر زمين‌شناسى ساختمانى، خليج فارس يک چاله تکتونيکى است که به اواخر پليوسن تا پليستوسن تشکيل شده و در نتيجه تداخل چين‌خوردگى‌هاى زاگرس و چين‌خوردگى‌هاى عربى شکل امروزى را پيدا کرده است. اغلب جزاير و تپه ماهورهاى زيردريايى نيز در اثر بالا آمدن گنبدهاى نمکى تشکيل شده‌اند (مؤمنى، 1375).
بررسى وضعيت زمين‌شناسى ساختمانى و جنس زمين‌هاى تشکيل‌دهنده جزيره قشم نشان مى‌دهد اين جزيره تاقديس عظيمى است که محور آن منطبق بر محور طولى جزيره مى‌باشد و به آخرين حرکات چين‌خوردگى زاگرس مربوط است. در داخل جزيره چين‌خوردگى‌هاى درهمى وجود دارد که حاکى از حرکات تکتونيکى جوان‌تر است. عملکرد گسل‌هاى فعال با امتداد شمالى ـ جنوبى بالا آمدن تدريجى گنبد نمکى نمکدان و حضور پادگانه‌هاى دريايى مؤيد اين نظر است (واشقانى، 1377)
مشخصات زمين‌شناختى خليج فارس و جزيره قشم:
خليج فارس دريايى حاشيه‌اى (Marginal) است که توسط تنگه هرمز با اقيانوس هند ارتباط مى‌يابد. از نظر زمين‌شناسى ساختمانى، خليج فارس يک چاله تکتونيکى است که به اواخر پليوسن تا پليستوسن تشکيل شده و در نتيجه تداخل چين‌خوردگى‌هاى زاگرس و چين‌خوردگى‌هاى عربى شکل امروزى را پيدا کرده است. اغلب جزاير و تپه ماهورهاى زيردريايى نيز در اثر بالا آمدن گنبدهاى نمکى تشکيل شده‌اند (مؤمنى، 1375).
بررسى وضعيت زمين‌شناسى ساختمانى و جنس زمين‌هاى تشکيل‌دهنده جزيره قشم نشان مى‌دهد اين جزيره تاقديس عظيمى است که محور آن منطبق بر محور طولى جزيره مى‌باشد و به آخرين حرکات چين‌خوردگى زاگرس مربوط است. در داخل جزيره چين‌خوردگى‌هاى درهمى وجود دارد که حاکى از حرکات تکتونيکى جوان‌تر است. عملکرد گسل‌هاى فعال با امتداد شمالى ـ جنوبى بالا آمدن تدريجى گنبد نمکى نمکدان و حضور پادگانه‌هاى دريايى مؤيد اين نظر است (واشقانى، 1377)
مساحت جزيره 1491 کيلومترمربع، حدود 5/2 برابر دومين جزيره بزرگ خليج فارس يعنى بحرين است.طول جزيره از بندر قشم، تا بندر باسعيدو در انتهاى جزيره را در منابع مختلف بين 100 تا 130 کيلومتر تخمين زده‌اند و بيشتر روى طول 115 و 120 کيلومتر تکيه شده است. در گزارش توجيهى اجراى قانون تعاريف، طول سراسرى جزيره‌ى قشم را 120 کيلومتر ذکر کرده‌اند. عرض جزيره، در نقاط مختلف متفاوت بوده و به‌طور متوسط داراى سه عرض: کم (بين طبل و سلخ)، زياد (بين لافت کهنه و شيب دراز) و متوسط (در منطقه اسکان) است.با اين وجود، عرض متوسط جزيره قشم را 11 کيلومتر مى‌توان محسوب داشت.قسمت وسيعى از کرانه‌هاى شمالى جزيره با جنگل دريايى حرا، که افزون بر 150 کيلومترمربع است، پوشيده شده است. به اين ترتيب، جزيره قشم نه تنها بزرگ‌ترين جزيره خليج فارس شمرده مى‌شود بلکه با وسعتى افزون بر 1500 کيلومترمربع، از 23 کشور بزرگ‌تر است و از جمله: 5/2 برابر بحرين، 5/2 برابر سنگاپور، 5/2 برابر سان‌مارينو، 5/1 برابر هنگ‌کنگ، 5 برابر مالديو و 70 برابر ماکائو است.
گنبد نمکى نمکدان
کوه نمکى ـ کوه نمکدان ـ در قسمت جنوب غربى جزيره، ويژگى عمده مجموعه کوهستانى غربى را تشکيل مى‌دهد. اين کوه که به شکل مخروط است تا ارتفاع 397 متر (قله کوه نمکدان) مى‌رسد. ساختار نمکى اين کوه از انباشته شدن صخره‌هاى آذرين با رسوبات تشکيل شده است. کوه گنبد نمکى، با بقاياى معادن نمک باستانى و چشمه‌هاى آب شور، به خودى خود يک ”اثر تاريخى طبيعى ديدني“ با امکانات آموزشى و تفريحى را به وجود آورده است.
گزارشى از گنبد نمکى نمکدان (قشم)
جزيره قشم از طريق تنگه کلارنس Clarence يا خورخوران از سواحل ايرانى جدا شده است. مرتفع‌ترين منطقه جزيره قشم، کيش کوه با ارتفاع 397 متر از کوه نمک تشکيل شده است که به کوه نمکدان نيز معروف است.
مشخصات زمين‌شناختى خليج فارس و جزيره قشم:
خليج فارس دريايى حاشيه‌اى (Marginal) است که توسط تنگه هرمز با اقيانوس هند ارتباط مى‌يابد. از نظر زمين‌شناسى ساختمانى، خليج فارس يک چاله تکتونيکى است که به اواخر پليوسن تا پليستوسن تشکيل شده و در نتيجه تداخل چين‌خوردگى‌هاى زاگرس و چين‌خوردگى‌هاى عربى شکل امروزى را پيدا کرده است. اغلب جزاير و تپه ماهورهاى زيردريايى نيز در اثر بالا آمدن گنبدهاى نمکى تشکيل شده‌اند (مؤمنى، 1375).
بررسى وضعيت زمين‌شناسى ساختمانى و جنس زمين‌هاى تشکيل‌دهنده جزيره قشم نشان مى‌دهد اين جزيره تاقديس عظيمى است که محور آن منطبق بر محور طولى جزيره مى‌باشد و به آخرين حرکات چين‌خوردگى زاگرس مربوط است. در داخل جزيره چين‌خوردگى‌هاى درهمى وجود دارد که حاکى از حرکات تکتونيکى جوان‌تر است. عملکرد گسل‌هاى فعال با امتداد شمالى ـ جنوبى بالا آمدن تدريجى گنبد نمکى نمکدان و حضور پادگانه‌هاى دريايى مؤيد اين نظر است (واشقانى، 1377)
مشخصات زمين‌شناختى خليج فارس و جزيره قشم:
خليج فارس دريايى حاشيه‌اى (Marginal) است که توسط تنگه هرمز با اقيانوس هند ارتباط مى‌يابد. از نظر زمين‌شناسى ساختمانى، خليج فارس يک چاله تکتونيکى است که به اواخر پليوسن تا پليستوسن تشکيل شده و در نتيجه تداخل چين‌خوردگى‌هاى زاگرس و چين‌خوردگى‌هاى عربى شکل امروزى را پيدا کرده است. اغلب جزاير و تپه ماهورهاى زيردريايى نيز در اثر بالا آمدن گنبدهاى نمکى تشکيل شده‌اند (مؤمنى، 1375).
بررسى وضعيت زمين‌شناسى ساختمانى و جنس زمين‌هاى تشکيل‌دهنده جزيره قشم نشان مى‌دهد اين جزيره تاقديس عظيمى است که محور آن منطبق بر محور طولى جزيره مى‌باشد و به آخرين حرکات چين‌خوردگى زاگرس مربوط است. در داخل جزيره چين‌خوردگى‌هاى درهمى وجود دارد که حاکى از حرکات تکتونيکى جوان‌تر است. عملکرد گسل‌هاى فعال با امتداد شمالى ـ جنوبى بالا آمدن تدريجى گنبد نمکى نمکدان و حضور پادگانه‌هاى دريايى مؤيد اين نظر است (واشقانى، 1377)
سواحل
جزيره قشم با وسعتى نزديک به 1500 کيلومترمربع، بيشترين سواحل و کرانه‌ها را در بين جزاير خليج فارس به خود اختصاص مى‌دهد. سواحل زيتون، سيمين، جزاير ناز، سوزا، مسن، شيب‌دراز، سلخ و دوستکو از ديدنى‌ترين سواحل جزيره قشم محسوب مى‌شوند.
از ويژگى‌هاى ساحل شناختى اين جزيره، تنوع سواحل صخره‌اى، ماسه‌اى و گلى آن است که چنين خصوصيتى به‌طور يک جا در کمتر جزيره‌اى يافت مى‌شود. سواحل شنى و ماسه‌اى نقره‌فام و سيمين براق نيز از ديگر انواع سواحل در جزيره قشم محسوب مى‌شوند. ساحل صخره‌اى زيتون، ساحل شنى سيمين و سواحل گلى لافت و جنگل‌هاى حرا تنوع سواحل قشم را نشان مى‌دهند. ساحل صخره‌اى ريگو معروف به ساحل لاک‌پشت‌ها نيز از ديگر
سواحل زيباى جزيره قشم است که لاک‌پشت‌ها در آنجا براى نفس‌گيرى و تغذيه به روى آب مى‌آيند.خليج فارس به دليل برخوردراى از آبسنگ‌هاى مرجانى که از سطح ساحل به درون دريا گسترش يافته‌اند، به درياى مرجان نيز شهرت دارد. در بخشى از سواحل جزيره قشم واقع در مقابل جزيره هنگام و همچنين در ساحل زيتون روبه‌روى جزيره لارک، سواحل به شکل صخره‌اى و مرجانى است. اين ويژگى به گردشگران و بهره‌وران کرانه‌ها امکان مى‌دهد که بتوانند تا عمق زياد از دريا پيشروى کنند و پهنه وسيع‌ترى از سواحل کم‌عمق را مشاهده نمايند. به‌طور معمول در چنين سواحلى برخورد امواج با صخره سنگ‌ها و جدال هميشگى موج و مرجان، يکى از جلوه‌هاى طبيعت زيبا و افسونگر درياى قشم را به تماشا مى‌گذارد. سواحل شنى، با لايه‌هايى از شن، ماسه و گاه سطوح پوشيده از رمل، منظر ديگرى از طبيعت دريا به روى گردشگران باز مى‌گشايد. در چنين سواحلى، بهره‌گيرى از گرما و تابش خورشيد و استراحت بر روى شن‌هاى نرم ساحل خاطره‌اى فراموش نشدنى است. سواحل اطراف بندر لافت و خورها ـ يا کانال‌هاى دريايى جنگل‌هاى حرا ـ با پايين رفتن آب و قرار گرفتن در وضعيت جزر، پهنه‌هاى وسيعى از سواحل گلى را پيش روى نمايان مى‌سازند. اين پديده اکولوژيکى، يکى از عوامل غناى زيستى و جانورى اين گونه سواحل است. زيرا در اثر جزر و مد، مواد غذايى جديدى از بستر دريا به اين سواحل مى‌رسد. در اين هنگام، بيشتر آلودگى‌ها از بستر سواحل زدوده شده و عمل خودپالايى دريا بر روى آنها صورت مى‌پذيرد. تنوع مواد غذايى و آلى ناشى از جزر و مد، سبب شکل‌گيرى زيست بوم و طبيعت غنى و پرمايه مانگروها ـ يا جنگل‌هاى حرا ـ مى‌شود. جنگل‌هاى دريايى حرا به عنوان يکى از مهم‌ترين جاذبه‌هاى گردشگرى جزيره قشم، که هر روزه اين پديده اکولوژيکى را تجربه مى‌کنند، محل مناسبى براى زندگى انواع پرندگان و تخم‌گذارى آنها است.
نخستين ژئوپارک کشور در جزيره قشم
بى‌شک در دوران‌هاى قبل از تاريخ، آنچه امروز جزيره قشم.خوانده مى‌شود در زير آب‌هاى خليج هميشه فارس قرار داشته است. اما بر اثر تحولات دورانى، سطح آب فروکش کرده و بخش‌هاى برآمده زيردريايى به‌صورت جزيره درآمده‌اند. در اين جزاير ـ از جمله قشم ـ کوه‌هاى کم ارتفاع فراوان است. سطح اين کوه‌ها را لايه‌هاى مرجانى، اسفنجى و دوکفه‌اى‌ها پوشانده‌اند که خود موجب حفاظت خاک‌هاى نرم شيست و مارن نيز سطح مرجانى شده است. با وجود اين، بادها، باران‌ها و طوفان‌هاى باران‌زا که تقريباً موازى و با زاويه کمى از زمين مى‌وزند باعث فرسايش تنه کوه‌ها و فروريختن پوشش‌هاى مرجانى شده‌اند. در اثر اين فعل و انفعال طبيعى کوهسرها، نيم‌رخ‌هاى انسان و پرندگان، مخروط‌ها و هرم‌ها، نمادها و تنديس‌هاى ديدنى و زيبايى در سراسر جزيره پديد آمده که از همين حيث نيز جزيره قشم و جزاير اطراف آن از ديگر جزاير خليج فارس ممتاز و به راستى استثنايى است . مجمسه‌هاى طبيعى و نقش برجسته‌هاى پراکنده در سرتاسر جزيره قشم که بر اثر عوامل فرسايش چون باد و باران طى قرن‌ها در چنين شکنج کوه‌ها، اعماق دره‌ها و بر ديواره کوه‌هاى قشم پديد آمده‌اند بخش بزرگى از جاذبه‌هاى طبيعت‌گردى قشم هستند. ستون‌ها و حجم‌هاى اعجاب‌انگيز از جمله چشم‌اندازهاى ديدنى جزيره قشم به شمار مى‌آيند و نشانگر ديرينه سالى و اهميت اين جزيره به لحاظ زيباشناختى هستند. نظير اين کوه‌ها در ديگر قاره‌ها و در بيابان‌هايى که توسعه شهرى کمترى دارند ممکن است به چشم آيد. اما دسترسى گردشگران به آنها دشوار است. کوه‌ها و دره‌هاى قشم به عنوان بازمانده دوران گذشته زمين‌شناختى به راحتى قابل دسترس و تماشا است و اين يکى از جاذبه‌هاى کم‌نظير اين خطه به شمار مى‌رود. دشت‌ها، دره‌ها، سواحل و کوه‌هاى جزيره هم وضعيتى يگانه و کم‌نظير از نظر پوشش گياهى، حضور حيات وحش و وجود پديده‌هاى نادر زمين‌شناسى دارند.بخش غربى جزيره قشم از بيشترين زيستگاه‌هاى با ارزش برخوردار است و پديده‌هاى زمين‌شناسى بسيار زيبا، بى‌نظير و عظيم در اين بخش جزيره به وفور ديده مى‌شود.در اين بخش از جزيره علاوه بر گونه‌هاى گياهى و جانورى زيبا، کمياب و در خطر انقراض که در سطح ملى و همچنين جهانى از ارزش بسيارى برخوردارند، پديده‌هاى زمين‌شناسى نادر و بى‌مانندى نيز وجود دارند که هريک به تنهايى جذابيت و زيبايى خاص دارند.
مجسمه‌هاى طبيعى و نقش برجسته‌هاى پراکنده، چين‌خوردگى‌ها و کوه‌هاى شگفت‌آور، سطوح تخت و صفه‌ها در ارتفاعات، ستون‌هاى حاصل از عوامل فرسايش، برجستگى‌ها و فرورفتگى‌هاى به‌وجود آمده از هوازدگى، مخروط افکنه‌ها و قطعه‌هاى فروافتاده در پاى ارتفاعات، کوهسرها و هيکل‌هاى که دست هنرمند طبيعت به تازيانه باد و باران پديد آورده، تنديس‌هاى اعجاب‌آورى که در شکل‌هاى مختلف همچون لاک‌پشت، سگ، مارمولک، اسب آبى و يا حتى چهره آدمى در حالت خشم و فرياد و ... همه و همه بخش بزرگى از طبيعت مسحور‌کننده قشم هستند و از جاذبه‌هاى کم‌نظير طبيعت‌گردى اين جزيره به‌شمار مى‌روند.
در سواحل جنوبى بخش غربى جزيره از بندر ماهيگيرى سلخ تا روستاى کانى ـ يعنى در فاصله سى‌کيلومتر از ساحل جزيره ـ روستا، مزرعه و هيچ نوع تمرکز و تجمع انسانى وجود ندارد. در بخش غربى جزيره حضور انسان و فعاليت‌هاى دامدارى و کشاورزى از زمان‌هاى قديم بسيار ناچيز بوده است و در حال حاضر نيز قابل توتجه نيست. در اين بخش از جزيره پديده‌هايى وجود دارند همچون:
جنگل‌هاى حرا،گنبد نمک،غارهاى نمک،چشمه‌هاى آب معدنى،
تنگه چاهکو،تنگ عالى،بام قشم،دره تنديس‌ها،کلات کشتاران
و ده‌ها تخته سنگ و صخره با شکل‌هاى عجيب و غريب.
با توجه به غناى طبيعى و قابليت‌هاى تنوع زيستى جزيره و به‌ويژه بخش غربى آن است که نسبت به حفاظت اين بخش اقدام جدى به‌عمل آمد و نزديک به 500 کيلومتر مربع از آن براى يک منطقه حفاظت‌شده با عنوان ”ژئوپارک“ در نظر گرفته شد.موقعيت و ويژگى‌هاى زمين‌شناسى جزيره قشم و وجود پديده‌هاى بسيارى از آثار نادر زمين‌شناسى دليل بسيار قانع‌کننده‌اى بود که حفاظت از بخش غربى جزيره به شکل ژئوپارک صورت گيرد. تعريف مصوب يونسکو از ژئوپارک به قرار زير است:
«ژئوپارک منطقه‌اى است با وسعت کافى که مرزهاى آن به وضوح مشخص شده و چندين پديدهبارز زمين‌شناسى در محدوده آن قرار گرفته باشد. اين محدوده بايد بتواند در توسعه اقتصاديجوامعپيرامون خود نقش مؤثرى ايفا نمايد. ژئوپارک ممکن است علاوه بر پديده‌هاى زمين‌شناسى از آثارتاريخى، بوم‌شناسى، باستان‌شناسى و ميراث فرهنگى و طبيعى ديگر برخوردار باشد.» براساس تعريف فوق از ژئوپارک و براساس تعريف فوق از ژئوپارک و براساس ارزيابى به‌عمل آمده از بخش غربى جزيره قشم و با توجه به وجود پديده‌هاى بارز زمين‌شناسى مانند گنبد نمک، غارهاى نمک، چشمه‌هاى گوگردى، دره‌هاى شگفت‌انگيز و باتوجه به قرار گرفتن 25 کيلومتر ساحل بکر و زيبا در بخش جنوبى منطقه و همچنين باتوجه به چشم‌اندازهاى زيبا وبيکران و حيات وحش فراوان در اين محدوده، جاى ترديد باقى نمى‌ماند که بهترين روش ممکن و مناسب‌ترين عنوان براى حفاظت و بهره‌بردارى از اين منطقه همانا عنوان جهانى ”ژئوپارک“ است که با تعريف دقيق يونسکو مشخص شده است
دره ستاره ها
روستاى برکه خلف در فاصله پنج کيلومترى از ساحل جنوبى جزيره قرار گرفته است. در شمال اين روستا يکى از زيباترين جلوه‌هاى فرسايش در جزيره قابل مشاهده است. اهالى منطقه به اين روستا استاره کفته (گاهى هم استار افتيده) مى‌گويند. اما، نام دره ستاره‌ها براى اين پديده کم‌نظير زمين‌شناسى جاافتاده است.
![[-]](http://www.flashkhor.com/forum/images/collapse.gif "[-]")
