آشنایی با هواپیمای ترابری تاکتیکی سی-130 هرکولس

[τοxικ]

پس از گذراندن آزمایش های متعدد در سال 1956 خط تولید هرکولس راه اندازی شد. به زودی صادرات هرکولس هم آغاز شد و به نیروهای مسلح کشور های دیگر از جمله ایران راه یافت . 
هرکولس در جنگ ویتنام قابلیت های خود را به خوبی نشان داد . و به راحتی در باند های کوچکی که یک یا دو کیلومتر با ویت کنگ ها فاصله داشتند عملیات نشست و برخاست را انجام می داد . در چنین شرایطی برای اجتناب از برخورد با آتش دشمن ، گاهی زاویه فرود چنان تند بود که خلبان حتی قبل از تماس با زمین ، رانش ملخ های هواپیما را معکوس می کرد .... و همه این عملیات ها در نامناسب ترین باندها انجام می شد . 
هرکولس از هر نوع باند شنی ، چمنی ، خاکی و حتی باندهای آلوده به راحتی پرواز می کند .  

              
این هواپیما علاوه بر ترابری نظامی به عنوان هواپیمای تجسس و نجات ، گشتزنی ، پیش اخطار هوابرد و حتی بمب افکن هم به کار گرفته شده است.
طراح این هواپیما ( ویلس هاکینز ) یکی از برجسته ترین مهندسان شرکت لاکهید بود که هواپیمای سی-130 شاهکار او محسوب می شود. هاکینز در سال 1937 مدرک کارشناسی خود در زمینه مهندسی هوافضا را از دانشگاه میشیگان دریافت نمود و همان سال وارد شرکت لاکهید شد. در سال 1951 که نیروی هوایی ایالات متحده از شرکت هایی چون بویینگ ، داگلاس ، فیرچایلد و لاکهید در خواست کرد یک هواپیمای بابری مقاوم طراحی کنند که ترکیبی از جیپ و کامیون و هواپیما باشد ، گروه طراحی هاکینز دست به کار شدند و هرکولس را طراحی کردند . اما سر طراح لاکهید کلارنس جانسون معتقد بود این طرح فاقد کارایی لازم است و با ارائه آن به نیروی هوایی آمریکا مخالفت می کرد. سرانجام طرح هرکولس و طرح های دیگر همزمان به نیروی هوایی ارائه شدند و ارتش آمریکا هرکولس را از میان رقبای دیگر برگزید . 
در حال حاضر بیش از 2260 فروند از هواپیماهای سی-130 در 70 نوع مختلف ساخته شده اند که در 67 کشور مشغول به خدمت اند . واین افتخاری بزرگ برای ویلس هاکینز به حساب می آید . او سرانجام در سال 2004 در سن 90 سالگی همراه با کوله باری از تجربه درگذشت.

این هواپیمای ترابری در سال 1955(1334) اولین پرواز آزمایشی خود را با موفقیت انجام واز سال 1963 (1342)نمونه های از این هواپیما در خدمت نیروی هوای ایران گردید.ویژگیهای که این هواپیما دارد قادر است در باندهای کوتاه و خاکی نشست و برخاست نماید.

 

 

 

از پایین به بالا سی-130 ایالات متحده،کانادا،استرالیا و اسرائیل

 

 

تاریخچه ساخت

 

هواپیمای ترابری C-130 Hercules توسط شرکت لاکهید مارتین برای جابجایی بارهای هوایی در خط مقدم جبهه طراحی و ساخته شده است .این هواپیما توانایی عملیات از باندهای ناآماده راداربوده وقابلیت حمل وتخلیه چترباز وتجهیزات را دارد. قابل ذکر است که نوع پایه این هواپیما بعنوان یک پرندهچند منظوره در به انجام رسانیدن گستره وسیعی از ماموریت ها کاربرد دارد. حدود نیم قرن از اولین پرواز c-130 می گذرد ولی خط تولید این هواپیمای بی نظیر همچنان فعال است. C-130 یک هواپیمای توربوپراپ بال بالا وچند منظوره با پایه ترابری سنگین نظامی بوده که تا کنون حدود بیست میلیون ساعت پرواز داشته است. طرح پایه بدنه از اولین روز ساخت تا کنون صدها بار دستخوش تغییرات و بهسازی ها بوده تا جوابگوی ماموریت های گوناگون باشد  که به  این  هواپیما و اگذار  می شود. ناگفته نماند  مدل های اولیه C-130A  و  DوB توسط کاربر اصلی این هواپیما یعنی ایالات متحده اکنون از خدمت کنار گذاشته شده هند.

 

 

تاریخچه پرواز و گونه های مختلف C-130

 

:C-130Aاولین مدل     تولیدی    این   هواپیما بود که از چهار موتوذ توربو شفت آلیستون T56-A-11 یا -9 قدرت می گیرد. طرح های مفهومی ابتدایی C-130A در سال 1951 پدیدار شد واولین پرواز نخستین نمونه آن در هفتم آوریل 1955 انجام گرفت. C-130A که حدود 219 فروند از آن ساخته شد در دسامبر 1956 وارد خدمت در نیروی هوایی ایالات متحده گردید. بجز این , دو فروند DC-130A )در اصل GC-130A )نیز برای کنترل وپرتاب اهداف پرنده ساخته شدند که توانایی حمل وپرتاب چهار هدف پرنده را در پایلون های نصب شده در زیر بال های خود داشتند.مدل C-130B در سال 1959 وارد خدمت شد که توانایی حمل سوخت بیشتری راداشت و در نتیجه برد آن افزایش یافته است. این هواپیما از موتور های جدیدتر T56-A-7 قدرت گرفته وارابه های فرود آن نیز نسبت به مدل A قوی تر شده است . شش فروند از این مدل با نصب چنگک های خاصی توانایی گرفتن چتر ماهوارها و محموله های فضایی محرمانه ایالات متحده در آخرین مرحله ورود به جو و قبل از فرود بر روی اقیانوس در هاوایی به پرواز در می آورد. مدل D در واقع گونه بهسازی شده ه مدل A بوده که در گونه های خاصی مجهز به اسکی و بوستر های جت کمکی برای کاهش طول باند پرواز نیز شده بود تا توانایی عملیات در دو قطب زمین را داشته باشد. C-130E مدل با برد بیشتر  C-130B با دو مخزن سوخت نصب شده در زیر بال  است. وهمچنین بهسازی های اوینونیکی وتجهیزات ناوبری از دیگر تغییرات داده در این مدل می باشد. مانند مدل E مدل C-130H  نیز مجهز به موتورهای T56-A-T5 می باشد. مدل H از اوایل دهه هفتاد جایگزین مدل های قبلی شد. شایان توجه است کخه تولید این مدل اکنون به پایان رسیده است .

 

 

 

 

گونه های مختلف C-130 به تفکیک ماموریت:

 

ترابری تاکتیکی: تمامی مدل های ساخته شده شامل آخرین مدل: C-130J/J-30 
تانکرسوخت رسان:KC-130T,KC-130R,HC-130P,HC-130N,HC-130H(N),KC-130H 
KC-130F,KC-130F,KC-130B 
فرماندهی وکنترل: EC-130Q,EC-130G, EC-130E(ABCCC) 
گشت دریایی:C-130H-NP/PC-130H 
عملیات ویژه:MC-130H,MC-130E 
جستجوونجات: 
HC-130P,HC-130N,HC-130H(N),HA-130H,HC-130 SC-130B/HC-130B 
حمل افرادمهم VIP وشخصیت ها:VC-130H,VC-130B 
شناسایی:RC-130B   
مخصوص عملیات در قطبین:LC-130R,LC-130H,C-130D,C-130BL/LC-130F 
کنترل اهداف پرنده:    DC-130H,DC-130E,GC-130A/DC-130A   
جنگ الکترونیک:EC-130H,EC-130E(RR),EC-130E(CL) 
عملیات فضایی/موشکی:NC-130H,JC-130B,JC-130A                                   
آزمایشی  وارزیابی:RC-130S,JC-130H,NC-130E,JC-130E,NC-130B,NC-130A 
هواشناسی:WC-130H,WC-130E,WC-130B  

توپخانه پرنده:AC-130U,AC-130H,AC-130E

هواپیمای ترابری تاکتیکی پیشرفته C-130J و : C-130J-30

 

گونه های J و ل -130 آخرین مدل از هواپیمای C-130 با کابین شیشه ای و اویونیک دیجیتال وموتورهای جدید با ملخ های شش تیغه هستند. تغییرات انجام شده در مدل C-130J که از سال 1997ساخت آن شروع و از سال 2004 وارد خدمت شد است. C-130J-30 گونه کشیده تر مدل پایه بوده و بیش از 180سفارش برای این هواپیما داده شده که تا کنون 130فروند از آن تحویل داده شده است. شایان توجه است اولین فروندهواپیمای سوخت رسان KC-130J نیز در آوریل سال 2004 به سپاه تفنگداران دریایی تحویل داده شد.

 

 

نمایی از کاکپیت سی-130 هرکولس در مدل H و مدل J  را مشاهده می کنید

 

  

کاکپیت

 

خدمه C-130J شامل خلبان کمک خلبان و افسر بارگیری هستند. این هواپیما در کابین شیشه ای آن از چهار نمایشگر چند منظوره کریستال مایع برای کنترل پرواز وناوبری بهره می گیردوهر دو خلبان نیز دارای یک نمایشگر سربالاHUD نیز می باشند.ناگفته نماند GPS /سیستم ناوبری اینرسیایی ساخت هانی ول وسیستم جلوگیری از برخورد در هوا و زمین و سیستم فرود ILS هم سامل مجموعه یکپارچه ناوبری هواپیما هستند.

 

  

  

  

بخش بار

 

محفظه بار C-130J حجم مفیدی در حدود 4500 فوت مکعب داشته وقابلیت جا دادن بارهای 37216 پاوندی را نیز دارد. برای مثال سه یونیت ضدزره حمل نفرات و پنج پالت استاندارد , 74 برانکارد, 92 سرباز کاملا مسلح یا 64 چترباز .قسمت بار مجهز به انواع تجهیزات بارگیری اعم از رولرها, بست ها ,ومحل های نصب کانتینرهایا صندلی های سربازان نیز می باشد.این هواپیما قادر به رهایی بار بدون علامت رهایی بار با دقت فوق العادهای انجام میدهد.

 

موتورها C-130J

مجهز به چهار موتور توربوپراپ آلیسون AE2100D3 است که قدرت برابر با 4591 شفت اسب بخار داشته وهر کدام شش ملخ کامپوزیتی R391 ساخت داوتی را به گردش در می آورد.موتورها مجهز به سیستم کنترل الکترونیکی دیجیتال خودمختار (FADEC) هستند وسیستم اتوماتیک کنترل رانش (ATCS) نیز میزان قدرت را در هر کدام از موتورها بهینه می سازد. این هواپیما توانایی حمل 45900 پاوند سوخت را داشته و 18700 پاوند دیگر نیز در مخازن سوخت جداشونده زیر بال ها قابل حمل می باشد.

 

 

 

دربالا تصویری از خط تولید C-160J را مشاهده می کنید

 

پرواز به قرن بیست و یکم با C-130

C-130J-30 توانایی حمل هشت پالت 463 لیتری و 93 برانکارد و 24 کانتیننر استاندارد آمریکایی CDS و 128 سرباز کاملا مجهز یا 92 چترباز را دارد.هواپیمای C-130J/J-30 حدود چهل و پنج درصد کمتر از مدلهای قبلی هزینه پرواز ونگهداری دارد. سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده KC-130J را بعنوان جایگزین برای KC-130F انتخاب کرده است. این هواپیما توانایی سوخت رسانی به انواع هواپیماهاو هلیکوپترها را داشته وسوخت رسانی در سرعت 100تا 270 نات قابل انجام است. ناگفته نماند از هر کدام از غلاف های سوخت رسانی 1135 لیتر سوخت در دقیقه تخلیه می شود. در روی زمین نیز این هواپیما توانایی سوخت رسانی به خودروها و هلیکوپترها را با آهنگ تخلیه ای در حدود 2270 لیتر در دقیقه داراست

 

 

 

 

  

هرکولس : اسب پیر و سخت کوش نیروی هوایی ارتش

 

در 14 خرداد ماه سال 1342 نیروی هوایی ارتش به یکی از رویایی ترین هواپیماهای خود یعنی هواپیمای ترابری سی-130 ( هرکولس) مجهز شد . این هواپیماها امکانات ترابری ارتش را به مقیاس فوق العاده ای افزایش دادند. هرکولس دارای 4 موتور است و حداقل به 5 نفر خدمه ( خلبان . کمک خلبان .مهندس پرواز. 
ناوبر و مامور بارگیری ) نیازمند است. ارتش پس از سال 42 هم مدل های جدیدتر این هواپیما را در مقیاس وسیعی به عهده گرفت . ایران در طول جنگ به طور گسترده از هرکولس ها برای تخلیه مجروحین ، رساندن آذوقه و مهمات به رزمندگان ، جابه جایی نیروها و پیاده کردن چترباز استفاده کرد . 
هرکولس قابلیت حمل 92 سرباز مسلح ، یا 64 نفر چترباز ، یا 74 نفر بیمار روی برانکارد و یا 22 تن بار را داراست.در زلزله بم هم 14 فروند از این هواپیماها مامور کمک رسانی به زلزله زدگان شدند .

 

 

 

هواپیمای سی-130 ارتقا داده شده در ایران

 

 
این نکته هم جالب است که در تاریخ 7 آبان 1344 یک فروند از این هواپیماها با خدمه و خلبانان ایرانی ، برای اولین بار بر فراز اقیانوس اطلس در آمریکای شمالی فرود آمد ( 25 آبان 1344 ) .هواپیمای ترابری سی-130 هرکولس را باید بدون تردید اسب بارکش نه تنها نیروی هوایی کشورمان ، بلکه بسیاری از نیروهای هوایی کشورهای دیگر جهان به شمار آورد . نیروی هوایی ایران ابتدا در دهه 60 میلادی تعدادی( سی-130 ) مدل بی را خریداری نمود، ولی بعدا آن ها را به پاکستان فروخته و انواع پیشرفته تر آن یعنی( سی-130 ) ایی و اچ را جایگزین نمود ، که با وجود عمر و کارکرد فراوان ، همچنان سرپا و توانا می باشند.  

 

با وجود این که خاطرات تلخی مانند  سقوط هواپیمای فرماندهان نظامی در 7 مهر سال 1360 ، سقوط هواپيماي حامل خبرنگاران در آذرسال 84 در تهران در خاطر ما ایرانیان است ، اما این ها هیچ کدام از ارزش این هواپیمای افسانه ای کم نخواهد کرد و ما همچنان به خاطر خدمات بیشمار هرکولس ها در طول این 40 سال به آن ها مدیون هستیم.

 

 

 

نمای گرافیکی کاربران مدل های مختلف  C-130  در سرتاسر جهان تا سال 2006

 

[color][font]
 
کاربران
 
الجزایر،انگولا،ارژانتین،استرالیا،اتریش،بنگلادش،بلژیک،بولیوی،بوتاسوانا،برزیل،کامر​ون،کانادا،چاد،شیلی،تایوان،
کلمبیا،دانمارک،اکوادور،مصر،الیتره،اتیوپی،فرانسه،گابون،یونان،هندوراس،اندونزی،ایرا​ن،عراق،اسرائیل،ایتالیا،
ژاپن،اردن،کویت،لیبریا،لیبی،مالزی،مکزیک،مراکش،هلند،نیوزیلند،نیجر،نیجریه،نروژ،عمان​،پاکستان،پرو،فیلیپین،
لهستان،پرتغال،رومانی،عربستان سعودی،سنگاپور،افریقای جنوبی،کره جنوبی،اسپانیا،سریلانکا،سودان،
سوئد،تایلند،تونس،ترکیه،امارات،انگلیس،امریکا،اروگوئه،ونزوئلا،ویتنام جنوبی،یمن،زامبیا
 
مدل های تولیدی بر اساس سال ساخت
 
 
مدل 
[/font][/color]

سال ساخت 

[color][font]
[/font][/color]

C-130A

[color][font]
[/font][/color]

1956

[color][font]
[/font][/color]

C-130B

[color][font]
[/font][/color]

1959

[color][font]
[/font][/color]

C-130E

[color][font]
[/font][/color]

1962

[color][font]
[/font][/color]

C-130H

[color][font]
[/font][/color]

1964

[color][font]
[/font][/color]

C-130H2

[color][font]
[/font][/color]

1978

[color][font]
[/font][/color]

C-130H3

[color][font]
[/font][/color]

1992

[color][font]
[/font][/color]

C-130J

[color][font]
[/font][/color]

1996

[color][font]
[/font][/color]

L-100

[color][font]
[/font][/color]

1964

[color][font]
[/font][/color]

L-100-20

[color][font]
[/font][/color]

1968

[color][font]
[/font][/color]

L-100-30

[color][font]
[/font][/color]

1970

[color][font]
[/font][/color]

C-130H-30

[color][font]
[/font][/color]

1980

[color][font]
 
هواپیماهای مشابه
Antonov An-12 
Armstrong Whitworth AW.660 Argosy 
Blackburn Beverley 
Shaanxi Y-8 
Short Belfast 
Transall C-160
 
[/font][/color]

C-130K 

[color][font]
 
ویژگی های عمومی
 
وظیفه : هواپیماهای حمل و نقل نظامی
تولید کننده : ایالات متحده امریکا
شرکت تولید کننده : لاکهید مارتین
اولین پرواز : 23 اوت 1954 
معرفی : دسامبر 1957
کاربران اولیه :
نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا
سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا
نیروی هوایی سلطنتی
 
تعداد ساخته شده : بیش از 2،300 تا 2009 ساخته شده است
واحد هزینه آمریکا  62،000،000 دلار
مدل ها:
AC-130 Spectre/Spooky
Lockheed DC-130
Lockheed EC-130
Lockheed HC-130
Lockheed Martin KC-130
Lockheed LC-130
Lockheed MC-130
Lockheed WC-130
Lockheed L-100 Hercules
 
خدمه : 5 (دو خلبان، ناوبر، مهندس پرواز و لود مستر)
ظرفیت :
92 مسافر 
64 سربازهوابرد
74 بیمار بستری همراه دو پزشک
6 پالت 
2-3 هاموی
2 زره پوش M113 حامل پرسنل
 
ظرفیت ترابری : 20،000 کیلوگرم
طول : 29.8 متر
بال : 40.4 متر
ارتفاع : 11.6 متر
مساحت بال : 162.1 متر مربع
وزن خالی : 34،400 کیلوگرم
بار سپاسگزاری کرده اند : 33،000 کیلوگرم
حداکثر وزن برخاست : 70،300 کیلوگرم
پیشرانه : 4 ×  Allison T56-A-15 turboprops توان هر کدام 3،430 کیلو وات 
حداکثر سرعت : 320 نات (366 مایل در ساعت، 592 کیلومتر در ساعت) در 6،060 متر
سرعت کروز : 336 مایل در ساعت، 540 کیلومتر در ساعت
محدوده : 2،360 مایل، کیلومتر 3،800
خدمات سقف : 10،060 متر خالی؛ 7،077 متر با  19،090 کیلوگرم ظرفیت
نرخ صعود : 9.3 متر بر ثانیه
مسافت برخاست : 1،093 متر در 70،300 کیلوگرم[/font][/color]