معرفی شهرستان اقلید

[spent †]

بزرگ‌ترین مرکز صنعتی شهرستان اقلید کارخانه قند می‌باشد که با ظرفیت اسمی روزانه ۱۵۰۰ تن مصرف چغندرقند سالانه در حدود میانگین ۲۷ هزار تن می‌باشد و بوسیله بخش خصوصی اداره می‌شود. دومین واحد صنعتی این شهرستان شرکت صنایع پلاستیک کوثر با ظرفیت اسمی سالیانه ۲۵۰۰ تن و عملی ۳۵۰۰ تن تولید انواع پلی اتیلن پایپ، سبک، سنگین، پلی‌پروپیلن‌وپلی‌استایرن‌است. واحدهای صنعتی دیگر شامل کارخانه شیرپاستوریزه با ظرفیت اسمی ۳۰۰۰ تن شیر در سال و سایر فراورده‌های لبنی از جمله ماست پاستوریزه، ماست موسیر، پنیر سفید، خامه، دوغ گازدار است. واحدهای صنعتی دیگر شامل شرکت تولید و بسته بندی فرآورده‌های گوشتی شعبه اقلید با ظرفیت ۹ هزارتن کشتار دام و ۳۶۰۰ تن بسته بندی انواع گوشت قرمز به صورت سالیانه‌است و هم‌چنین کارخانه آرد اقلید با ظرفیت ۲۵۰ تن روزانه تولید آرد والسی که بیش از ۹۰٪ مراحل اجرایی آن اتمام یافته و در آینده نزدیک به بهره‌برداری خواهد رسید. با وجود داشتن استعدادهای بالقوه تولیدات معدنی در این شهرستان به دلیل عدم سرمایه گذاری در این بخش، غیر از تولیدات معدنی در خصوص شن ماسه فعالیت‌های تولیدی دیگری انجام نمی‌پذیرد.

مسجد جامع اقلید

مسجد جامع اقلید یکی از مساجد قدیمی می‌باشد که از گذشته‌های دور مکانی مقدس بوده و کتیبه‌ای چوبی مبنی بر تعمیر مسجد در سال ۸۴۹ هجری قمری و منبر منبت کاری شده‌ای مربوط به دوران صفوی ساخته شده به سال ۱۰۰۸ هجری قمری دارد که ارزشهای هنری فراوانی دارد.

کشاورزی و دام داری در اقلید

در اقلید به سبب وجود آب فراوان و هوای مناسب، کشاورزی رونق دارد. از نظر کشاورزی این شهرستان از موقعیت خاص کشاورزی برخوردار بوده و وجود پنج دشت مسطح و حاصل خیز و منابع طبیعی آبی قابل توجه این منطقه را به یکی از مهم‌ترین قطب‌های کشاورزی استان فارس تبدیل کرده‌است، هم اکنون میزان ۱۴۰ هزار هکتار زمین قابل کشت وجود دارد که تا ۲۰۰ هزارهکتار نیز قابل گسترش می‌باشد و عمده تولیدات کشاورزی عبارتند از : گندم، جو، چغندرقند، سیب زمینی، حبوبات (نخود، لوبیا، عدس)، سیب درختی، علوفه (یونجه، اسپرس، شبدر). علاوه بر تولید محصولات زراعی در این شهرستان انواع محصولات باغی توسط کشاورزان تولید می‌شود که براساس جدیدترین آمار موجود با سطح زیرکشت ۸۵۸۱ هکتار می‌باشد که عمده‌ترین محصولات باغی عبارتند از سیب درختی، بادام، انگور، گردو که سطح زیرکشت سیب درختی ۳۰۹۴ هکتار، بادام (آبی ۲۱۸ هکتار، دیم ۲۹۸۶) انگور (آبی ۴۴۳ هکتار، دیم ۸۳۹ هکتار) و گردو ۳۹۱ هکتار می‌باشد، باغ داران محصولات دیگر از جمله زردآلو، آلبالو، گیلاس، هلو، شلیل، شفتالو، انواع آلو، انواع گوجه، به، گلابی، خرمالو، انار، توت، انجیر، سنجد و زعفران نیز تولید می‌شود. شهرستان اقلید یکی از شهرستانهای مستعد دامپروری می‌باشد که تقریباً حدود ۴۰۰ هزار واحد دامی، توسط حدوداً ۵۰۰ بهره بردار(دامدار و دامپرور) در بافت شهر و روستاهای شهرستان نگهداری می‌شوند و در طول شش ماه از سال بیش از ۵۰ هزار نفر از عشایر بدلیل ییلاقی بودن منطقه به این شهرستان کوچ می‌نمایند که این امر موجب رونق دام پروری گردیده و سالیانه میزان قابل دام به صورت زنده مازاد بر نیاز شهرستان به استانهای یزد، اصفهان، فارس صادر می‌گردد. اخیراً نیز با احداث و راه اندازی مجتمع گوشت این شهرستان، انواع دام‌های مختلف از دام داران منطقه توسط این مجتمع خریداری و پس از کشتار، بسته بندی گردیده و به سایر نقاط کشور ارسال می‌گردد. دام داری بر عهده تیره‌های گوناگون ایل‌ها است و دام‌ها شامل گاو، گوسفند، بز و شتر است. انواع فرآورده‌های دامی و لبنی از محصولات بخش دام داری این شهرستان می‌باشد. به طور کلی استان فارس قطب تولید گندم در کشور است که در استان فارس شهرستان اقلید رتبه نخست را در تولید گندم دارد.

امامزاده عبدالرحمن (ع)

در پای تپه‌ای کوچک بارگاه امامزاده عبدالرحمن از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) قرار دارد که گلزار شهدای گلگون کفن در کنار آن قرار دارد در مرکز شهر امامزاده زینب خاتون(س) و در حومهٔ آن امامزاده زبیده خاتون (س)قرار گرفته‌است.

حوض دختر گبر و کتیبه پهلوی

در مرکز شهر تپه سنگی قلات حوض دختر گبر شامل سه پله و یک حوض با عمق کم وجود دارد که بر دیوارهٔ آن کتیبه‌ای به خط پهلوی ساسانی به طول۲ متر و عرض ۸۸سانتیمتر کنده شده‌است.

پارک انقلاب

در مجاورت شهر اقلید چشمه سار چغرسیاه قرار گرفته‌است که پارک انقلاب و گلزار شهدای در کنار این چشمه واقع شده‌است.

چشمه رسول الله (ص)

از زیر یک تپه سنگی، آب زلالی می‌جوشد که تفرجگاه محمد رسول الله را پدید آورده‌است. بر بلندای این تفرجگاه سنگ دُل دُل قرار دارد که نوعی نیایشگاه بوده‌است. ۵- - امامزاد سید محمد کافتر :
این مجموعهٔ زیارتی – سیاحتی شامل بارگاه امامزاده سیدمحمد از نوادگان حضرت عباس (ع)، دریاچه کافتر، قلعه کافوری و کوههای سر به فلک کشیده یکی از زیباترین مناطقی است که پذیرای خیل مشتاقان و علاقمندان است.

چشمه گور بهرام آسپاس

در کنار روستای آسپاس چشمه‌ای قرار دارد که نقل شده بهرام گور در هنگام شکار در آن فرو رفته‌است. بیشه زارهای سرسبز و قلعه بهرام گور و کوه شکارگاه و.... از جمله جاهای دیدنی مجاور این چشمه‌است.

چشمه بالنگان حاجی آباد

مجاور روستای حاجی آباد تفریح گاه چشمه بالنگان خستگی را از جسم و جان مسافران جاده طریق الرضا می‌زداید.

قدمگاه شهر سده

درختان کهنسال چشمهٔ قدمگاه را که از زیر کوه می‌جوشد در برگرفته‌است. نزدیک به شهر سده با آثاری مانند تپه نقاره خانه، تپه فیلی و تپه مهرعلی فارس از ویژگیهای این تفرجگاه زیبا می‌باشد.

تنگ براق و کتیبه ساسانی

در دره‌ای زیبا فرو ریختن آب از صخره‌های بلند بهشتی را پدید آورده‌است که خنکای نسیم آن روح فزاست. در مجاور آبشار زیبای آن کتیبه‌ای به خط پهلوی از دوران ساسانی به جای مانده‌است.

چشمه چهل شهیدان دژکرد

در مجاورت دهستان دژکرد زلال آب چشمه ساران در پای کوههای بلند با درختان با طراوت خویش تپه ماهورهای زیبا و جنگلی را طی می‌کند.

‌امامزاده اسماعیل (ع)

در روستایی به همین نام کوههای پوشیده از جنگل و باغهای مو بارگاه مقدس امامزاده اسماعیل (ع) را در بر گرفته‌اند که تفریحگاه غوره دان در مجاور آن قرار دارد.
دهها اثر باستانی و چشمه و قنوات در سراسر شهرستان پراکنده‌است.
به نقل از سايت ميراث فرهنگي ايران آثار ۷ هزار ساله در اقلید شناسایی شد

پیشینه تاریخی

از آنجا که اقلید ششمین شهر مرتفع ایران و مرتفع‌ترین شهر استان فارس به شمار می‌رود تا جایی که این ارتفاعات به علت مشرف بودن و جایگاه فلاتی شکل آن بر سرزمین فارس در ادوار گذشته بوده، موقعیت و تسلط خاص دفاعی داشته و دارای پایگاه نظامی بوده، به گونه‌ای که فتح آن به منزله تصرف تمام خاک فارس بشمار می‌آمده‌است و بدین سبب آن را کلید فارس گفته‌اند.
پیشینه منطقه با توجه به نشانه‌هایی که در دسترس است به پایان دوره نوسنگی یعنی یک هزار سال پیش از میلاد می‌رسد. آثار تاریخی مانند حوضچه دختر گبر، کتیبه تنگ براق، کوشک زر، کتیبه کوه بل ، باتلاق گور بهرام و چشمه شیرین، تل باکون (بکان) و چند نشانه کوچک و بزرگ دیگر گواه بر قدمت تاریخی این قلمرو است. در گذشته جاده اصلی اصفهان - شیراز از اقلید می‌گذشته‌است وبهمین دلیل نقشی مهم‌تر و کلیدی تر از سایر شهرستانها در تحرک فعالیتهای اقتصادی واجتماعی سرزمین پارس داشته‌است. این شهر زمانی گوشه‌ای از شاهنشاهی هخامنشیها به نام آزارگاتا و مرکز تربیت اسب جنگی کوروش به شمار می‌آمده‌است.

مشخصات جغرافیایی



اقلید واقع در طول جغرافیایی ۵۲ درجه و ۴۱ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۰ درجه و ۵۳ دقیقه و بلندی ۲۲۳۰ متری از سطح دریا می‌باشد. اقلید یکی از شهرستان‌های استان فارس است که از شمال و شمال‌خاوری با شهرستان آباده، از جنوب خاوری با شهرستان خرم بید، از جنوب با شهرستان مرودشت، از باختر با شهرستان سپیدان و استان کهگیلویه و بویر احمدو از شمال باختر با شهرستان سمیرم از استان اصفهان هم مرز است. چون این سرزمین کوهستانی است چشمه سارهای فراوان دارد که بیش‌تر آن‌ها، سرچشمه‌های رودخانه کر هستند. جمعیت شهرستان اقلید درسال ۱۳۷۵ تعداد ۸۰۹۴۷ نفر، و درسال ۱۳۸۵حدود ۱۰۳۰۰۰نفر جمعیت ساکن و ۴۰۰۰۰نفر عشایر بر آورده شده‌است. شغل‌اصلی مردم اقلید کشاورزی، دام داری، پیشه وری، بازرگانی، کارگری و فرش بافی است. مسیرهای این شهرستان به مناطق اطراف عبارت اند از: - راه آسفالته‌ای که از اقلید به سوی شمال خاوری کشیده شده که اقلید را به بزرگراه اصفهان - شیراز در سورمق متصل می‌سازد. درازای این راه ۱۸ کیلو متر است. - جاده اقلید - یاسوج که ۱۲۰ کیلومتر است و از اقلید به سوی جنوب باختری می‌رود و به یاسوج می‌رسد و مطالعه احداث بزرگراه طریق الرضا (ع)بر روی آن در حال انجام است. -راه آهن اصفهان -شیراز که در کنار شهر اقلید ایستگاه دارد و مطالعه و امکان سنجی احداث راه آهن یزد -اقلید -یاسوج در دست پی گیری است. - جاده‌ای که از سوی شمال از اقلید به سوی شهر صغاد و آبادی‌ بهمن و سپس به ایزد خواست و شهر سمیرم می‌رسد. -آزاد راه در حال احداث شمال -جنوب که از غرب این شهرستان و 70 کیلومتری شهر اقلید و از نزدیکی شهر سده می‌گذرد. - راه‌های دیگری که مرکز بخش اقلید را به آبادی‌های پیرامونش می‌رساند

مکان‌های دیدنی و تاریخی

پارک انقلاب و پارک پارسیان و تفرج گاه محمد رسول الله و سرداب و بید سبحان و دامنه‌های کوه بل ودریاچه کافتر و آبشار تنگ براق وقدمگاه سده و چشمه بالنگان حاجی آباد و گور بهرام آسپاس و باغ گل خارستان و فی منی حسن آباد چشمه‌های متعددی که فضاهای فرح بخش و زیبایی را فراهم آورده‌اند به همراه دامنه کوه‌ها و سواحل رودخانه‌ها از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی شهرستان اقلید به شمار می‌آیند. از اماکن مقدسه و تاریخی منطقه می‌توان امامزاده‌ها و مسجد جامع شهر که قدمت کتیبه تعمیر آن به شش صد سال قبل می‌رسد را نام برد. هم‌چنین قلعه‌های قدیمی مانند قلات و شهر آشوب و کاروانسراهای کناس و ... از جاذبه‌های مهم تاریخی منطقه به شمار می‌آیند. شهر اقلید در 17 کیلومتری چهار راهی بزرگراه اصفهان – شیراز و یزد – یاسوج (طریق الرضا (ع)) قرار دارد. و از جنوب به شهرستان‌های مرودشت و سپیدان، از شمال به شهرستان آباده، از غرب به شهرستان سمیرم و یاسوج و از شرق به شهرستان‌های خرمبید و پاسارگاد محدود است.
مرکز شهرستان، شهر اقلید است و تا شیراز ۲۷۵ کیلومتر، تا اصفهان ۲۳۰ کیلومتر، تا یزد۲۱۰ و تا یاسوج ۱۸۰ کیلومتر فاصله دارد.
به دلیل بارش برف در زمستان مناظر برفی بسیار زیبایی در فصول پاییز و تابستان چشم را می‌نوازد و در فصل بهار و تابستان چشمه سارهای جوشان و رودهای خروشان تفرج گاههای بی بدیلی را پدید می‌آورد.
واحدهای اقامتی در تمام طول سال و مدارس در تعطیلات نوروزی و فصل تابستان پذیرای میهمانان و گردشگران می‌باشند.