افزایش چهار برابری ارزش معاملات قراردادهای آتی سكه بورس كالا

[امیررضا*]

تهران - ارزش معاملات قراردادهای آتی بورس كالای ایران در هفته سوم مرداد ماه گذشته با رشدی چهار برابری نسبت به مدت مشابه سال قبل به بیش از هشت هزار و 785 میلیارد ریال رسید.
افزایش چهار برابری ارزش معاملات قراردادهای آتی سكه بورس كالا

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا از پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه(سنا)، در هفته منتهی به بیستم مرداد ماه گذشته تعداد 104 هزار و 989 قرارداد سكه طلا به ارزش هشت هزار و 785 میلیارد ریال معامله شد.

این در حالی است كه در هفته سوم مرداد ماه سال 90 تعداد 35 هزار و 45 قرارداد سكه طلا به ارزش یك هزار و 801 میلیارد ریال در بورس كالا معامله شده بود.

در معاملات سومین هفته مرداد ماه گذشته تعداد دو هزار و 86 قرارداد برای تحویل در اواخر مرداد ماه، 66 هزار 480 قرارداد برای تحویل در شهریور ماه، دو هزار و 629 قرارداد برای تحویل در مهر ماه و 35 هزار و 137 قرارداد برای تحویل در آبان ماه امسال منعقد شد.

بر اساس این گزارش، ایده راه اندازی معاملات قراردادهای آتی در بورس كالای ایران به عنوان ابزاری برای پوشش ریسك در سال 85 مطرح شد، به طوری كه مسئولان این شركت مطالعات وسیعی را در این زمینه انجام دادند.

دستورالعمل معاملات قراردادهای آتی اسفند ماه سال 86 به تصویب هیات مدیره سازمان بورس رسید تا شرایط برای راه اندازی این معاملات در بورس كالا فراهم شود.

نرم افزار فیوچرز در فاز بعدی خریداری و بومی سازی شد تا این كه در اوایل تیر ماه سال 87 نخستین قرارداد آتی بر روی فلز گران بهای طلا منعقد شد تا درهای بورس كالا بر روی سرمایه گذاران كوچك باز شود، پس از آن انحصار خریداران بزرگ در این بورس شكسته شد.

بر اساس این گزارش، قرارداد آتی حالت تكامل یافته قرارداد سلف است كه از طرفین قرارداد، سپرده‌ای به‌ عنوان حاشیه اطمینان گرفته می‌شود تا ملزم به اجرای تعهدات خود شوند.

بدین ترتیب، پس از امضای قرارداد، خریدار موظف است تا بخشی از قیمت نهایی را به ‌صورت پیش پرداخت بپردازد. فروشنده نیز در تاریخ موعد، نسبت به تحویل تمام كالا اقدام می‌كند و خریدار مابقی تعهدات خود را هم در زمان موعد نهایی پرداخت می‌كند.

در مبادلات آتی، برخلاف نوع سلف، تنها درصدی از ارزش معامله، بسته به ماهیت كالای خریداری شده، پرداخت می‌شود.

در این مبادلات 5 تا 15 درصد از قیمت كالاهای خریداری شده، برای تضمین پرداخت می‌شود و مابقی وجه در هنگام تحویل به دست فروشنده می‌رسد، به این ترتیب خریدار بر اساس قیمت توافقی و از طریق كارگزار اقدام به خرید می‌كند در حالی كه از انجام معامله و تحقق آن كاملا اطمینان دارد.

در راستای توسعه این ابزار مالی، مفتول مس هشت میلیمتری در اواخر شهریور ماه سال 87 وارد معاملات قراردادهای آتی شد، اما آغاز معاملات قرارداد آتی سكه طلا طرح امام خمینی(ره) در روز پنجم آذر ماه سال 1387 تحول اساسی را در این معاملات ایجاد كرد، به طوری كه باعث افزایش چشمگیر معاملات قراردادهای آتی شد.

ارزش معاملات قراردادهای آتی در پایان سال 87 به حدود 40 میلیارد ریال رسید، اما استقبال سرمایه گذاران به معاملات سكه طلا باعث شد تا این رقم در پایان سال 88 به یك هزار و 400 میلیارد ریال برسد.

روند صعودی معاملات سكه طلا در سال 89 نیز ادامه یافت به طوری كه ارزش قراردادهای آتی با ورود شمش طلای 10 انسی در پایان سال گذشته به بیش از شش هزار و 200 میلیارد ریال رسید.

معاملات این كالا به دلیل افزایش قیمت سكه در سال 90 با رشد چشمگیری روبرو شد تا ركورد دو میلیون و 200 هزار قرارداد به ارزش بیش از 150 هزار میلیارد ریال را به ثبت برساند.