بزرگ ترین نقش برجسته ی كشور رو به انهدام است

[PROOSHAT]

نقش برجسته ی فیروزآباد، بزرگ ترین نقش برجسته ی كشور كه یك دوره ی هزار ساله از تاریخ ایران باستان در آن به تصویر كشیده شده، به دلیل فرسایش شدید در حال انهدام است.
 

نقش برجسته ی فیروزآباد استان فارس در تنگاب و بین قلعه دختر و كاخ اردشیر اول واقع شده است و صحنه ی تبادل قدرت بین دو حكومت ایران باستان، یعنی اشكانیان و ساسانیان را روایت می كند.

این نقش برجسته به عنوان بزرگ ترین نقش برجسته ی ایران و نخستین نقش برجسته ی دوره ی ساسانی در میان ۳۸ نقش برجسته ی دیگر ساسانی است و به همین دلیل، جایگاه ویژه ای دارد؛ اما اكنون این اثر ارزشمند دچار فرسایش شدید شده و روبه ویرانی است.
 

یك كارشناس مرمت آثار سنگی كه تحقیقی درباره ی این اثر انجام داده، معتقد است: روند فرسایش در این نقش برجسته به شدت در حال افزایش یافتن است، به طوری كه اثر را روبه انهدام برده است.

علیرضا بهره مان كه سال گذشته تحقیقاتی را درباره ی فرسایش این نقش برجسته انجام داد، به خبرنگار ایسنا گفت: پرسش اصلی من در این بررسی ها این بود كه چرا نقش برجسته ی تنگاب نسبت به نقش برجسته های هم دوره ی خود و حتا نسبت به نقش برجسته های قدیمی تر، فرسایش بیشتری دارد.
 

او با اشاره به آزمایش های دقیق انجام شده روی این اثر، بیان كرد: روند فرسایش در این نقش برجسته به شدت در حال افزایش است و اگر آن را ببینید كاملا مشخص است كه قسمت های نزدیك به سطح زمین تا ارتفاع حدود ۵ / ۲ متری به شكل ورقه شده درآمده و در حال از بین رفتن است.

وی ادامه داد: در آزمایش ها مشخص شد نوع سنگ این صخره كه نقشی روی آن حكاكی شده، آهكی و رسی است. البته به نظر می رسد خود حجار نیز هنگام كار متوجه این موضوع شده، ولی شاید به دلایلی مجبور به انجام كار بوده، ولی بررسی اثر نشان می دهد حكاكی نقش ها به صورت نیمه تمام رها شده است. در واقع، مقایسه ی بخش های مختلف اثر و تزیینات روی لباس ها نشان می دهد كه در دو سمت مختلف نقش، تفاوت هایی وجود دارد. تا كنون در تمام بررسی های قدیمی، تصور این بود كه این مساله به دلیل فرسایش سنگ است، ولی اصل قضیه این است كه حجار كار را ادامه نداده است.
 

او اظهار كرد: حتا مشخص است كه حجار ابتدا كادری را برای كار خود از پایین صخره انتخاب كرده، اما بعد مجبور شده كه آن را به بخش های بالاتر صخره منتقل كند و تمام این تغییرات روی اثر مشخص است.

این كارشناس مرمت آثار سنگی تاكید كرد: این نقش برجسته به طور دقیق بررسی شده و مطالعات آن، آسیب های واردشده را مشخص كرده است. به همین دلیل باید به سرعت یك طرح حفاظتی دقیق برای این اثر در نظر گرفته شود.
 

این نقش برجسته روایتی از پایان حكومت ۴۰۰ ساله ی اشكانیان و آغاز حكومت ۵۰۰ ساله ی ساسانیان است كه در آن، انواع ابزارهای جنگی، زینت آلات، رداها و لباس های ساسانی و اشكانی به نمایش گذاشته شده است. به این ترتیب به جز موضوع انتقال قدرت سیاسی، بسیاری از آداب فرهنگی و پوشش نظامی دوره های ساسانی و اشكانی را به تصویر می كشد.

[amiiiiir]