ناگفته های سرماخوردگی

[tyjtfhdhr]

مقالات پزشکی و بهداشتی - ناگفته های سرماخوردگی
عفونت ویروسی از راه هوایی وارد بدن می شود و علاوه بر بینی، سینوس ها، حلق و گوش را نیز درگیر می کند.

یکی از علامت‌های شاخص آمدن پاییز، برگریزان و کاهش محسوس دمای هواست. این تغییر اقلیمی زیبا با خود بیماری‌هایی به همراه دارد. مهم‌ترین بیماری‌ای که تاکنون درمانی کامل برای آن یافت نشده سرماخوردگی است. سرماخوردگی هر ساله هزینه زیادی را به اقتصاد کشور وارد می کند؛ هزینه هایی مثل غیبت از محل کار یا رفتن به پزشک و خرید دارو. ویروس سرماخوردگی در مرحله اول به حلق و بینی و گاهی نیز به گوش حمله می کند و مشکلاتی را برای فرد مبتلا به وجود می آورد.

دکتر ابراهیم رزم پا، فوق تخصص جراحی سر و گردن و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره بیشتر توضیح می دهد.

چرا در فصل سرما، سرماخوردگی و آنفلوآنزا نسبت به دیگر فصول شدت می یابد؟
یکی از ویژگی های فصل پاییز تغییرات آب و هوایی ناگهانی است. افت شدید دما در بدن هر فرد تغییراتی ایجاد می کند، زیرا کاهش دما روی سیستم ایمنی بدن تاثیر می گذارد و آن را ضعیف می کند و در نتیجه بدن مستعد بیماری می شود و ویروس وارد شده بسرعت عملکرد خود را آغاز می کند. عامل مهم دیگری که به ویروس ها اجازه فعالیت بیشتری می دهد محیط بسته ای است که افراد در آن زندگی می کنند. در محیط بسته، ویروس ها قابلیت جابه جایی ندارند و در یک مکان جمع می شوند. در این فصل از وسایل گرمایشی نیز استفاده می شود. این وسایل، خشکی هوا را زیاد و خشکی نیز مخاط تنفسی و مخاط بینی را در مقابل عفونت ها ضعیف می کند و خود به خود شیوع بیماری های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی بالا می رود.

با توضیحاتی که دادید می توان گفت افرادی که دچار بیماری های زمینه ای یا نقص سیستم ایمنی هستند بیشتر در معرض خطرند؟
کاملا درست است. بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند مانند بیمارانی که شیمی درمانی می شوند یا مبتلا به یکی از بیماری های خاص هستند، افراد مسن یا کودکان بیشتر در معرض خطرند. البته ویروس، همه افراد سالم یا بیمار را درگیر می کند، ولی طبیعی است شدت علائم بیماری به مقاومت بدن فرد بستگی دارد.

برخی افراد مدام سرما می خورند. آیا به دلیل ضعف در سیستم ایمنی است؟
البته می تواند به همین دلیل باشد. ولی همان طور که اشاره کردید برخی بخصوص کودکان دبستانی، چند بار در سال سرما می خورند. قطعا کودک سیستم ایمنی ضعیف تری نسبت به یک بزرگسال دارد، اما عامل مهم در سرماخوردگی کودکان محیطی است که کودک مدت طولانی در آن قرار می گیرد. این محیط ها بسته هستند و چند نفر در کنار هم قرار می گیرند. وجود ویروس در بدن یک کودک بسرعت به دیگران انتقال می یابد. این چرخه باید قطع شود، ولی در محیطی مانند مدرسه یا محل کار قطع این چرخه کمی دشوار است.

عفونت ویروسی چگونه بدن را درگیر می کند؟
عفونت ویروسی از راه هوایی وارد بدن می شود و علاوه بر بینی، سینوس ها، حلق و گوش را نیز درگیر می کند. سرماخوردگی یک بیماری سیستمیک محسوب می شود و فرد مبتلا ممکن است درد عضلانی نیز داشته باشد. خستگی و بی حالی مفرط نیز از دیگر علائم فعالیت ویروس در بدن است، زیرا بدن در این حالت انرژی زیادی صرف مبارزه با ویروس می کند. عفونت های ویروسی سرماخوردگی کمتر با تب همراهند، ولی آبریزش، سوزش گلو و گلودرد نشانه های واضحی است که تقریبا در همه بیماران مبتلا به سرماخوردگی می بینیم. البته در برخی مواقع ممکن است عفونت در گوش ظاهر شود.

درباره عفونت های گوش بیشتر توضیح دهید.
گوش از طریق شیپور استاش (لوله ای که از طرف عقب بینی به گوش راه پیدا می کند و تهویه گوش میانی از طریق این لوله انجام می شود) درگیر می شود. وقتی عفونت به این مجرا راه می یابد، فشار منفی در گوش ایجاد می شود و شیپور استاش عملکرد طبیعی خود را از دست می دهد. شیپور استاش در کودکان کوتاه تر و گشادتر است، به همین دلیل در سرماخوردگی کودکان بیشتر شاهد عفونت های گوش هستیم.

آیا سرماخوردگی به درمان نیاز دارد؟
عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی اغلب مواقع خود به خود و بعد از یک دوره بیماری بهبود می یابند و نیازی هم به درمان ندارند ولی گاهی دیده می شود با پایین آمدن سیستم ایمنی، عفونت میکروبی نیز بر عفونت ویروسی سوار می شود که در این شرایط حال جسمانی بیمار وخیم تر خواهد شد. اینجاست که یک سرماخوردگی ساده به یک گلو درد چرکی تبدیل شده و تب و لرز و سایر نشانه ها بروز می کند. در این مواقع باید از آنتی بیوتیک برای درمان عفونت باکتریایی استفاده شود. برای سرماخوردگی به دادن آنتی بیوتیک نیاز نیست و متاسفانه به غلط برای این بیماران آنتی بیوتیک تجویز می شود. تجویز آنتی بیوتیک بدون دلیل مشخص باعث می شود مقاومت بدن در برابر آنتی بیوتیک ها افزایش یابد و اگر بیماری عفونی جدی پیش آید براحتی نتوان آن را کنترل کرد. در بدن ما میکروب های طبیعی زندگی می کنند که هیچ ضرری هم برای بدن ندارند. تجویز آنتی بیوتیک بی مورد این میکروب ها را از بین می برد.

توصیه شما برای مبتلایان به سرما خوردگی چیست؟
سرماخوردگی حدود هفت تا ده روز طول می کشد. در این مدت بهتر است استراحت کافی داشته باشید و از خوددرمانی پرهیز کنید. در صورتی که زمان بیشتر از این باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. هنگام بروز علائم، مصرف مایعات گرم و غذاهایی مانند سوپ و آش را بالا ببرید. استفاده از آبمیوه های حاوی ویتامین ث، سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند. سعی کنید رطوبت محل زندگی تان را بیشتر کنید. این کار را می توانید با استفاده از بخور انجام دهید. اگر دچار گلودرد یا سوزش گلو هستید، می توانید یک قاشق غذاخوری نمک را در یک لیوان آب بریزید، آن را هم بزنید و سپس آب نمک را غرغره کنید. این کار برای تسکین گلو درد بسیار مفید است.

گرچه ویروس در فضا پخش می شود، ولی مهم ترین راه انتقال، دست های آلوده به ویروس است. سعی کنید در این ایام از دست دادن یا روبوسی با دوستان پرهیز کنید یا به اشیای فردی که سرما خورده است، دست نزنید. مدام دست های خود را با آب و صابون بشویید این کار زنجیره انتقال ویروس را می شکند. دارویی گیاهی به نام سرخارگل وجود دارد که سیستم ایمنی را قوی تر می کند. این دارو برای پیشگیری از بیماری است و افرادی که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند در فصول سرد سال می توانند از آن استفاده کنند. در ضمن افرادی که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند می توانند به پزشک مراجعه و با نظر او واکسن آنفلوآنزا دریافت کنند. بهترین زمان برای تزریق واکسن مهر و آبان است، البته در ماه آذر نیز می توان این واکسن را دریافت کرد، ولی اقدام سریع تر برای تزریق واکسن می تواند در پیشگیری موثرتر باشد.
ورزش منظم را از یاد نبرید. ورزش سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.