نقد و بررسی فیلم ناهمتا ( Divergent )

[Wanton]

ناهمتا : Divergent

کارگردان :Neil Burger 

نویسنده : Evan Daugherty ، Vanessa Taylor

بازیگران :         

Shailene Woodley...Tris

Theo James...Four

Ashley Judd...Natalie

Kate Winslet...Jeanine

Jai Courtney...Eric

و...                     

ژانر : اکشن

رده سنی : PG-13( مناسب برای افراد بالای 13سال)

زمان : 139 دقیقه

با موفقیت فیلمهای نوجوان پسندی نظیر « گرگ و میش » و « عطش مبارزه » ، می شد پیش بینی کرد که تهیه کنندگان به دنبال ساخت آثاری با محوریت نوجوانان پیش بروند تا بتوانند این قشر از جامعه را به سینماها کشانده و سود هنگفتی نصیبشان شود. البته این تهیه کنندگان بسیار باهوش تر از آن هستند که از فیلمنامه نویسان بخواهند داستانی ارجینال با محوریت نوجوانان روایت کنند چراکه ریسک فروش آن بسیار بالا خواهد بود، پس ترجیحاً تنها یک گزینه باقی می ماند و آن هم رفتن به سراغ کتاب های پرفروش سالهای اخیر با محوریت نوجوانان است که بهرحال اثر سینمایی را هم از لحاظ هزینه ساخت در تنگنا قرار نمی دهد و هم اینکه تجربه نشان داده این آثار همواره در گیشه ها موفق بوده و استقبال شایانی از آنها صورت می گیرد.

« ناهمتا » ( 

در بعضی منابع « واگرا » هم معنی شده ) نام یکی دیگر از رمان های چند قسمتی و پرفروش سالهای گذشته است که اینبار هالیوود تصمیم گرفته از محبوبیت بالای آن در گیشه های سینما بهره کامل را ببرد. « ناهمتا » را ورونیکا راث نوشته که اولین بخش آن در سال 2011 منتشر شد و توانست به مدت چندین ماه در صدر لیست پرفروش ترین کتاب ها قرار بگیرد. این کتاب در کشور خودمان هم به لطف ترجمه امیرمهدی عاطفی نیا و انتشارات آذرباد در دسترس ایرانیان قرار گرفته است.

داستان فیلم در آینده و در جایی که انسانها بصورت فرقه ای زندگی خودشان را ادامه می دهند، اتفاق می افتد. در این دوران، انسانها به 5 فرقه مختلف تقسیم شده اند که وظیفه هرکدام از آنها حفاظت از یکی از ارزش هاست. این ارزش ها عبارتند از فداکاری، صلح طلبی، صداقت، شجاعت و فرقه دانش. حکمرانان در هر سال یک روز را تعیین میکنند تا نوجوانان شانزده ساله در آزمون استعدادیابی آنها شرکت کند تا بتوانند با گذراندن آزمون ها ، فرقه مورد نظر خودشان را تشخیص داده و برای ادامه زندگی نزد آن فرقه بروند.

تریس ( شیلین وودلی ) نیز دختر شانزده ساله ای است که در خانواده ای از فرقه فداکاری به دنیا آمده اما به نظر می رسد که ویژگی از خودش گذشتی

 در وی وجود ندارد و به همین جهت در آزمون شرکت میکند تا بتواند فرقه مطبوعش را بیابد اما پس از گذراندن آزمون، یک نتیجه عجیب رقم می خورد. تریس در کمال تعجب تنها به یک فرقه خاص تعلق ندارد و ویژگی های چند فرقه دیگر را نیز با خود دارد و در واقع یک ناهمتاست. با اینحال وی تصمیم میگیرد به گروه شجاعت بپیوندد که وظیفه اش حفاظت از شهر است. اما پیوستن تریس به این گروه همزمان است با برنامه ریزی برای یک توطئه و...

« ناهمتا » خواسته یا ناخواسته بر روی پرده سینما با آثار نوجوانان پسند دیگر نظیر « عطش مبارزه » مقایسه خواهد شد. دلیل مقایسه این دو با یکدیگر به شباهت محتوای این دو فیلم باز می گردد که « ناهمتا » در این میان بطور نگران کننده ای فاقد خلاقیت در روایت داستان است و به نظر می رسد که سازندگان هیچ حرف تازه ای برای به تصویر کشیدن شهر چند فرقه ای شیکاگو در آینده نداشته اند.

شخصیت اصلی داستان به نام تریس به شکل عجیبی مشابه کتنیس در فیلم « عطش مبارزه » هست و دنیای این دو فیلم نیز شباهت هایی به هم دارد. در فیلم « عطش مبارزه » مردم به چند د

سته تقسیم شده بودند و در « ناهمتا » نیز عاملی به نام « فرقه » آنها را از یکدیگر مجزا کرده است. در هر دوی این آثار دولت نقش بسزایی در زندگی خصوصی مردم و محدودیت آنها داشته است و در نهایت در هر دوی این آثار شخصیت اصلی داستان تقریباً رفتاری مشابه را پیش می گیرند!

اما اگر بخواهیم « ناهمتا » را بدون در نظر گرفتن شباهت هایش به دیگر آثار نوجوان پسند سینما در پرده نقره ای بررسی کنیم، باید گفت که این اثر فاقد جذابیت های لازم برای تبدیل شدن به یک اثر ماندگار نوجوان پسند دنباله دار همانند « عطش مبارزه » است. شخصیت پردازی ها در « ناهمتا » ( البته این موارد مختص به سینماست ) وضعیت خوبی ندارند و فیلمنامه در وضعیت آشفته ای به سر می برد. نیل برگر کارگردان این فیلم، بیشترین تمرکز خود را بر روی رابطه میان تریس و فور ( با بازی تئو جیمز ) قرار داده که بی رمق تر از آن هست که مخاطب سینما بتواند از آن لذت ببرد. سکانس های دو نفره تریس و فور مخصوصا در زمانی که ترس آنها به وسیله کامپیوتر شبیه سازی می شود و آنها ترسشان را با جمله به مخاطب منتقل میکنند،بدجوری با حوصله تماشاگر بازی میکند و فیلمساز هم راه گریزی از این وضعیت پیش روی تماشاگر قرار نمی دهد.

« ناهمتا » همچنین هیچ اطلاعاتی مفیدی از دلایل وجود فضای پست آپوکالیپتیک به مخاطب ارائه نمی دهد. در واقع مخاطب « ناهمتا » در ابتدای

 فیلم به شهر شیکاگو در آینده وارد می شود که بهم ریخته هست و ظاهراً جنگی در آن شکل گرفته است که آن را به این روز انداخته اما هیچ اطلاعات دیگری از این موضوع مهم به تماشاگر ارائه نمی شود. به همه اینها باید دیالوگ های بد و سرشار از کلیشه را هم اضافه کرد که این مورد واقعاً اعصاب مخاطب بالغ فیلم را به چالش خواهد کشید؛ مخصوصاً اینکه مدت زمان این کلیشه ها به بیشتر از دو ساعت می رسد! اکشن فیلم هم چنگی به دل نمی زند. بهترین نمایش اکشن فیلم در سکانس تمرین تریس برای آماده شدن خلاصه شده و پس از آن، اکشن فیلم مسیری نزولی پیش می گیرد و در انتهای فیلم مخاطب را مجاب می کند که هیچکدام از این لحظات اکشن را هرگز به یاد نیاورد.

شیلین وودلی که بیشتر او را با فیلم « فرزندان / The Descendants » به خاطر می آوریم، در نقش شخصیت اصلی داستان بی حال و گیج است. به نظر میرسد که وودلی به دلیل عدم شخصیت پردازی مناسب، موفق نشده درک درستی از تریس داشته باشد و نتیجه اش این شده که در پرده عریض سینما ما با قهرمانی مواجه هستیم که در نهایت شاید تنها این نوجوانان باشند که بتوانند او را درک کنند. تئو جیمز در نقش فور، همان قهرمان مرد آثار نوجوان پسند است که اعصاب درست و حسابی ندارد اما یکدفعه در میانه راه عاشق می شود! جیمز در به تصویر کشیدن این شخصیت موفق بوده. از بازیگران نوجوان فیلم که بگذریم، می رسیم به ستاره های سالهای گذشته هالیوود که در نقشهای فرعی در این فیلم حضور یافته اند. کیت وینسلت

 اسکاری که در کمال تعجب در نقش جینین در « ناهمتا » حضور پیدا کرده، علی رغم بازی خوب اش، به نظر می رسد که متعلق به دنیایی که فیلم ترسیم کرده نباشد و همین موضوع باعث آزار مخاطب می شود. اشلی جود هم که حالا کم کم در حال محو شدن از ذهن تماشاگر کم حافظه سینماست، در نقش ناتالی فقط به یادمان می آورد که یک ستاره هم می تواند افول کند و ما هم مجبور باشیم که این افول را بر روی پرده سینما مشاهده کنیم

« ناهمتا » در مقایسه با « عطش مبارزه » اثری ضعیف اما در مقایسه با « گرگ و میش » اثری منسجم تر محسوب می شود. خوشبختانه در اینجا دیگر خبری از مثلث عشقی نیست و هرچه که هست حول محور تریس و فور می چرخد. برای لذت بردن از « ناهمتا » باید ذهن خودتان را از حالت تمرکز خارج کرده و در صورت امکان سن و سال خودتان را هم هم رده نوجوانان قرار دهید. در این صورت می توانید تصور کنید که در فضای پست آپوکالیپتیک جهان ، می توان با توسل به عشق نوجوانانه و مقداری هم اکشن و کتک کاری، به رستگاری رسید!