سندرم خشکی چشم؛ علل، علائم و درمان

[bahare_021]

سندرم خشکی چشم بیماری شایعی است که ویژگی اصلی آن اختلال غدد اشکی و سلول های شاخی ملتحمه چشم است.

چشم ها برای حفظ رطوبت، سهولت حرکات و نیز دید طبیعی به جریان مداوم اشک نیازمندند.

سیستم اشکی ترکیبی از آب برای حفظ رطوبت، روغن برای سهولت حرکات، موکوس برای شفاف بودن و نیز آنتی بادی و پروتئین های خاص برای حفاظت چشم ها در برابر عفونت می باشد که در مجموع باعث حفظ سلامت چشم ها می شود.
تمام این مواد توسط غدد خاصی که در اطراف چشم هستند، ترشح می شوند. زمانی که هر گونه اختلال در این سیستم اشکی ایجاد شود، فرد ممکن است دچار سندرم خشکی چشم گردد.

سندرم خشکی چشم چیست؟
سندرم خشکی چشم بیماری شایعی است که ویژگی اصلی آن اختلال غدد اشکی و سلول های شاخی ملتحمه چشم است. این اختلال می تواند منجر به صدمه سطوح چشمی گردد و در نتیجه علائم ناشی از آن، کیفیت زندگی فرد را به شدت تضعیف نماید.

آسیب بینایی، سوزش و خارش و درد چشم ها و تضعیف دید چشم ها از عوارض جدی این بیماری است که معمولا لایه نازکی از اشک می تواند تمام این عوارض را تسکین دهد.
بیشتر افراد مبتلا به این اختلال بالای 40 سال دارند. البته گروه سنی در معرض خطر معمولا 25 تا 30 ساله ها هستند.
سندرم خشکی چشم می تواند هر فردی را تحت تاثیر قرار دهد، اما شیوع آن در زنان (مخصوصا بعد از یائسگی) بیشتر از مردان است.
به سندرم خشکی چشم بیماری سطح چشمی نیز گفته می شود.

علل ابتلا به سندرم خشکی چشم ها چیست؟
این اختلال چشمی ناشی از کاهش تولید اشک در چشم ها است. همانطور که گفتیم اختلال در سیستم اشکی می تواند از اختلال در هر جزء آن ناشی شود، مثل ناهنجاری در ترشح موکوس و چربی طبیعی چشم.
با این حال خشکی چشم ناشی از کم بودن آب چشم ها که از تولید کم اشک یا تبخیر بیش از حد آن ناشی می شود، شایع ترین علت این بیماری است. پس آب و هوا و دمای محیط نقش بسیار مهمی در ابتلا به خشکی چشم دارند.

کاهش تولید اشک توسط غدد اشکی می تواند در اثر عوامل زیر باشد:
- افزایش سن
- تغییرات هورمونی و مخصوصا در یائسگی
- بیماری های خود ایمنی نظیر سندرم شوگرن، آرتریت روماتوئید و لوپوس
- برخی داروها نظیر داروهای آنتی هیستامین، ضد افسردگی ها، داروهای بتا بلوکر، و قرص های جلوگیری از بارداری
- عدم توانایی در پلک زدن مانند مبتلایان به فلج عضلات چشم و فلج عضلات سر و صورت، سرعت تبخیر اشک و رطوبت چشم ها را افزایش داده و به خشکی چشم ها منجر می گردد.
 - مطالعه کردن، تماشای تلویزیون و کامپیوتر و یا انجام هر فعالیتی که نیاز به دقت چشمی بالا داشته باشد، با کم کردن تعداد و سرعت پلک زدن باعث تشدید سرعت تبخیر اشک می گردد.

- اختلال لایه چربی محافظ چشم ها که منجر به تبخیر سریع اشک می گردد. اختلال لایه چربی چشم، از اختلال در عملکرد غدد چربی چشم ناشی می شود.  این غدد چربی که Meibomian Gland نام دارند، در  قاعده پلک ها قرار گرفته اند و لایه لیپیدی چشم را تولید می کنند.
اگر این غدد بسته شوند و یا چربی تولیدی بسیار غلیظ و سفت شود، لایه چربی مناسب برای حفاظت از اشک آبکی و در نتیجه پیشگیری از تبخیر اشک تامین نخواهد شد.

به علاوه اگر یک عفونت وارد پلک ها یا مژه ها شود، میکروب ها با مسدود کردن دهانه غدد چربی باعث عدم ترشح چربی در چشم ها می گردند و خشکی چشم ها نتیجه قطعی این عفونت خواهد بود.

علائم و نشانه های خشکی چشم ها چیست؟
فرد مبتلا به سندرم خشکی چشم ممکن است خشکی، احساس وجود شن در چشم ها و خراش چشم، تاری دید، سوزش و خارش چشم ها، قرمزی چشم ها، التهاب و ورم ملتحمه و نیز افزایش حساسیت چشم ها به نور و سایر علائم محیطی را تجربه کند.

به نظر می رسد که این علائم با آب و هوای خشک و بادی، افزایش دمای هوا و کاهش رطوبت تشدید گردند.
علائم همچنین با انجام فعالیت های چشمی نظیر مطالعه، تماشای تلویزیون و مخصوصا در شب ها تشدید می شوند.

خشکی چشم ها چگونه درمان می شود؟
اگرچه هنوز درمان و علاج قطعی سندرم خشکی چشم ها شناخته نشده است، اما روش هایی برای درمان عوارض آزاردهنده خشکی چشم وجود دارد. اما فراموش نکنید که نوع درمان حتما باید با مشاوره پزشک متخصص صورت بگیرد. این درمان ها عبارتند از:

قطره های اشک مصنوعی
استفاده از قطره های اشک مصنوعی اولین درمان برای خشکی چشم ها است. این قطره ها را می توان از تمامی داروخانه ها تهیه کرد. اما توجه داشته باشید که قطره های اشک مصنوعی انواع مختلفی دارند و هر شخص بسته به علت بیماری چشمی و تشخیص پزشک باید نوع خاصی از این قطره ها را تهیه کند. اگر شما مبتلا به خشکی مزمن چشم هستید، لازم است حتی در زمان نداشتن علائم و عوارض خشکی چشم ها نیز برای روان کردن و لیز شدن چشم ها از این قطره ها استفاده کنید.
اگر خشکی چشم ها در هنگام خواب اتفاق می افتد، باید از روان کننده های غلیظ تری نظیر روغن های چشمی در هنگام خواب استفاده کنید.

Restasis
FDA مصرف قطره های چشمی Restasis را به منظور درمان خشکی چشمی مزمن تایید کرده است. امروزه این قطره ها تنها قطره های چشمی هستند که مصرف طولانی مدت آنها تولید اشک طبیعی چشم ها را افزایش می دهد. باید با تجویز پزشک متخصص از این قطره چشمی استفاده کنید.

سایر درمان ها
استروئیدهای موضعی نیز در برخی مواقع می تواند بسیار تاثیرگذار باشد. البته مصرف این استروئید ها بدون تجویز پزشک هرگز توصیه نمی گردد.

جراحی
در صورت لزوم، بستن دائمی مجاری اشکی مرتبط با بینی توسط عمل جراحی، باعث افزایش رسیدن اشک به چشم ها خواهد شد. در این جراحی سرپایی از داروهای بیهوشی موضعی استفاده می شود و فرد بعد از جراحی هیچ محدودیتی برای انجام فعالیت های جسمی نخواهد داشت.