علایم التهاب آپاندیس در کودکان را بشناسید

[Wєιяɗ]

آپاندیس زائده ای به طول ده سانتی متر در بدن همه ماست.

خیلی از ما تصور می‌کنیم آپاندیس فایده‌ای برای بدن ندارد، اما دکتر شیوا رفعتی، متخصص اطفال و استادیار دانشگاه علوم ‌پزشکی شاهد می‌گوید: امروزه ثابت ‌شده آپاندیس بر سیستم ایمنی تاثیر و در تولید آنتی‌بادی‌ها نقش بسزایی دارد.

آپاندیس زائده ای به طول ده سانتی متر در بدن همه ماست، یک سر این زائده کرمی شکل به روده بزرگ وصل است و یک سر آن داخل حفره شکم قرار دارد. به گفته این متخصص کودکان، گاهی این زائده در کودکان ملتهب و عفونی می شود و از آنجا که بچه ها نمی توانند دقیقا علائم خود را بیان کنند، ممکن است آپاندیسیت در آنها دیرتر تشخیص داده شود که متاسفانه می تواند باعث سوراخ شدن آپاندیس و عوارضی شود، پس باید علائمش را جدی بگیریم. بچه ها معمولا بیشتر در سنین 9 تا 12 سال ممکن است دچار التهاب و عفونت آپاندیس شوند.



البته گاهی قبل از 9 سال هم ممکن است این اتفاق بیفتد. علائم آپاندیسیت در آنها هم گاهی معمول و گاهی غیرمعمول است. دکتر رفعتی درباره علائم معمول آپاندیسیت می گوید: درد شکم، اولین علامت معمول این عارضه است. یعنی اگر کودک در سنی باشد که بتواند دردش را ابراز کند، از درد شکم شکایت خواهد داشت.



این درد در ناحیه اطراف و بالای ناف، مبهم و مداوم است. این متخصص اطفال ادامه می دهد: بتدریج بیمار دچار بی اشتهایی می شود، حالت تهوع و استفراغ پیدا می کند و ممکن است یکی دو بار استفراغ کند. بعد کم کم درد به قسمت پایین و راست شکم منتقل می شود که محل آپاندیس است. او تاکید می کند: اگر بچه چنین علائمی داشت باید او را به پزشک جراح رساند تا با معاینه، تشخیص نهایی را مطرح کند. البته در کودکان کم سن تر که امکان دارد نتوانند خیلی واضح نوع درد و محل آن را بیان کنند، تشخیص آپاندیس سخت تر است.



دکتر رفعتی درباره علائم غیرمعمول آپاندیس که گاهی تشخیص آن را مشکل تر هم می کند، توضیح می دهد: آپاندیس حالت کرمی دارد و یک سر آن به روده بزرگ متصل است، ولی سر دیگر آن ممکن است در قسمت های مختلف شکم باشد. گاهی این زائده آنقدر بلند است که سر آن مثلا نزدیک لوله حالب یا بیضه ها قرار می گیرد. در این صورت به جای این که درد آن در ناحیه راست شکم احساس شود، در پهلو حس می شود یا بیضه های کودک درد می گیرد. در چنین حالتی درد آپاندیس با درد ارگان های دیگر اشتباه گرفته می شود.

تشخیص اصلی با معاینه
اگر بیمار دچار علائم معمول آپاندیسیت باشد، معمولا پزشک جراح بلافاصله پس از معاینه و تشخیص نهایی اقدام به جراحی می کند. دکتر رفعتی می گوید: البته اگر علائم مبهم باشد، پزشک آزمایش خون درخواست می کند. چون در خون بیمار دچار آپاندیسیت معمولا گلبول های سفید افزایش می یابد. ممکن است آزمایش ادرار و عکس شکم هم درخواست کند. البته در عکس شکم، یافته ای به نفع آپاندیسیت وجود ندارد، ولی برای رد احتمال مشکلات دیگر انجام می شود. سونوگرافی هم برای تشخیص آپاندیسیت مفید است، اما در واقع راه اصلی تشخیص این بیماری معاینه و توجه به علائم بیمار است و درخواست آزمایش خون و سونوگرافی برای تائید تشخیص انجام می گیرد.

سرعت در جراحی، یک ضرورت است
به گفته دکتر رفعتی، جراحی باید بعد از تشخیص آپاندیسیت هر چه سریع تر انجام شود و این که پدر و مادر تعلل کنند یا بخواهند تحقیق و از چند جراح نظرخواهی کنند، کار درستی نیست چون آپاندیس بچه ها در زمان کمتری ممکن است پاره و چرک و آلودگی وارد شکم شود و سلامت کودک را به خطر بیندازد.

بیماری هایی با علائم مشابه
بعضی بیماری ها در بچه ها علائم مشابه التهاب آپاندیس ایجاد می کند، بنابراین باید آنها را حتما در نظر داشته باشیم. یکی از این بیماری ها، اسهال و استفراغ و دیگری مسمومیت غذایی است، بخصوص در تابستان.



دکتر رفعتی درباره تفاوت اسهال و استفراغ و مسمومیت با آپاندیسیت می گوید: بچه مبتلا به این بیماری ها هم معمولا اسهال، استفراغ شدید و دل درد و تب پیدا می کند، اما اول تهوع و استفراغ سراغش می آید و بعد تب، اسهال و دل درد شروع می شود در حالی که در التهاب و عفونت آپاندیس، اول درد است بعد تهوع و استفراغ. علاوه بر این، بچه دچار التهاب آپاندیس تب خفیفی دارد و تبش خیلی بالا نیست، مگر این که آپاندیسش سوراخ شده باشد. وی تاکید می کند: نکته مهم این است که گاهی اسهال هم باعث ایجاد آپاندیسیت می شود و حتی گاهی بیمار دچار آپاندیسیت با اسهال مراجعه می کند، بنابراین فقط نمی توانیم روی یافته های بالینی قضاوت کنیم و هرگاه پدر و مادری در مورد ابتلای فرزندشان به التهاب آپاندیس شک داشتند، حتما باید به پزشک مراجعه کنند.

این متخصص کودکان می افزاید: بیماری دیگری که می تواند با آپاندیسیت اشتباه شود، بخصوص در بچه های کوچک تر، انسداد روده است. بچه های دچار این مشکل هم تهوع، استفراغ و درد شکم دارند، ولی معمولا دفع گاز و اسهال ندارند. گاهی گلودرد چرکی و التهاب غدد لنفاوی روده هم باعث ایجاد علائمی مثل آپاندیسیت می شود و این نقش مهم پزشک و تشخیص او براساس شرح حال و معاینه را نشان می دهد.


چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
دکتر رفعتی در پاسخ به این پرسش می گوید: والدین باید توجه داشته باشند آپاندیسیت معمولا یکباره شروع نمی شود مگر این که آپاندیس سوراخ شده باشد که معمولا 24 تا 48 ساعت قبل علائمی مثل درد کناره ناف و قسمت راست شکم دارد، بنابراین اگر درد شکم کودک بیش از چهار ساعت طول بکشد و پیشرونده باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کرد. این متخصص کودکان تاکید می کند: اگر کودکی درد شکمی داشت، هرگز نباید خودسرانه به او مسکن داد. اگر نفخ و دل درد در حد دل پیچه خفیف بود، می توان یک بار به او مسکن داد، ولی اگر درد ادامه پیدا کرد، باید حتما به مراکز درمانی مراجعه کرد چون مسکن می تواند درد آپاندیسیت را محو و پزشک را در تشخیص سریع دچار مشکل کند که برای بیمار خطرناک است.

اگر آپاندیس بترکد...
دکتر رفعتی با اشاره به این که متاسفانه در بچه ها زمانی که آپاندیس شروع می شود تا زمانی که بترکد، خیلی کوتاه است و امکان دارد حداکثر یک یا دو روز باشد، ادامه می دهد: اگر به بیمار دیر رسیدگی شود و آپاندیس سوراخ شود، چرک و عفونت وارد فضای شکم می شود و شکم کاملا سفت و درد شدیدی ایجاد خواهد شد. از سوی دیگر، کودک ممکن است دچار تب بالا شود و در این صورت باید حتما لوله تخلیه در شکم او تعبیه و هفت تا ده روز در بیمارستان بستری شود تا شکمش شست وشو و تخلیه شود. او می افزاید: متاسفانه هر التهاب و عفونتی وارد حفره شکم شود، ممکن است چسبندگی هایی در آن به وجود آورد و هر چه دیرتر مراجعه شود، این چسبندگی بیشتر خواهد بود و بعدها برای بیمار مشکل ایجاد می کند.

گرما، اوضاع را بدتر یا بهتر نمی کند
برخی معتقدند اگر روی شکم کودک دچار دل درد کیسه آب گرم یا حوله داغ گذاشته شود و بچه دچار التهاب و عفونت آپاندیس باشد، حتما باعث ترکیدن آپاندیس می شود، ولی دکتر رفعتی می گوید این باورها پایه علمی ندارد، چون آپاندیس عضوی در درون شکم است و گرما و سرمای بیرونی تاثیر چندانی روی آن ندارد.