فتق؛ توده‌ای که باید جراحی شود

[bahare_021]

«وقتی محتویات شکم (مثل روده) از یک بخش از جدار آن بیرون می‌زند، فتق اتفاق افتاده است.» این ساده‌ترین تعریف برای فتق است. علت ایجاد فتق، یک نقص در جدار شکم است که در بچه ها، خانم ها و آقایان دیده می شود.

خیلی از مردم فکر می‌کنند فتق فقط در ناحیه کشاله ران ایجاد می‌شود، ولی این ضایعه می‌‌تواند در همه جای شکم یا جاهای دیگر بدن به وجود آید؛ به عنوان مثال، فتق نافی هم وجود دارد.
 
دکتر محمدرضا صفری نژاد، اورولوژیست، با بیان این جملات می افزاید:
علت ایجاد فتق، یک نقص در جدار شکم است که در بچه ها، خانم ها و آقایان دیده می شود.
 
آنچه در کشاله ران به شکل یک برجستگی خودنمایی می کند، بیشتر روده ها هستند که از داخل شکم به دلیل نقصی که وجود دارد، پایین آمده و برآمدگی توده ای ایجاد کرده اند.
 
این متخصص کلیه و مجاری ادراری درباره مفهوم نقص جداره شکم توضیح می دهد: جدار شکم پوششی دارد که اگر قسمتی از این پوشش وجود نداشته باشد، حتی اگر به اندازه یک سکه باشد، از محل روده ها بیرون می زند. به تدریج حتی این سوراخ بزرگ تر و فتق نیز بزرگ تر می شود.
 
به گفته وی، علت ایجاد این نقص گاهی مادرزادی است و گاهی دلیل آن شل بودن و ضعف جدار شکم در بعضی نقاط است.
به عبارتی می توان گفت جدار شکم مثل پارچه ای می ماند که قسمتی از آن در برخی افراد آرام آرام با گذشت زمان مقاومت خود را از دست می دهد و ضعیف می شود و درست از همین نقطه، روده ها بیرون می زنند.
 
تشخیص فتق آسان است
دکتر صفری نژاد با اشاره به این که حتی فتق هایی که در شکم هم هستند، برآمده و برای بیمار قابل تشخیص و مشاهده است، ادامه می دهد: وقتی مثلا روده ها از جداره شکم بیرون می زنند، این ناحیه به اندازه یک توپ تنیس برآمده می شود.
 حتی در افراد چاق هم که چربی شکمی دارند، این برجستگی قابل مشاهده است و پزشک با معاینه متوجه آن می شود.
 

عمل فتق اورژانسی نیست، ولی فوریت دارد، چون محتویات شکم که گاه شامل روده هم می شود، بیرون زده و اگر پیچ بخورد، روده سیاه می شود و عارضه بسیار شدیدی به وجود می آید که درمان مشکل تری هم دارد

 
این اورولوژیست معتقد است: تشخیص ندادن فتق با این که این ضایعه هیچ دردی ندارد، بعید است، چون گاهی اگر دیر برای درمان اقدام شود، به اندازه یک هندوانه کوچک ممکن است بزرگ شود، بنابراین پیش از هر کس خود بیمار متوجه این مشکل می شود.  
پیشگیری از ابتلا امکان دارد؟
به گفته دکتر صفری نژاد، چون ما نمی دانیم چه کسی دچار فتق خواهد شد و کسانی که نقصی در جدار شکمشان نباشد به هیچ وجه دچار فتق نخواهند شد، به هیچ وجه نمی توانیم به همه توصیه کنیم کار سنگین انجام ندهند و هیچ ورزش و راه حلی هم برای پیشگیری وجود ندارد.
 
درمان فتق فقط با جراحی
تنها راه درمان فتق جراحی است و این عارضه هرگز خود به خود و یا با دارودرمانی بهبود نمی یابد.
 
دکتر صفری نژاد با بیان این مطلب تاکید می کند: علم پزشکی جراحی فتق را جزو موارد فوری می داند.
 
همان طور که می دانید هم اصطلاح اورژانس و هم اصطلاح فوری برای درمان های جراحی وجود دارد. عمل فتق اورژانسی نیست، ولی فوریت دارد، چون محتویات شکم که گاه شامل روده هم می شود، بیرون زده و اگر پیچ بخورد، روده سیاه می شود و عارضه بسیار شدیدی به وجود می آید که درمان مشکل تری هم دارد، بنابراین افراد مبتلا به فتق، در اولین فرصت باید جراحی شوند و به امید این که روزی خودبه خود بهبود می یابند، نباشند و این کار را به تاخیر نیندازند.
 

جراحی فتق ساده است
این استاد دانشگاه با اشاره به این که جراحی فتق بسیار ساده و سرپایی است و برای انجام آن بیهوشی عمومی لازم نیست و با بی حسی نخاعی هم می توان آن را انجام داد، می افزاید:
گاهی بیمار حداکثر یک روز بستری می شود، ولی در بیشتر موارد بیماران صبح بستری و بعدازظهر مرخص می شوند. وی تاکید می کند: مثل هر عمل دیگری بیمار باید مراقب باشد محل جراحی عفونت نکند و آن را تمیز نگه دارد تا ترمیم یابد.
 
فتق عود می کند اگر ...
گاهی فرد مبتلا به فتق جراحی می شود، ولی چند ماه یا چند سال بعد، دوباره دچار فتق می شود و این مشکل عود می کند.
 
دکتر صفری نژاد درباره علت این اتفاق می گوید: گاهی جراحی در حالی انجام می شود که عامل ایجادکننده فتق از بین نرفته است. مثلا خیلی از مردهای مسن به علت بزرگی پروستات، حین ادرار زور می زنند و این کار باعث افزایش فشار داخل شکم و ایجاد فتق در آنها می شود. در این بیماران ابتدا باید پروستات جراحی شود تا عامل ایجادکننده فتق از بین برود و بعد جراحی فتق انجام بگیرد، در غیر این صورت، عود اتفاق می افتد.
 
اگر بخواهیم فتق بعد از جراحی عود نکند، چه باید کرد؟ دکتر صفری نژاد در پاسخ به این پرسش می گوید: باید عوامل ایجاد و مستعدکننده فتق را از بین ببریم، مثل بزرگی پروستات و سرفه مزمن باید درمان شود و اگر بیمار کار سنگین دارد، باید بعد از جراحی آن را کنار بگذارد. حتی به جوان هایی که عمل فتق می کنند، توصیه می شود از پرداختن به ورزش هایی مانند وزنه برداری، هالتر زدن و... بپرهیزند، چون باعث بروز فشار داخل شکم می شود و امکان عود فتق را بالا می برد.
 

توده ای که ایجاد می شود و فتق نام دارد، هیچ دردی ندارد و اگر داشته باشد، نشانه خطر است

 
فتق در بچه ها این متخصص کلیه و مجاری ادرار هشدار می دهد: والدین باید توجه ویژه به فتق های مادرزادی که بخصوص در پسربچه ها دیده می شود، داشته باشند و هر نوع تورم و بزرگ شدن کیسه بیضه را جدی بگیرند، چون می تواند نشانه وجود فتق باشد و از آنجا که بچه ها گریه می کنند و فشار داخل شکمشان بالا می رود، مستعد این هستند که به تدریج اندازه فتقشان بزرگ شود، بنابراین در اولین فرصت بعد از تشخیص، عمل فتق برای آنها هم فوریت دارد.
 
دکتر صفری نژاد هشدار می دهد: توده ای که ایجاد می شود و فتق نام دارد، هیچ دردی ندارد و اگر داشته باشد، نشانه خطر است. مثلا در برخی خانم ها گاهی محتویات فتق یکی از تخمدان هاست که از داخل لگن وارد کیسه فتق شده است. گاهی تخمدان همان جا پیچ می خورد و فرد دچار دل درد بسیار شدید می شود.
 
آنچه ما را مستعد فتق می کند
عوامل مساعدکننده فتق، متعدد است. در بعضی افراد جداره شکم باز است و به این دلیل مستعد ابتلا به فتق هستند، ولی هنوز از این جدار باز چیزی بیرون نزده و اگر کارهای سنگین انجام دهند و هر کاری که باعث افزایش فشار داخل شکمشان شود، به عنوان مثال زور بزنند، سرفه های ممتد و طولانی مدت داشته باشند و... فتقشان نمایان می شود.
 
ابتلا به پروستات هم به این دلیل که هنگام ادرار به فرد فشار وارد می شود، بیمار را مستعد ابتلا به فتق می کند.

[pesare_e_bad]

تنکس