اشعه ایکس چیست؟

[ERF@N]

در سال ۱۸۹۵ ، درخشش کوتاه صفحه فسفرسانتی که در گوشه ای از آزمایشگاه نیمه تاریک بررسی اشعه کاتدیک قرار داشت، ذهن آماده و خلاق رنتگن که در آن زمان استاد فیزیک بود، متوجه پرتوهای تازه ای نمود که از حباب شیشه ای لامپهای کاتودیک بیرون زده و بی آنکه به چشم دیده شود به اطراف پراکنده میشوند.آن چه مایه شگفتی رنتگسن شده بود، نفوذ این پرتوها از دیواره شیشه ای لامپ به بیرون و تأثیر آن روی صفحه فاوئورسانت در گوشه ای نسبتا دور از لامپ در آزمایشگاه بود. رنتگن به بررسیهای خود دربارهکشف تازه که آن پرتو ایکس نامید)بخاطر فروتنی( ، ادامه داد. بعدها این اشعه رنتگن نامیده شد.
طیف اشعه ایکس
اشعه تولید شده بوسیله لامپ اشعه ایکس یک طول موج ندارد. بلکه شاملگستره ای از طول موجهاست. پرتوهایایکس بوسیله دو نوع فرایند تولید می شوند:
شتاب منفی الکترونها در موقع برخوردبا انتهای ماده هدف پرتوهای ایکسیبا طول موجهای متفاوت تولید می کند.این پرتو "سفید" یا نوار پیوسته فرکانسها در طیف اشعه ایکس را به عنوان تابش ترمزی می شناسند.
برخورد الکترون با اتم هدف موجب جابجایی الکترون مداری در اتم هدف وراندن آن به حالت پر انرژی تری می شود. این عمل را برانگیزش می نامند.
هنگامی که الکترون مداری پر انرژی به موقعیت مداری نخستین خود برمی گردد، رها شدن انرژی بصورت گسیل پرتوی با فرکانس خاصی خواهد بود. این پرتو شدت خیلی بیشتری نسبت به پرتو "سفید" زمینه خواهد داشت.
معمولا برای هر ماده هدف معینی بیشاز یک طول موج اشعه ایکس وجود دارد. طول موج پرتو تولید شده بوسیله لامپ اشعه ایکس ، حد پایینی دارد که با ولتاژ لامپ نسبت عکس دارد. پرتو حد پایینی طول موج طیف ، بیشترین اهمیت را در پرتو نگاری دارد. زیرا توانایی نفوذ آن بیشتر است.
مشخصه های بارز اشعه ایکس
بزرگی جریان لامپ بر پخش طول موج اشعه ایکس تولید شده تأثیر ندارد. اما بر روی شدت پرتو موثر است.
طول موج اشعه ایکس یا اشعه گاما بسیار مهم است. با کاهش طول موج ، نفوذپذیری پرتو به درون محیط افزایش می یابد. به بیان دیگر در مقایسه با پرتوی با طول موج بزرگتر ، پرتوی با طول موج بسیار کوتاه قادر به نفوذ به ماده معینی با ضخامت بیشتر و یا چگالی بیشتر خواهد بود. بنابراین ، اگر حداقل طول موج پرتو تولید شده با افزایش ولتاژ لامپ کاهش یابد، نفوذپذیری پرتو افزایش خواهد یافت.
بررسی کمی اشعه ایکس
پرتو ناشی از لامپ ۲۰۰ کیلوولتی به درون فولادی به ضخامت حدود ۲۵mm نفوذ می کند.
اگر ولتاژ لامپ به ۱Mv افزایش یابد،پرتو به درون فولادی به ضخامت حدود ۱۳۰mm نفوذ خواهد کرد.
حد بالای عملی برای لامپهای اشعه ایکس رایج در حدود ۱۰۰۰Kv است و این امر سبب تولید اشعه ایکس با کوتاهترین طول موج می شود. این پرتوانرژی فوتونی تقریبا برابر ۱Mev دارد.
پرتو ایکس با انرژی فوتونی تا ۳۰Mevرا با استفاده از الکترونهای پرانرژی )الکترونهای سریع( بوجود آمده بوسیله مولد واندوگراف شتاب دهنده خطی یا چشمه بتاترون می توان تولید کرد.
نفوذ پذیری اشعه ایکس
نفوذ پذیری پرتوهای ایکس تولید شده از پرتوهای گاما کمتر بوده اما برای پرتوهای ایکس تولید شده در لامپهای اشعه ایکس بوسیله چشمه هایپرانرژی در خصوص فولاد نیز دیده میشود. باید توجه کرد که بیشترین ضخامتهای استفاده از زمانهای پرتودهی چند دقیقه ای و فیلمی با سرعت متوسط می توان مورد بررسی قرار داد. مقاطع ضعیفتر را با استفاده از زمانهای پرتودهی طولانی و فیلمی با سرعت زیاد می توان بازرسی کرد.
نحوه تولید اشعه ایکس
پرتوهای ایکس را بوسیله بمباران هدفی فلزی با باریکه ای از الکترونهای سریع تولید می کنند. قطعات اصلی لامپ اشعه ایکس شامل کاتد برای گسیل الکترونها و آند به عنوان هدف می باشد، که هر دو درون لامپ خلا جای گرفته اند. با توجه بهمیزان نفوذ اشعه ایکس و فرکانس مربوطه اش از لامپهای اشعه ایکس متنوعی در کارهای تحقیقاتی ، پزشکی ، صنعت و ... استفاده می کنند.

[ارمين2012]

اموزنده بود و  تو درسمون بود

[ss.mu]

م اینارو قبلا تو مدرسه خوندم