سبک هندی_علوم فنون و تاریخ ادبیات کنکور_رشته انسانی

[מַברִיק]

#سبک_هندی


شعر :
وضعیت کلی شعر:

محدوده زمانی سبک هندی :
از اوایل قرن یازدهم تا اواسط قرن دوازدهم قمری به مدت 150سال درتاریخ ادبیات ایران رواج داشت.

موضوع های شعر این دوره :
شاعران این دوره به موضوع هایی مثل اندرز، مضمون آفرینی وباریک اندیشی روی آوردند
به دو علت:
الف_ حکومت صفوی به شعر مدحی ودرباری وعاشقانه بهایی نمی داد.
ب_ وازطرف دیگر با آموزه های سنتی عرفانی درتضاد بود.

یکی از ویژگی های شعر این دوره این است که :
خارج شدن شعرازحوزه تصرف شاعران با سواد وآگاه به فنون ادب و روی آوردن عامه مردم ،بازاریان وپیشه وران به شعروشاعری :

واین ویژگی از دوجهت اهمیت دارد:

فایده یا نقطه قوت این تحول :
این تحول از آن جهت که شعررا به میان عامه مردم برد وبا مضون ها وقلمرو های تازهای روبه رو کرد؛سودمندبود.

عیب یا نقطه ضعف این تحول:
از آن رو که افراد کم اطلاع وعامی به شعر روی آوردندوآن را از استواری وسلامت پیشین خود دور ساختند،برای آینده ادبیات زیان بار بود.

ویژگی های شعر این دوره در سه قلمرو عبارتند از :

✅1_ قلمرو زبانی :

الف_ زبان کوچه وبازار به شعر راه یافت وروح تازه ای درزبان شعر دمیده شد.
ب_ دایره واژگان شعرگسترش یافت ودیگر از لغات ادبی قدیم ومختصات زبان قدیم مخصوصا سبک خراسانی خبری نبودبه طوری که زبان شعر سبک هندی،زبان جدید فارسی است.

دلایل حذف مختصات سبکی زبان قدیم درآثار این دوره:


۱. حملات پی درپی بیگانگان( مغولان،تیموریان وازبکان) به ایران، مخصوصا نواحی مشرق بود که باعث نابودی کتابخانه ها وآثارکهن شد وفضلا دیگر با کتب قدیم ودرنتیجه زبان قدیم مأنوس نبودند.
۲.تغییرجغرافیایی حوزه های شعری درنقاط مختلف ایران وتأثیرپذیرفتن از نواحی گوناگون بود.(درواقع شاعران از عامه مردم بودند وزبان شعرنیز همان زبان مردم عصربود)

درسبک هندی لغاتی چون: نزاکت،قالی،شیشه،پل،بخیه،سفال و...را که تا این زمان کمتردرشعر راه داشت،رواج یافت.

پ_ ورود لغات مربوط به مذاهب وآداب ورسوم هندوان در حوزه شعر وادب.

ت_ کاربرد کم لغات عربی( به علت ازبین رفتن سلطه حکومت بغداد برایران) ورواج لغات ترکی (به علت حملات تیموریان وازبکان وسلطه حکومت صفوی).

واقع گرا بودن زبان این دوره زیرا زبان حقیقی مردم آن دوره بوده است.

در واقع بی توجهی به زبان بی دقتی درکاربرد جمله ها وترکیب ها و و رود واژه های عامیانه درشعراین دوره کاملا مشهود است.

✅قلمرو ادبی :

الف_ استفاده از آرایه ها دراین دوره به صورت طبیعی وتصادفی بود وشاعران کوچه وبازار به آرایه ها،به بدیع وبیان کم توجه بودند؛آرایه های این دوره:
تشبیه بسیار رواج دارد.
تلمیح نیز درمضمون سازی نقش فعالی دارد(البته تلمیحات رایج نه غریب ونادر)
حسن تعلیل
حس آمیزی
تمثیل
اسلوب معادله

ب_ قالب مسلط این دوره غزل است که گاهی به چهل بیت هم می رسد وتکرار قافیه امری طبیعی است.
ودلیلش این است که :

شاعر سبک هندی تک بیت گواست یعنی قالب حقیقی شعرش مفردات است واین ابیات مستقل را به وسیله رشته قافیه وردیف به هم گره می زند وازاین رو کم وزیاد کردن ابیات غزل، آسیبی به شعر نمی زند.

پ_ استفاده از ردیف های طولانی وخوش آهنگ مثل: خواهم شدن،می شود پیدا،می برد مرا،دیگر است و...

✅قلمرو فکری :

الف_ معنی گرا بودن شعر نه صورت گرا وشاعران به معنی ومضمون بیشتر از زبان توجه دارند.

معروف است که هیچ معنا ومضمونی درجهان نیست که درشعر صائب نیامده باشد، او از گل قالی،تندباد،تبخال، مضمون ساخته است وشاعران از هرچیزی درعالم طبیعت یا در ذهن برای مضمون سازی استفاده کردنداما این ها همه درسطح اند وبه خلق آثار بزرگی چون شاهنامه فردوسی،مثنوی مولانا یا آثار عطار وسنایی ونظامی منجر نشد.

ب_ اشعار این دوره بیشتر تک بیت است( کامل بودن معنای تک بیت ها)

پ_ یافتن فکری جزئی اما تازه ونگفته وبیان آن به صورت اعجاب انگیز.