کاوشی در عجیب‌ترین اجرام کیهان

[Prometheus]

کاوشی در عجیب‌ترین اجرام کیهان

هیچ شکی وجود ندارد که سیارۀ ما بسیار عجیب است. اگر به اطرافتان نگاه کنید، گیاهان و جانوران خودتکثیرشونده‌ای را می‌بینید که بر روی یک توپ معلق در فضا زندگی می‌کنند. با این حال، سیارۀ ما کسر کوچکی از این عجایب است که در سراسر کیهان وجود دارند. اخترشناسان هر روز با شگفتی‌های جدیدی روبرو می‌شوند، در این مقاله به برخی از عجیب‌ترین اجرام کیهانی پرداختیم.

• سیگنال‌های رادیویی اسرارآمیز
  

از سال 2007 به بعد، محققان سیگنال‌های مافوق صوت و فوق‌العاده درخشانی را کشف کردند که فقط برای چند میلی‌ثانیه باقی می‌مانند. این فلش‌های مبهم «انفجار رادیویی سریع» نام دارند و به نظر از میلیاردها سال نوری دورتر می‌آیند (آنها مربوط به بیگانگان فضایی نیستند). اخیرأ، دانشمندان یک انفجار رادیویی سریع دریافت کردند که شش بار در یک طول موج تکرار شد. یک تئوری این است که آنها مشابه انفجارهای پرتو گاما(GRB)، یعنی قوی‌ترین انفجارهای کیهان هستند. اما نظریه دیگر آنها را بیشتر شبیه به تپ‌اخترهای رادیویی می‌داند که از چرخش ستاره‌های نوترونی متصاعد می‌شوند و پالس‌های رادیویی منسجم و روشنی را منتشر می‌کنند.

• پاستای هسته‌ای
  

قوی‌ترین ماده در جهان از پس‌مانده‌های یک ستارۀ در حال مرگ تشکیل می‌شود. بر اساس شبیه‌سازی‌ها، پروتون‌ها و نوترون‌ها در پوسته‌ی چروکیدۀ یک ستاره می‌تواند در معرض فشار گرانشی دیوانه‌کننده‌ای قرار گیرند که آنها را له می‌کند تا حدی که شکسته می‌شوند؛ اما فقط در صورتی که 10 برابرِ نیروی لازم برای شکستن فولاد را به آنها اعمال کنید.

• “هائومیا” حلقه دارد
  

سیاره کوتوله‌ هائومیا که در کمربند کویپر در فرای مدار نپتون در حال گردش است همیشه عجیب و غریب بوده است. این سنگ شکل کشیدۀ عجیبی دارد و دارای دو قمر است و هر یک روز در آن 4 ساعت طول می‌کشد که باعث می‌شود سریع‌ترین جرم بزرگِ در حال چرخش در منظومه شمسی باشد. اما در سال 2017، وقتی هائومیا از جلوی یک ستاره عبور کرد، محققان بیشتر متعجب شدند؛ آنها مشاهده کردند که حلقه‌های به شدت باریکی به دور این سیارۀ کوتوله می‌چرخند. این حلقه‌ها احتمالأ در اثر یک برخورد در گذشته‌ی دور به وجود آمده‌اند.

• یک قمر با یک قمر!
  

چه چیزی بهتر از یک قمر است؟ قمری که به دور یک قمر دیگر گردش می‌کند! این قمرقمر هنوز یک پدیدۀ نظری است، اما محاسبات دانشمندان نشان می‌دهد که هیچ چیزی دربارۀ تشکیل آنها غیرممکن نیست. شاید اخترشناسان روزی یکی از آنها را کشف نمایند.

• کهکشان بدون ماده تاریک؟! .__.
  

ماده تاریک بسیار عجیب و غریب است. این مادۀ ناشناخته‌ 85 درصد از جرم تمام مواد در کیهان را تشکیل می‌دهد. اما محققان حداقل از یک چیز اطمینان دارند: “ماده تاریک” در همه جا وجود دارد. در سال ۲۰۱۸، گروهی از اخترشناسان آمریکایی و کانادایی دریافتند که یک کهکشان تقریبا هیچ ماده‌ تاریکی در خود ندارد. اینکه این کهکشان چرا فاقد ماده تاریک است و چرا ماده تاریک خود را از دست داده، هنوز پرسشی است که دانشمندان به دنبال پاسخ آن هستند.

• “هایپریون” به شدت الکتریکی است
  

عنوان عجیب‌ترین قمر در منظومه شمسی می‌تواند برای بسیاری از اجرام آسمانی اطلاق شود: از آیو قمر آتشفشانی مشتری گرفته تا تریتون قمر یخی نپتون. اما یکی از عجیب‌ترین اجرام آسمانی “هایپریون” قمر زحل نام دارد، این سنگ نامنظم شبیه سنگ پا، دارای دهانه‌های بیشماری است. فضاپیمای کاسینی ناسا که بین سال‌های 2004 و 2017 در منظومه‌ی زحل به کاوش می‌پرداخت، کشف کرد که “هایپریون” دارای یک «پرتو ذره‌ای» از الکتریسیته‌ی ساکن است که به سمت فضا جریان دارد.

• یک نوترینوی راهنما
  

نوترینوی پرانرژی که در 22 سپتامبر سال 2017 با زمین برخورد کرد به خودی خود آنقدر خارق‌العاده نبود. فیزیکدانان در رصدخانه‌ی نوترینو آیس کیوب در قطب جنوب نوترینوهایی با سطوح انرژی مشابه را حداقل یکبار در ماه رصد می‌کنند. اما این مورد بسیار خاص بود، زیرا اولین نوترینویی بود که اطلاعات کافی دربارۀ منشأ خودش را برای اخترشناسان آورده بود. آنها متوجه شدند که این نوترینو 4 میلیارد سال پیش توسط یک بلازار شعله‌ور (یک سیاهچاله‌ی پرجرم در مرکز یک کهکشان که مادۀ پیرامونش را مصرف می‌کند) بر روی زمین سقوط کرده است.

• کهکشان فسیل زنده
  

این کهکشان(DGSAT 1) یک کهکشان فوق‌پراکنده است، یعنی به اندازۀ کهکشانی مثل کهکشان راه شیری بزرگ است، اما ستارگان آن بصورت باریک گسترده شده‌اند، به گونه‌ای که تقریبأ قابل رویت نمی‌باشد. اما وقتی دانشمندان این کهکشان را در سال 2016 مشاهده کردند، متوجه شدند که تنها بود، برخلاف کهکشان‌های فوق‌پراکندۀ دیگر که معمولأ بصورت خوشه‌ای یافت می‌شوند. خصوصیات آن نشان می‌دهد که شی کم‌نوری است که در عصرهای مختلفی در جهان تشکیل شده، و یک میلیارد سال پس از بیگ بنگ این کهکشان کوچک به یک فسیل زنده تبدیل شده است.

• اختروش عجیب
  

اجرام غول‌پیکر نور را منحرف می‌کنند به اندازه‌ای که می‌توانند تصویر اجرام پشت خود را تحریف کنند. وقتی محققان از تلسکوپ فضایی هابل برای مشاهدۀ یک اختروش در جهان اولیه استفاده کردند، سرعت انبساط جهان را برآورده کرده و دریافتند: جهان امروزه خیلی سریع‌تر در حال انبساط است. اکنون فیزیکدانان باید کشف کنند که آیا نظریاتشان اشتباه است یا اتفاق عجیب دیگری در حال وقوع است.

• جریان فروسرخ از فضا
  

ستارگان نوترونی اجرام به شدت متراکمی هستند که پس از مرگ یک ستارۀ معمولی شکل می‌گیرند. به طور طبیعی، آنها امواج رادیویی یا تابش پرانرژی‌تر مثل پرتو ایکس ساطع می‌کنند، اما در سپتامبر 2018، اخترشناسان یک جریان طویل از نور فروسرخ را کشف کردند که از یک ستارۀ نوترونی در فاصلۀ 800 سال نوری از زمین منتشر می‌شود. این محققان فکر می‌کنند که یک دیسک غبارآلود در اطراف یک ستارۀ نوترونی می‌تواند چنین سیگنالی ایجاد کرده باشد، اما توضیح نهایی هنوز ارائه نشده است.

• سیاره سرگردان با شفق‌های قطبی
  

با سفر در کهکشان، سیارات سرگردانی را مشاهده می‌کنیم که در اثر نیروهای گرانشی از ستارۀ مادری خود دور شده‌اند. یک جرم عجیب در این گروه SIMP J01365663+0933473 نام دارد که به اندازۀ یک سیاره است و 200 سال نوری از زمین فاصله دارد. میدان مغناطیسی‌ این سیاره، 200 برابر قوی‌تر از میدان مغناطیسی سیارۀ مشتری است.

این سیاره به اندازه‌ای قدرت دارد که شفق‌های قطبی نورانی را در جوش تولید می‌کند؛ این شفق‌های قطبی با تلسکوپ‌های رادیویی قابل رویت هستند.