09-01-2016، 10:13
اولین نوع عمده نفت خام، پارافین ها هستند که آلکان (alkanes )نیز نامیده می شوند. فرمول کلی پارافین ها CnH2n+2 می باشد. ساده ترین و سبک ترین مولکول سری پارافین ها، متان با فرمول CH4 است. پارافین های با کمتر از پنج اتم کربن، در فشار و حرارت عادی به شکل گازی هستند. علاوه بر متان، دیگر پارافین های گازی عبارتند از اتان، پروپان و بوتان. برای سادگی اینها گاهی اوقات C1 تا C4 نیز نامیده می شوند. از C5 تاC15 پارافین ها در حرارت و فشار عادی مایع هستند. هیدروکربن های با بیشتر از ۱۵ اتم کربن (C15)، به شدت گرانرو یا ویسکوز هستند و حالت واکس های جامد را به خود می گیرند. انواع پارافین ها تا C40 و بالاتر از آن مشاهده می شوند.
پارافین واکس به عنوان یک محصول جانبی در پالایشگاههای تولید روغن به دست می آید و بسته به نوع برش نفتی روغن پالایش شده دارای گریدهای مختلفی می باشد. از جمله خواص بارز پارافین واکس مقاومت بالای آن در مقابل آب و بخار بوده که همین خصوصیت باعث گردیده تا به عنوان پوششهای محافظ روی کاغذ نیز مورد استفاده قرار گیرد. پارافین واکس در مقابل بسیاری از اسیدها و قلیاها مقاوم بوده و پوشش مناسبی به عنوان محافظ خوردگی بشکه ها و مخازن صنعتی می باشد. علاوه بر این بدلیل دارا بودن خواص قابل توجهی به عنوان عایق الکتریکی دارای کاربردهای فراوانی بوده و در صنایع مختلف از جمله نساجی نیز مورد مصرف می باشد.
موارد کاربرد:
· شمع سازی
· تولید پارچه و کاغذهای صنعتی ضد آب
· واکس های صنعتی
· مرکب های جامد کاغذ کپی
· کبریت سازی
· پایه محصولات روانکاری و وازلین
بزرگترین تقاضا برای پارافینهای نرمال ، تولید شویندههای فروپاشی پذیر بروش زیستی ( biodegradable )است. این پارافینها به عنوان خوراک صنایع پتروشیمی استفاده میشوند.
سیکلوپارافین یا نفتن
هیدروکربنهای سیکلوپارافینی که تمام پیوندهای آزاد اتمهای کربن آنها با هیدروژن ، سیر شدهاند، نفتن نامیده میشوند. در نفت خام ، انواع بسیاری از نفتنها وجود دارد. ولی بجز در مورد ترکیبهای دارای جرم مولکولی اندک ، نظیر سیکلوپنتان و سیکلوهگزان ، معمولا بصورت ترکیبهای جداگانه تفکیک نمیشوند.طبقه بندی آنها با توجه به گستره نقاط جوش صورت میگیرد و خواص آنها بکمک عوامل همبستگی نظیر عامل Kw یا CI تعیین میشود.
پارافین مایع:
این محصول بر اساس استانداردهای BPوUSP تولید شده و به علت خلوص و پایداری بالا در صنایع مختلف مورد مصرف دارد.
درجه A:دارویی
درجه B:بهداشتی
درجه C: صنعتی
موارد مصرف:
روغن مو،کرم پاک کننده ،کرم سرد، عامل ضد گرد و غبار ،روغن کاری صنایع نساجی ،روکش تخم مرغ و میوه های تازه.این محصول با مشخصه بدون بو، بدون رنگ و بدون مزه قابل حل در حلالهای طبیعی و نامحلول در آب و الکل است و به همین علت بصورت گسترده در صنایع مصرف دارد.
پارافین صنعتی
فرایند تولیدی پارافین صنعتی ممکن است به یکی از روشهای ذیل باشد:
الف-فرایند اسیدی :در این روش اسلاک واکس بعد از ذوب مجدد و داخل کردن اسید بدون حلال بطور سرد توسطسانتریفوژ عمل جداسازی پارافین ناخالص صورت می گیرد.بعداز این عمل محصول را خشک نموده و با اسید سولفوریکتصفیه می نمایند. برای زدودن نا خالصی ها توسط خاک نیز تصفیه نهایی انجام شده و پس از فیلتراسون قاب گیری وبالاخره بسته بندی می شوند.
ب- فرایند تعریق : در این روش اسلاک واکس بعد از قالب گیری اولیه و روغن گیری به روش تعریق و تصفیه با اسیدسولفوریک عملیات بعدی به روش همان فرایند اسیدی (از مرحله تصفیه به بعدانجام )ادامه می یابد.
پارافین کلره
به گروهی از مواد شیمیایی با ارزش اطلاق می شود که در صنایع پلیمر به ویژه در PVC به عنوان نرم کننده (Plasticize، به تاخیر اندازنده اشتعال (Flame retardant)برای پلاستیک ها و لاستیک ها، بعنوان کاهش دهنده نقطه ریزش ( Pour Point depressant) در رنگها و نیز ماده افزودنی برای روغن موتور فشار بالا (Extreme pressure additive)، کاربرد وسیعی دارد و سالانه صدها هزار تن از این ماده در دنیا تولید و به مصرف می رسد. در داخل کشور پارافین کلره ۵۲ درصدی به عنوان یکی از گریدهای پر مصرف به تنهایی و یا در کنار DOP در صنایع کابل سازی، چرم مصنوعی، کف پوش و … به عنوان نرم کننده کاربرد فراوان دارد. )
تولید پارافینهای نرمال در پالایشگاه
پارافینهای نرمال به روش جذب فاز بخار برشهای نفتی بر روی غربالهای مولکولی با میانگین تخلخل ۵ آنگستروم بدست میآیند. جذب در فاز بخار در فشارهای پنج تا ده psig ( سی و پنج تا شصت و نه KPa )و در دمای ۳۰۰ تا ۳۵۰ درجه سانتیگراد یا ۵۷۵ تا ۶۵۰ درجه فارینهایت انجام میشود. از آمونیاک برای جذب پارافینهای نرمال استفاده میشود.
عملیات نیمه مداوم با استفاده از دو بستر غربال مولکولی پنج آنگستروم این امکان را میدهد که یک بستر برای جذب بکار گرفته شود و بستر دیگر در حال واجذب باشد. غربال مولکول بتدریج ظرفیت خود را بدلیل آلودگی با فراورده های بسیاری از دست میدهد که آنگاه با احتراق کنترل شده هیدروکربنهای سنگین احیا میشود. معمولا احیا پس از ۱۲ ماه فعالیت غربال مولکولی انجام میپذیرد.
پارافین واکس به عنوان یک محصول جانبی در پالایشگاههای تولید روغن به دست می آید و بسته به نوع برش نفتی روغن پالایش شده دارای گریدهای مختلفی می باشد. از جمله خواص بارز پارافین واکس مقاومت بالای آن در مقابل آب و بخار بوده که همین خصوصیت باعث گردیده تا به عنوان پوششهای محافظ روی کاغذ نیز مورد استفاده قرار گیرد. پارافین واکس در مقابل بسیاری از اسیدها و قلیاها مقاوم بوده و پوشش مناسبی به عنوان محافظ خوردگی بشکه ها و مخازن صنعتی می باشد. علاوه بر این بدلیل دارا بودن خواص قابل توجهی به عنوان عایق الکتریکی دارای کاربردهای فراوانی بوده و در صنایع مختلف از جمله نساجی نیز مورد مصرف می باشد.
موارد کاربرد:
· شمع سازی
· تولید پارچه و کاغذهای صنعتی ضد آب
· واکس های صنعتی
· مرکب های جامد کاغذ کپی
· کبریت سازی
· پایه محصولات روانکاری و وازلین
بزرگترین تقاضا برای پارافینهای نرمال ، تولید شویندههای فروپاشی پذیر بروش زیستی ( biodegradable )است. این پارافینها به عنوان خوراک صنایع پتروشیمی استفاده میشوند.
سیکلوپارافین یا نفتن
هیدروکربنهای سیکلوپارافینی که تمام پیوندهای آزاد اتمهای کربن آنها با هیدروژن ، سیر شدهاند، نفتن نامیده میشوند. در نفت خام ، انواع بسیاری از نفتنها وجود دارد. ولی بجز در مورد ترکیبهای دارای جرم مولکولی اندک ، نظیر سیکلوپنتان و سیکلوهگزان ، معمولا بصورت ترکیبهای جداگانه تفکیک نمیشوند.طبقه بندی آنها با توجه به گستره نقاط جوش صورت میگیرد و خواص آنها بکمک عوامل همبستگی نظیر عامل Kw یا CI تعیین میشود.
پارافین مایع:
این محصول بر اساس استانداردهای BPوUSP تولید شده و به علت خلوص و پایداری بالا در صنایع مختلف مورد مصرف دارد.
درجه A:دارویی
درجه B:بهداشتی
درجه C: صنعتی
موارد مصرف:
روغن مو،کرم پاک کننده ،کرم سرد، عامل ضد گرد و غبار ،روغن کاری صنایع نساجی ،روکش تخم مرغ و میوه های تازه.این محصول با مشخصه بدون بو، بدون رنگ و بدون مزه قابل حل در حلالهای طبیعی و نامحلول در آب و الکل است و به همین علت بصورت گسترده در صنایع مصرف دارد.
پارافین صنعتی
فرایند تولیدی پارافین صنعتی ممکن است به یکی از روشهای ذیل باشد:
الف-فرایند اسیدی :در این روش اسلاک واکس بعد از ذوب مجدد و داخل کردن اسید بدون حلال بطور سرد توسطسانتریفوژ عمل جداسازی پارافین ناخالص صورت می گیرد.بعداز این عمل محصول را خشک نموده و با اسید سولفوریکتصفیه می نمایند. برای زدودن نا خالصی ها توسط خاک نیز تصفیه نهایی انجام شده و پس از فیلتراسون قاب گیری وبالاخره بسته بندی می شوند.
ب- فرایند تعریق : در این روش اسلاک واکس بعد از قالب گیری اولیه و روغن گیری به روش تعریق و تصفیه با اسیدسولفوریک عملیات بعدی به روش همان فرایند اسیدی (از مرحله تصفیه به بعدانجام )ادامه می یابد.
پارافین کلره
به گروهی از مواد شیمیایی با ارزش اطلاق می شود که در صنایع پلیمر به ویژه در PVC به عنوان نرم کننده (Plasticize، به تاخیر اندازنده اشتعال (Flame retardant)برای پلاستیک ها و لاستیک ها، بعنوان کاهش دهنده نقطه ریزش ( Pour Point depressant) در رنگها و نیز ماده افزودنی برای روغن موتور فشار بالا (Extreme pressure additive)، کاربرد وسیعی دارد و سالانه صدها هزار تن از این ماده در دنیا تولید و به مصرف می رسد. در داخل کشور پارافین کلره ۵۲ درصدی به عنوان یکی از گریدهای پر مصرف به تنهایی و یا در کنار DOP در صنایع کابل سازی، چرم مصنوعی، کف پوش و … به عنوان نرم کننده کاربرد فراوان دارد. )
تولید پارافینهای نرمال در پالایشگاه
پارافینهای نرمال به روش جذب فاز بخار برشهای نفتی بر روی غربالهای مولکولی با میانگین تخلخل ۵ آنگستروم بدست میآیند. جذب در فاز بخار در فشارهای پنج تا ده psig ( سی و پنج تا شصت و نه KPa )و در دمای ۳۰۰ تا ۳۵۰ درجه سانتیگراد یا ۵۷۵ تا ۶۵۰ درجه فارینهایت انجام میشود. از آمونیاک برای جذب پارافینهای نرمال استفاده میشود.
عملیات نیمه مداوم با استفاده از دو بستر غربال مولکولی پنج آنگستروم این امکان را میدهد که یک بستر برای جذب بکار گرفته شود و بستر دیگر در حال واجذب باشد. غربال مولکول بتدریج ظرفیت خود را بدلیل آلودگی با فراورده های بسیاری از دست میدهد که آنگاه با احتراق کنترل شده هیدروکربنهای سنگین احیا میشود. معمولا احیا پس از ۱۲ ماه فعالیت غربال مولکولی انجام میپذیرد.