16-08-2015، 19:42
بیماری آلزایمر، آشناترین نوع زوال عقل است که علایم بالینی و تغییرات آسیبشناسی از آن نخستین بار، توسط آلوییز آلزهایمر شناسایی شد و در نهایت، بیماری به نام وی موسوم شد.
عوامل مساعد کننده بروز بیماری
عوامل متعددی مانند: نوع تولد، سن مادر هنگام تولد، صدمه به سر، میزان تحصیلات و نشانگان داون (منگولیسم) از عاملهای خطرزای ابتلا به آلزایمر است. البته عوامل ساختاری (ژنتیکی) نیز در پیدایی این بیماری دخیلاند. ژن عامل انتقال لیپوپروتئین موجود رویکرموزم 19، که به بتاآمیلوئید وصل شده و در انتقال کلسترول نقش دارد، در موارد خانوادگی و نیز موارد پراکنده ابتلا به آلزایمر مؤثر است. در این بیماری یاختهها (سلولها)ی عصبی حاوی استیل کولن، بیشترین صدمه را میبینند و تجمع غیر عادی آلومینیوم در یاختههای مغزی مبتلا وجود دارد.
علایم بالینی
آلزایمر منجربه زوال عقل پیشرونده، نقصان حافظه و عملکرد عقلانی و آشفتگی در تکلم میشود. در مراحل ابتدایی، اتفاقات هر روز فراموش میشوند و قراردادهااز یاد میروند. اشیا جابهجا میشوند و این در حالی است که خاطرات باقی ماندهاند. به مرور، تکلم لطمه میبیند، اسامی چیزها را به یاد نمیآورند. کلمات دیگران را تکرار میکنند.
قوه ادراک از بین میرود و به مرور زمان، تأخیر در مهارتهای حرکتی، نظیر: تغییر در بازتابها و کشیدن پا برزمین بروز میکند. در مراحل آخر، مهار ادرار ومدفوع، به علت ضعف عضلات، اسفنکترها و فقدان فعالیتهای عضلانی از دست میرود و بیمار وارد مرحله نباتی میشود، تا زمان مرگ فرا برسد.
درمان دارویی
متأسفانه درمان مؤثری برای این بیماری وجود ندارد و اثر مصرف داروهای گشادکننده عروق مغزی، ال-دوپا، محرک و مگادوز ویتامینهای B-C-E هنوز به اثبات نرسیده است. داروی تاکرین به علت افزایش سطح استیل کولین در مغز، در عملکردهای فکری و غیرفکری، پیشرفتهای متوسطی را ایجاد میکند، اما ممکن است عوارض جانبی مانند: دل درد سوءهاضمه، یبوست، اسهال، تهوع، استفراغ، کاهش اشتها و وزن را به همراه داشته باشد.
در ضمن Hydergrine خونرسانی به مغز را افزایش میدهد. در حالی که تهوع و اختلالهای دستگاه گوارشی از جمله عوارض جانبی مصرف دارو هستند. استفاده از ملینها نیز متداول است.
مهار تغذیهای
در برخی از این بیماریها، اشتها به مواد نشاستهای وجود دارد، اما یافتههای تغذیهای به طور کلی نشانگر کاهش وزن است. اگرچه مشخص نیست این کاستی وزن براثر افزایش سوختوساز (متابولیسم) است یا فزونی انرژی در فرد. گاهی شخص از خوردن غذا خودداری میکند و گاه به سبب میزان بیشتری از عفونت، سوختوساز پایه افزایش مییابد. به سبب آسیب عملکرد بخش گستردهای از یاختههای عصبی مغز، فعالیتهای زیادی که در ارتباط با غذا خوردن هستند، مثل: شنوایی، بینایی، اداراک و احساسات عاطفه و پویایی صدمه میبینند.
همچنین از دست دادن اداراک، به استنتاج و قضاوت فرد آسیب میزند و این شامل عدم تشخیص احساس گرسنگی، تشنگی و سیری نیز میباشد. اصولاً در مراحل پیشرفته، کاهش توجه به غذا و کوتاهی در تشخیص تشنگی و نوشیدن آب و در نتیجه از دست دادن آب بدن، دیده میشود.
توصیههای غذایی
1. این افراد به راحتی گیج شده، توجهشان از غذا به چیز دیگری معطوف میشود. پس بهتر است در زمان صرف غذا، رادیو و تلویزیون را خاموش کنید.
2. انتخاب، برای بیمار سخت بوده، ممکن است منجربه انصراف از صرف غذا شود. بنایر این، غذا را در بشقابهای کوچک ریخته، یکییکی به او بدهید تا ناچار به انتخاب نشود.
3. به دلیل وجود احتمال مصرف مواد غیر قابل خوردن و یا مایعات مضر، مسموم شود. پس بهتر است در طول زمان صرف غذا، بیمار را ترک نکنید.
4. گاهی ممکن است فرد در استفاده از ظروف و وسایل غذاخوری مشکل داشته باشد. در صورتی که دشواری بلع یا جویدن نداشته باشد استفاده از لقمههای کوچک انگشتی مفید است.
5. برخی اوقات لازم است برای شروع غذاخوردن به بیمار کمک کنید. برای مثال: با او حرف بزنید و راهنماییاش کنید و یا لقمه اول را به او بدهید.
6. برای جلوگیری از کاهش وزن، استفاده از میان وعدههای پیدرپی و مغذی و مکملهای تغذیهای توصیه میشود.
7. میزان انرژی لازم برای جلوگیری از کاهش وزن 35 کیلوکالری به ازای هر کیلوگرم وزن بدن ما میباشد.
8. مصرف 5/1 تا 2گرم ال- کارنتین در روز، به علت آزاد شدن استیلکولین در مغز، احتمالاً روند پیشرفت بیماری را کُند میکند؛ البته با تجویز پزشک، پس مشورت فراموش نشود.
9. مصرف کولین (10تا15گرم لیستین با کیفیت بالا) و 100 میلیگرم اسید پانتوتنیک در روز میتواند ساخت و رهاشدن استیل کولین را افزایش دهد و در نتیجه روند بیماری را کُند سازد.
10. کمبود ویتامین ب-12 در مغز، باوجود مقادیر طبیعی در خون میتواند سبب بروز زوال عقل دمانس شود. پس مصرف ویتامین ب-12 در روز میتواند مفید باشد.
11. مصرف ویتامینهای ب کمپلکس، شامل: مقادیر فراوانی ویتامین ب-ا، نیاسین، ب-3 و اسیدفولیک توصیه میشود، زیرا کمبود ویتامینهای گروه ب به ویژه در سالمندان موجب پیدایی زوال عقل (دمانس) میشود.
12. برای جلوگیری از یبوست و از دست رفتن آب بدن، مقادیر کافی آب و الیاف غذایی مصرف شود.
13. مصرف کافی ویتامین های ب-6، ب-12 و فولات، بر قدرت تعقل و ادراک، اثر محافظتی دارد. مصرف مکمل و منابع غذایی این ویتامینها، نظیر: جگر، قارچ، سیبزمینی، سبزیهای برگ سبز به ویژه بروکلی و اسفناج، انواع گوشتها، دانههای کامل به ویژه: گندم، مغزها، شیر تخممرغ، ماهی و گوشت عضله، توصیه میشود.
14. آنتیاکسیدانها سدخونی- مغزی را که بر اثر آزایمر و فشارهای روانی طولانی ضعیف میشود، تقویت میکنند و همچنین در حفظ حافظه و کاهش سرعت پیشرفت بیماری مؤثرند. مصرف روزانه 800 تا1200 میلیگرم ویتامین ث و 200میگروگرم سلنیوم در روز، از مرگ یاختههای مغزی جلوگیری میکند. از دیگر آنتیاکسیدانها، ویتامین ث فولات، بتاکاروتن و آلفاتوکوفرول میباشند که آلفاتوکوفرول و داروی Selegine در کاهش سرعت پیشرفت آلزایمر شدید، مؤثر شناخته شدهاند.
از جمله منابع غنی آلفاتوکوفرول روغنها (روغن جوانه گندم روغن آفتابگردان، ذرت، سویا و زیتون) مارگارین، مایونز، سبوس و جوانهها میباشند. همچنین غذاهای دریایی، جگر، قلوه، گوشت و ماکیان از منابع غنی سلنیوم میباشند.
15. مصرف عصاره گیاه Ginkobiloba ممکن است مؤثر باشد اگرچه اثر آن ثابت نشده و نیز گیاه سنتجانورت که ترکیباتی مشابه برخی داروهای ضدافسردگی دارد و در درمان آلزایمر نیز ممکن است مفید باشد.
فراوانی سالمندی و شیوع جنون عقل پیری (آلزایمر)
دکتر شمسالدین کیهانی، متخصص روانشناسی بالینی و عضو انجمن آلزایمر ایران اظهار می دارد: «تا سال 1410 در ایران، پدیده انفجار سالمندی رخ میدهد که از چالشهای آینده دنیا نیز میباشد». به گفته وی آلزایمر، زیر مجموعهای از مجموعه کلیتر به نام زوال عقل (دمانس) است که دارای چند نوع می باشد و آلزایمر یکی از اقسام آن است.
او در زمینه انواع دمانس میگوید: «آلزایمر 50 تا 60 درصد از دمانس ها و دمانس عروقی، علت 15 تا 30 درصد از فراموشی هاست. همچنین دمانس، ناشی از مسمومیتها و انواع دیگری با علت ناشناخته وجود دارد».
متخصص یاد شده، دمانس را چنین تعریف میکند: «در این اختلال شناختی پیشرونده و برگشت ناپذیر که سرانجام به تخریب عملکرد شناختی در فرد میانجامد، در مرحله نخست، حافظه، قضاوت جهتیابی، زبان توانایی اجتماعی و تشخیص هوش، د چار اختلال میشوند. برگشت ناپذیری و تخریب کامل دمانس از آنروست که یاختههای عصبی (نورونها) تخریب شده، موجب پدیدآمدن گردهها (پلاکتها)ی پیری شده و در نهایت به مرگ یاختههای مزبور میانجامد».
این روانشناس بالینی، تعامل عوامل زیستی و محیطی و ارث به منزله یکی از عوامل زیستشناختی را از علل دمانس عنوان کرده و می افزاید: «پرفشاری خون، ترومای سر، ویروس نقص ایمنی انسان (اچ.آی.وی) مثبت بودن و لقوه عصبی (پارکینسون) از سایر علل پیدایش آن است. براساس برآورد کشوری، 200 تا 250 هزار نفر به انواع دمانس دچارند و در جهان حدود 24میلیون و 300هزارتن مبتلا هستند، که سهم خاورمیانه 10 تا 11 میلیون نفر است. 5 تا 6 درصد افراد بیش از 60 سال، به دمانس گرفتار میشوند. دمانسها، رابطه مستقیمی با سن دارند به گونهای که با افزایش سن، شمار مبتلایان هم افزون میشود و این نسبت در سنین 80 تا 85 سالگی به 20 تا 45 درصد می رسد. این بیماری بار مالی فراوانی بر دوش کل جامعه تحمیل میکند که باید با پیشگیری، از این هزینهها کاسته شود.
بر پایه آمار سازمان ملل متحد در سالهای 2025، دوسوم سالمندان در کشورهای توسعه یافته قرار خواهند داشت.
آلزایمر هر دو نوع ویروس و زودرس و به طور عمده بعد از 60 تا 65 سالگی ظاهر میشوند. شیوه زندگی، چگونگی تغذیه، جنسیت، نژاد یا ارث میتواند در روند یا بروز این بیماری اثر گذارد.
بحث سالمندی مولد یا فعال از اجزای برنامههای توسعه هر کشور به حساب میآید که در این طرح به اقسام زندگی سالمندی چونان: بهداشتی، جسمانی، روانی، اجتماعی، اقتصادی و معنوی توجه ویژه ای میشود و قصد دارد با تحقق این مسایل چونی (کیفیت) زندگی افراد را بالا ببرد.
شغل، هوش و پایه تحصیلی از عوامل مؤثر در ابتلا به عوارض مخرب دمانس است. افرادی که دارای فعالیت و مشاغل پیچیده ای هستند و ورزشکاران به علت خونرسانی مداوم به مغز، کمتر در معرض ابتلا به آلزایمر قرار دارند. این در حالی است که مصرف میوهها و سبزیها از عوارض آن میکاهد.
فراموشی در نوجوانی، هیچ ارتباطی با پیدایی پیری ندارد. امکان دارد این گونه، دمانس کاذب باشد که علل آن: افسردگی، اضطراب اشتغالات ذهنی و درگیری روزمره است که احتمالاً باعث عدم تمرکز و در نتیجه فراموشی جزیی و لحظهای شود.
از جمله عوامل خطرساز بروز دمانس: سن زیاد، وجود پیشینه خانوادگی مثبت (یک فرد نزدیک در خانواده) و جنسیت را میتوان نام برد. در این میان، زنان ببیشتر به دمانس از نوع آلزایمر مبتلا میشوند، ولی مردان به دمانس نوع عروقی بیشتر دچار میشوند.
بر پایه آمار سازمان جهانی بهداشت در سال 2025 شمار سالمندان به 2/1 میلیارد نفر میرسد و آموزش و تحصیل، تفریحهای فکری، مانند: حل جدول، ورزش، استفاده از میوه ها و سبزیها در تقویت حافظه نقش مؤثر دارند.
عوامل مساعد کننده بروز بیماری
عوامل متعددی مانند: نوع تولد، سن مادر هنگام تولد، صدمه به سر، میزان تحصیلات و نشانگان داون (منگولیسم) از عاملهای خطرزای ابتلا به آلزایمر است. البته عوامل ساختاری (ژنتیکی) نیز در پیدایی این بیماری دخیلاند. ژن عامل انتقال لیپوپروتئین موجود رویکرموزم 19، که به بتاآمیلوئید وصل شده و در انتقال کلسترول نقش دارد، در موارد خانوادگی و نیز موارد پراکنده ابتلا به آلزایمر مؤثر است. در این بیماری یاختهها (سلولها)ی عصبی حاوی استیل کولن، بیشترین صدمه را میبینند و تجمع غیر عادی آلومینیوم در یاختههای مغزی مبتلا وجود دارد.
علایم بالینی
آلزایمر منجربه زوال عقل پیشرونده، نقصان حافظه و عملکرد عقلانی و آشفتگی در تکلم میشود. در مراحل ابتدایی، اتفاقات هر روز فراموش میشوند و قراردادهااز یاد میروند. اشیا جابهجا میشوند و این در حالی است که خاطرات باقی ماندهاند. به مرور، تکلم لطمه میبیند، اسامی چیزها را به یاد نمیآورند. کلمات دیگران را تکرار میکنند.
قوه ادراک از بین میرود و به مرور زمان، تأخیر در مهارتهای حرکتی، نظیر: تغییر در بازتابها و کشیدن پا برزمین بروز میکند. در مراحل آخر، مهار ادرار ومدفوع، به علت ضعف عضلات، اسفنکترها و فقدان فعالیتهای عضلانی از دست میرود و بیمار وارد مرحله نباتی میشود، تا زمان مرگ فرا برسد.
درمان دارویی
متأسفانه درمان مؤثری برای این بیماری وجود ندارد و اثر مصرف داروهای گشادکننده عروق مغزی، ال-دوپا، محرک و مگادوز ویتامینهای B-C-E هنوز به اثبات نرسیده است. داروی تاکرین به علت افزایش سطح استیل کولین در مغز، در عملکردهای فکری و غیرفکری، پیشرفتهای متوسطی را ایجاد میکند، اما ممکن است عوارض جانبی مانند: دل درد سوءهاضمه، یبوست، اسهال، تهوع، استفراغ، کاهش اشتها و وزن را به همراه داشته باشد.
در ضمن Hydergrine خونرسانی به مغز را افزایش میدهد. در حالی که تهوع و اختلالهای دستگاه گوارشی از جمله عوارض جانبی مصرف دارو هستند. استفاده از ملینها نیز متداول است.
مهار تغذیهای
در برخی از این بیماریها، اشتها به مواد نشاستهای وجود دارد، اما یافتههای تغذیهای به طور کلی نشانگر کاهش وزن است. اگرچه مشخص نیست این کاستی وزن براثر افزایش سوختوساز (متابولیسم) است یا فزونی انرژی در فرد. گاهی شخص از خوردن غذا خودداری میکند و گاه به سبب میزان بیشتری از عفونت، سوختوساز پایه افزایش مییابد. به سبب آسیب عملکرد بخش گستردهای از یاختههای عصبی مغز، فعالیتهای زیادی که در ارتباط با غذا خوردن هستند، مثل: شنوایی، بینایی، اداراک و احساسات عاطفه و پویایی صدمه میبینند.
همچنین از دست دادن اداراک، به استنتاج و قضاوت فرد آسیب میزند و این شامل عدم تشخیص احساس گرسنگی، تشنگی و سیری نیز میباشد. اصولاً در مراحل پیشرفته، کاهش توجه به غذا و کوتاهی در تشخیص تشنگی و نوشیدن آب و در نتیجه از دست دادن آب بدن، دیده میشود.
توصیههای غذایی
1. این افراد به راحتی گیج شده، توجهشان از غذا به چیز دیگری معطوف میشود. پس بهتر است در زمان صرف غذا، رادیو و تلویزیون را خاموش کنید.
2. انتخاب، برای بیمار سخت بوده، ممکن است منجربه انصراف از صرف غذا شود. بنایر این، غذا را در بشقابهای کوچک ریخته، یکییکی به او بدهید تا ناچار به انتخاب نشود.
3. به دلیل وجود احتمال مصرف مواد غیر قابل خوردن و یا مایعات مضر، مسموم شود. پس بهتر است در طول زمان صرف غذا، بیمار را ترک نکنید.
4. گاهی ممکن است فرد در استفاده از ظروف و وسایل غذاخوری مشکل داشته باشد. در صورتی که دشواری بلع یا جویدن نداشته باشد استفاده از لقمههای کوچک انگشتی مفید است.
5. برخی اوقات لازم است برای شروع غذاخوردن به بیمار کمک کنید. برای مثال: با او حرف بزنید و راهنماییاش کنید و یا لقمه اول را به او بدهید.
6. برای جلوگیری از کاهش وزن، استفاده از میان وعدههای پیدرپی و مغذی و مکملهای تغذیهای توصیه میشود.
7. میزان انرژی لازم برای جلوگیری از کاهش وزن 35 کیلوکالری به ازای هر کیلوگرم وزن بدن ما میباشد.
8. مصرف 5/1 تا 2گرم ال- کارنتین در روز، به علت آزاد شدن استیلکولین در مغز، احتمالاً روند پیشرفت بیماری را کُند میکند؛ البته با تجویز پزشک، پس مشورت فراموش نشود.
9. مصرف کولین (10تا15گرم لیستین با کیفیت بالا) و 100 میلیگرم اسید پانتوتنیک در روز میتواند ساخت و رهاشدن استیل کولین را افزایش دهد و در نتیجه روند بیماری را کُند سازد.
10. کمبود ویتامین ب-12 در مغز، باوجود مقادیر طبیعی در خون میتواند سبب بروز زوال عقل دمانس شود. پس مصرف ویتامین ب-12 در روز میتواند مفید باشد.
11. مصرف ویتامینهای ب کمپلکس، شامل: مقادیر فراوانی ویتامین ب-ا، نیاسین، ب-3 و اسیدفولیک توصیه میشود، زیرا کمبود ویتامینهای گروه ب به ویژه در سالمندان موجب پیدایی زوال عقل (دمانس) میشود.
12. برای جلوگیری از یبوست و از دست رفتن آب بدن، مقادیر کافی آب و الیاف غذایی مصرف شود.
13. مصرف کافی ویتامین های ب-6، ب-12 و فولات، بر قدرت تعقل و ادراک، اثر محافظتی دارد. مصرف مکمل و منابع غذایی این ویتامینها، نظیر: جگر، قارچ، سیبزمینی، سبزیهای برگ سبز به ویژه بروکلی و اسفناج، انواع گوشتها، دانههای کامل به ویژه: گندم، مغزها، شیر تخممرغ، ماهی و گوشت عضله، توصیه میشود.
14. آنتیاکسیدانها سدخونی- مغزی را که بر اثر آزایمر و فشارهای روانی طولانی ضعیف میشود، تقویت میکنند و همچنین در حفظ حافظه و کاهش سرعت پیشرفت بیماری مؤثرند. مصرف روزانه 800 تا1200 میلیگرم ویتامین ث و 200میگروگرم سلنیوم در روز، از مرگ یاختههای مغزی جلوگیری میکند. از دیگر آنتیاکسیدانها، ویتامین ث فولات، بتاکاروتن و آلفاتوکوفرول میباشند که آلفاتوکوفرول و داروی Selegine در کاهش سرعت پیشرفت آلزایمر شدید، مؤثر شناخته شدهاند.
از جمله منابع غنی آلفاتوکوفرول روغنها (روغن جوانه گندم روغن آفتابگردان، ذرت، سویا و زیتون) مارگارین، مایونز، سبوس و جوانهها میباشند. همچنین غذاهای دریایی، جگر، قلوه، گوشت و ماکیان از منابع غنی سلنیوم میباشند.
15. مصرف عصاره گیاه Ginkobiloba ممکن است مؤثر باشد اگرچه اثر آن ثابت نشده و نیز گیاه سنتجانورت که ترکیباتی مشابه برخی داروهای ضدافسردگی دارد و در درمان آلزایمر نیز ممکن است مفید باشد.
فراوانی سالمندی و شیوع جنون عقل پیری (آلزایمر)
دکتر شمسالدین کیهانی، متخصص روانشناسی بالینی و عضو انجمن آلزایمر ایران اظهار می دارد: «تا سال 1410 در ایران، پدیده انفجار سالمندی رخ میدهد که از چالشهای آینده دنیا نیز میباشد». به گفته وی آلزایمر، زیر مجموعهای از مجموعه کلیتر به نام زوال عقل (دمانس) است که دارای چند نوع می باشد و آلزایمر یکی از اقسام آن است.
او در زمینه انواع دمانس میگوید: «آلزایمر 50 تا 60 درصد از دمانس ها و دمانس عروقی، علت 15 تا 30 درصد از فراموشی هاست. همچنین دمانس، ناشی از مسمومیتها و انواع دیگری با علت ناشناخته وجود دارد».
متخصص یاد شده، دمانس را چنین تعریف میکند: «در این اختلال شناختی پیشرونده و برگشت ناپذیر که سرانجام به تخریب عملکرد شناختی در فرد میانجامد، در مرحله نخست، حافظه، قضاوت جهتیابی، زبان توانایی اجتماعی و تشخیص هوش، د چار اختلال میشوند. برگشت ناپذیری و تخریب کامل دمانس از آنروست که یاختههای عصبی (نورونها) تخریب شده، موجب پدیدآمدن گردهها (پلاکتها)ی پیری شده و در نهایت به مرگ یاختههای مزبور میانجامد».
این روانشناس بالینی، تعامل عوامل زیستی و محیطی و ارث به منزله یکی از عوامل زیستشناختی را از علل دمانس عنوان کرده و می افزاید: «پرفشاری خون، ترومای سر، ویروس نقص ایمنی انسان (اچ.آی.وی) مثبت بودن و لقوه عصبی (پارکینسون) از سایر علل پیدایش آن است. براساس برآورد کشوری، 200 تا 250 هزار نفر به انواع دمانس دچارند و در جهان حدود 24میلیون و 300هزارتن مبتلا هستند، که سهم خاورمیانه 10 تا 11 میلیون نفر است. 5 تا 6 درصد افراد بیش از 60 سال، به دمانس گرفتار میشوند. دمانسها، رابطه مستقیمی با سن دارند به گونهای که با افزایش سن، شمار مبتلایان هم افزون میشود و این نسبت در سنین 80 تا 85 سالگی به 20 تا 45 درصد می رسد. این بیماری بار مالی فراوانی بر دوش کل جامعه تحمیل میکند که باید با پیشگیری، از این هزینهها کاسته شود.
بر پایه آمار سازمان ملل متحد در سالهای 2025، دوسوم سالمندان در کشورهای توسعه یافته قرار خواهند داشت.
آلزایمر هر دو نوع ویروس و زودرس و به طور عمده بعد از 60 تا 65 سالگی ظاهر میشوند. شیوه زندگی، چگونگی تغذیه، جنسیت، نژاد یا ارث میتواند در روند یا بروز این بیماری اثر گذارد.
بحث سالمندی مولد یا فعال از اجزای برنامههای توسعه هر کشور به حساب میآید که در این طرح به اقسام زندگی سالمندی چونان: بهداشتی، جسمانی، روانی، اجتماعی، اقتصادی و معنوی توجه ویژه ای میشود و قصد دارد با تحقق این مسایل چونی (کیفیت) زندگی افراد را بالا ببرد.
شغل، هوش و پایه تحصیلی از عوامل مؤثر در ابتلا به عوارض مخرب دمانس است. افرادی که دارای فعالیت و مشاغل پیچیده ای هستند و ورزشکاران به علت خونرسانی مداوم به مغز، کمتر در معرض ابتلا به آلزایمر قرار دارند. این در حالی است که مصرف میوهها و سبزیها از عوارض آن میکاهد.
فراموشی در نوجوانی، هیچ ارتباطی با پیدایی پیری ندارد. امکان دارد این گونه، دمانس کاذب باشد که علل آن: افسردگی، اضطراب اشتغالات ذهنی و درگیری روزمره است که احتمالاً باعث عدم تمرکز و در نتیجه فراموشی جزیی و لحظهای شود.
از جمله عوامل خطرساز بروز دمانس: سن زیاد، وجود پیشینه خانوادگی مثبت (یک فرد نزدیک در خانواده) و جنسیت را میتوان نام برد. در این میان، زنان ببیشتر به دمانس از نوع آلزایمر مبتلا میشوند، ولی مردان به دمانس نوع عروقی بیشتر دچار میشوند.
بر پایه آمار سازمان جهانی بهداشت در سال 2025 شمار سالمندان به 2/1 میلیارد نفر میرسد و آموزش و تحصیل، تفریحهای فکری، مانند: حل جدول، ورزش، استفاده از میوه ها و سبزیها در تقویت حافظه نقش مؤثر دارند.