تاريخچه فن بوکس

[L²evi]

مسابقه ورزش بوکس بطور رسمي در ششصد و هفتاد و هفت سال قبل از مسيح در بيست و سومين بازي المپيک در هاين که اولين نبرد اين ورزش است شروع شده و «ابراستوس» اهل سميرنا در اين مسابقه فاتح و قهرمان شناخته شد. اين‌که قديميترين نبرد بوکس به چه نوع صورت گرفت و چگونه با يکديگر مي‌‌جنگيدند معلوم نيست. چنانکه در تواريخ روم ذکر شده است که طرفين مشت‌هاي خود را به چرم‌هاي خامي محکم بسته و سعي مي‌کردند که با ضربات محکمي از اين مشت‌هاي سخت و سنگين حريف را از پاي در آورند. البته اين مسابقات بدون رعايت وزن بدن انجام مي‌‌شد.

ملائکوماس که پدرش نيز در چهل و پنج سال بعد از مسيح فاتح بوکس و قهرمان المپيک گرديده بود عموم رقيبهاي خود را تنها با فن (نه با زور و قدرت) مغلوب مي‌‌ساخت. مسابقه‌هايي که بدين صورت وقوع مي‌‌يافت بدون انقطاع بود و دائماّ در ميدان‌هاي مسابقه يک ورزشکار با قهرمانان آماده بنبرد بوده و هرکس که از بين تماشاچيان داوطلب مسابقه بود دست خود را بلند مي‌‌کرد. ملائکوماس قهرمان رومي که در اکثر نبردها ورزشي بدين نوع فاتح مي‌‌گرديد بالاخره در يک مسابقه که حريف او کشته شد اشتهاري بسزا يافت.

در اين مسابقه‌ها قهرمانان دوره امپراتوري روم دستهاي خود را باآلتي شبيه به دستکش که روي آن ميخهاي محکم فولادي کوفته شده بود مجهز مي‌کردند و نيز يک نوع دستکش مخصوص ديگر که از چرمهاي سخت و محکم در دست مي‌‌گرفتند و مسابقه را شروع مي‌‌کردند. با استفاده اين دستکشها در هر مسابقه يکي از دو طرف حتما سخت مجروح يا مقتول مي‌‌شد سبب شد که مسابقه‌هاي بوکس بدين شکل ترک شود. در واقع بازي بوکس با از بين رفتن مسابقه‌هاي المپيک توأم گرديده و در سال 400 بعد از ميلاد قهرمانان ورزشهاي مختلف بوکس را به کلي فراموش کردند. در همان عصر يا چند قرن بعد ورزش کشتی گیری که مخاطرات ان کمتر از اینگونه بوکس‌ها نبود متداول شد و از ورزشهای عمومی گردید.

مقارن با آغاز قرن هیجدهم مجدداَ بازی بوکس و کشتی گیری که هر دو از بین رفته بودند شروع شد بطوریکه حکایت می‌‌شود یک نفر کشیش ایتالیایی که نامش «سن برنادن» بود به جوانان عصر خود فن بوکس را می‌‌آموخت و منظورش از این عمل این بود که دوئل (مبارزه با شمشیر) را که پیوسته به مرگ یکی از دو حریف پایان می‌‌یافت منسوخ نماید و به جای آن نبرد با مشت که خطر آن کمتر است متداول کند. سن برنادن رواج این فن را یک نوع احسان و نیکوکاری می‌‌دانست از این رو او را پدر بوکس نامیده اند.

در لندن هم یکی از استادان شمشیر بازی به نام جمس فیک مدرسه ورزش بزرگی دائر کرد که گذشته از تعلیم شمشیر بازی و نیزه‌پرانی و غیره فنون بوکس را نیز به شاگردان خود می‌‌آموخت.

جمس فیک برای مشت‌زنی قواعد و قوانین مخصوصی وضع نکرد بلکه مثل امروز محوطه‌ای که اطراف آن با طناب محصور است ایجاد کرد و به شاگردان خود چنین اجازه داد که در حین بوکس حق دارند یکدیگر را گرفته و به شکل کشتی به زمین زنند در این کشتی‌گیری هر کس که بر زمین نمی‌خورد فاتح محسوب می‌‌شد. برای این چنین مسابقه‌ها چنانکه ذکر شد قواعد خاصی وضع نشده بود از این لحاظ بسیار خطرناک می‌‌شد و داوطلبان بوکس پس از محاربه مشت و گلاویز شدن با یکدیگر گاهی هر دو به زمین می‌‌خوردند و در نتیجه تعیین و معرفی فاتح بسیار مشکل می‌‌شد.

پس از ایجاد بوکس به این صورت یکی از استادان ورزشکار انگلیسی موسوم به چک بروکتون در سال 1749 در مسابقه‌ای که داور قوانین و دستورات مخصوص وضع کرد وسعت میزان مسابقه و عده اشخاصی که حق ورود به محوطه میدان بازی را داشتند معلوم کرد. ولی هنوز این بازی به طور رسمی معول نشده بود و در هر جا که مشت زن‌ها مسابقه می‌‌دادند پلیس آنها را متفرق می‌‌ساخت.

در قرن هیجدهم با اینکه انواع ورزشها در انگلستان بحد اعلاء ترقی خود رسید و قهرمانان بسیاری دیده می‌‌شد به این دلیل هیچ اهمیتی به این ورزش نمیدادند و آن را ورزشی خطرناک میدانستند زیرا تصور می‌‌شد که یکی از داوطلبان حتما بایستی کشته یا سخت مجروح گردد.

جون جاکسون که از استادان بوکس قرن هیجدهم بود تدریجا بوکس را رسمی کرد و چون خود استاد بی نظیری بود در هر مسابقه مبالغ هنگفتی عاید او گردید زیرا از همان موقع جوائز سنگینی برای قهرمانان این فن معین شده بود. این شخص اولین مشت زن و قهرمان عصر خود بود و توانسته بود این ورزش را در دنیا رواج دهد.

در سال 1835 جمس پورله ورزشکار انگلیسی این ورزش را به آمریکا برد. ولی پیشرفت آن به قدری سریع بود و به اندازه‌ای آمریکائی‌ها به این ورزش راغب بودند که در سال 1860 یعنی 25 سال پس از ورود این ورزش در آمریکا جون سن هیس آمریکایی توانست در سرزمین انگلستان که این بازی وضع شده و قرنها قهرمانان دنیا از آن مملکت بوده‌اند فاتح گردد و در تمام دنیا بی رقیب باشد.

با آنکه جک بروگتون مدت هه بود که دست کش مخصوص بوکس را اختراع کرده بود ولی بیش از یکی دو مورد آن را به کار نبرده بودند و در اکثر مسابقه‌ها با مشت گره شده و بدون دست کش با یکدیگر می‌‌جنگیدند از همین جهت مدت مسابقه و دوره آن خیلی طول می‌‌کشید طویل‌ترین دوره‌ای بوکس که در سال 1824 در 23 ژوئیه بین قهرمانان آمریکائی میکه مادن و بیل هایس انگلیسی در انبرگ انگلستان انجام شد. این مبارزه جمعاَ شش ساعت و سه دقیقه بطول انجامید.

ورزش بوکس با وضعیت کنونی از سال 1890 یعنی پس از آنکه مارکیز کوئینزبری قواعد جدیدتری وضع کرد و استعمال دست کش بوکس را رسمی کرد شروع شد. او مدت هر دوره بوکس را سه دقیقه و فواصل بین دورها را یک دقیقه معین کرد و چون این دستور می‌توانست نتیجه نیکویی برای ورزیدن و رفع خستگی بشود از طرف عموم ورزشکاران دنیا قبول شد و طریقه‌ای که کینز معین کرده بود متداول و مرسوم گردید.

برای اولین دفعه مسابقه با وضع جدید در سال 1892 در هفتم سپتامبر در ارولئون بین جون سولیوان آخرین قهرمان مشت‌زن بدون دست کش که قهرمان تمام آمریکا بود و جوانی بیست و شش ساله موسوم به جمس می‌‌کوربت که او نیز آمریکائی و ار رقیب خود دو سال کوچک‌تر بود انجام و پس از 21 دوره (راند) مبارزه قهرمان قدیم دنیا که بدون دستکش عنوان و مقام عجیبی پیدا کرده بود مغلوب قهرمانی شد که با دستکش بوکس را آموخته بود.

تاریخچه فن بوکس در ایران

دقیقا معلوم نیست که چه کسی این ورزش را به ایران آورده است ولی به گفته برخی از استادان جوانی پرشور و متهور موسوم به هوارد باسکرویل از آمریکا بسمت مدیریت کالج آمریکائی در رضاییه مامور شد. این جوان با خود مقداری اثاث ورزش و چند دستکش بوکس به ایران آورد. او بعدها با مشروطه‌خواهان ایران همراه شد و در جریان جنگی کشته شد.

سالهایی که صنعت سینمی ایران ترقی کرد جوانان روی پرده سینما این ورزش را دیده و با خود تمرین می‌‌کردند چند نفری هم که در آن سالها به خارج برای تحصیل رفته بودند به این ورزش آشنا شدند. در سالهای 1314 یک نفر چکسلواکی موسوم به فایت که مامور ایران در کمپانی اشکودا در تهران شده بود وارد ایران شد. فایت یکی از قهرمانان معروف سنگین وزن اروپا بود و چندین سال قهرمان اروپا بود و یک بار هم ماکس شملینگ آلمانی را مغلوب کرده بود. چند نفر از علاقه‌مندان در آن دوران نزد ایشان مشغول به تمرین شدند که آقایان ناطقی (محصل مدرسه نظام) و استوار زنگنه پور از جمله این افراد بودند.

در همین سالها در بعضی از شهرهای ایران جوانان به این ورزش آشنا شدند برای مثال درمشهد منوچهر مهران و حسین بنایی و چند نفر دیگر نزد یک نفر آلمانی مهندس برق به تمرین این فن مشغول بودند.

از سال 1318 که به دستور رضا شاه مسابقات قهرمانی کشور شروع شد تا سال 1324 این ورزش جزء برنامه نبود. علت اصلی نبودن وسائل و مربی و نبودن مقررات لازم بود. بالاخره در سال 1323 این ورزش مورد توجه اداره تربیت بدنی واقع شد و برای اولین دفعه بطور رسمی جزء برنامه مدارس و دانشکده‌ها شد این مسابقه با وسائل آمریکایی‌ها و قضاوت آمریکایی‌ها و «محمد پور» و «عبدالله نادری» انجام شد در خاتمه مسابقه گلدان نقره‌ای جهت یاد بود و قدر دانی از زحمات مربی ورزش آمریکایی توسط رئیس اداره تربیت بدنی (ابوالفضل صدری) به ایشان داده شد.

این عمل موجب نهایت نزدیکی روابط ورزشی ما شد چنانچه جوانان ایرانی در اکثر مسابقات با آمریکایی‌ها شرکت نمودند و غالبا هم پیروز می‌‌شدند. یک روز سروان پل دولین به آقای نادری گفتند بد نیست که با دستکش ما و دکتر و مربی ما و به طور کلی با دست خودمان ما را کتک می‌‌زنند. در سال 1324 از طرف اداره تربیت بدنی آقای نادری مامور شدند جهت مسابقات قهرمانی تهران رینگ بوکس تهیه نمایین که قیمت ان هم 150000 ریال بوده است. و طبق نقشه ایکه از آخرین مدل تهیه شده بود ساخته شد. که این رینگ مزبور از طرف را آهن به سازمان تربیت بدنی ایران هدیه شد. در سال 1324 برای اولین بار با کمک اولیای ارتش آمریکایی مقیم ایران و با واگذاری مقدار کافی وسائل و قضاوت و لوازم مورد احتیاج مسابقه دستجات آزاد انجام شد .

بوکس در ایران پس از فعالیتی 34 ساله با پیروزی انقلاب دچار وقفه شد این رشته پس از ده سال بار دیگر راه اندازی شد و بدلیل ابهامات ایجاد شده و عدم تفاوتی که در جامعه بین بوکس حرفه‌ای و آماتور وجود داشت این رشته جایگاه گذشته خود را بدست نیاورد و در این میان مسائل شرعی و برخی اظهارات در این زمینه بر ابهامات افزود و ذهنیت‌های منفی نسبت به بوکس ایجاد کرد.

وزن دستکش

وزن دستکش تا متوسط وزن 8 اونس ؛ متوسط 10 اونس و برای سنگین وزن 12 اونس کمتر نباشد.

محل بوکس

محل بوکس از داخل طناب‌ها 6.10 × 6.10 متر مساوی با 20 ×20 فوت و از خارج 8 × 8 متر مساوی با 26 × 26 فوت می‌‌باشد. گوشه‌ها بایستی بخوبی (در قدیم با پارچه و پنبه)توسط تشکهای مخصوص پوشیده شود. محوطه از چهار طرف توسط 4 طناب پوشیده شده که قطر طنابها یک اینچ و روی آن توسط پارچه نرمی یا لاستیک پوشانده می‌‌شود. فواصل طناب‌ها از کف محوطه به ترتیب 30 , 60 , 90 , 120 سانتی متر می‌‌باشد. کف محوطه بوکس بایستی با تشک به ضخامت 5 سانتی متر و روی تشک را نیز با برزنت محکم پوشیده شده و توسط طناب به کف محوطه بسته می‌‌شود.

مدت مسابقه

مسابقه در 5 دوره(راند) 2 دقیقه یا 3 دوره(راند) 3 دقیقه انجام می‌‌شود .

اوزان مسابقه

اوزان در مسابقات آماتور هشت کلاس با اوزان زیرین مورد نظر است مگس وزن 51 کیلوگرم خروس وزن 54 پر وزن 58 سبک وزن 62 نیم وزن 67 میان وزن 73 نیم سنگین 80 سنگین وزن 80+

وسایل مورد نیاز: از قبیل بطری آب و حوله و اسفنج و نظایر آنها لازم است که از طرف باشگاه مربوطه تأمین می‌‌شود.

نکاتی در مورد امتیازات مسابقه

1- تعداد ضربات - ضرباتی که مطابق قانون و بدون دفاع به هدف اصابت نماید 2- دفاع بطوری که حملات حریف خنثی شود. 3- حمله و روش صحیح بوکس لازم است کاملاً مورد نظر باشد. 4- ضربات خطا و غیر فنی حساب نمی‌شود 5- در موقعی که داور وسط خطا را دیده و تذکر می‌‌دهد لازماست امتیاز کسر شود توسط داورها ضربات صحیح بایستی با مشت بسته و با سطح جلو چهار انگشت دست زده شود. محل صحیح ضربات جلوی صورت و طرفین آن , جلوی بدن بالاتر از کمربند و طرفین ضربه زده شود , روی ساعد و بازو و دستکش امتیاز نخواهد داشت. نسبت به اتفاقات آنی تصمیم داور وسط قطعی است و در غیر این صورت کمیته مسابقات تصمیم لازم را می‌‌گیرد.