بازی آنلاین
آپلود عکس
22-04-2015، 16:38
آيا تبرك به قبور انبياء و اولياء شرك است؟
دليل بر جواز اينگونه اعمال، سيره اهل بيت و اصحاب پيامبر (ص) در زمان حيات و پس از رحلت آن حضرت است. همچنان كه علماي مذاهب چهارگانه اهل سنت نيز درباره تبرك يا مسّ منبر و قبر پيامبر اكرم (ص) يا قبور صالحين نظر مثبت دارند.
به گزارش خبرنگار پايگاه اطلاع رساني حج، يكي از اشكالات بي‌اساس كه وهابي‌ها به پيروان اهل بيت عليهم‌السلام وارد مي‌كنند، اين است كه مي‌گويند تبرك جستن به خاك قبر و ضريح قبور انبيا و اوليا شرك است. ابن تيميه رهبر فكري وهابيت مي‌نويسد: مسح و بوسيدن هر قبري ولو قبر پيامبران شرك است و دست گذاشن روي قبر پيامبر و بوسيدن قبر جايز نيست و مخالف توحيد است. (۱)
وهابي‌ها در حالي اين شبهه را به شيعيان وارد مي‌كنند كه علماي اهل سنت نيز اين ديدگاه وهابيت را قبول ندارند و بسياري از محبان اهل بيت در نقاط مختلف جهان از جمله مصر، ضمن حضور در اماكن منسوب به اهل بيت عليهم‌السلام، به قبور و ضريح آن بزرگواران تبرك مي‌جويند.
علماي اهل سنت نيز ديدگاه وهابيت را قبول ندارند
اساساً بايد دانست كه علماي مذاهب چهارگانه درباره تبرك يا مسّ منبر و قبر پيامبر اكرم (ص) يا قبور صالحين نظر مثبت دارند. هم‌چنان‌كه علامه اميني پس از سال‌ها تحقيق مي‌گويد: از برجستگان مذاهب چهارگانه آنان كه آرا و نظريات‌شان مورد توجه مسلمين است، كسي را نمي‌شناسم كه معتقد به حرمت چنين كاري باشد و برخي نيز كه نهي نموده‌اند، نهي آنان تنزيهي است نه تحريمي و قائل به كراهت‌اند؛ به اين گمان كه نزديك شدن به قبر شريف نبوي خلاف ادب نمودن به آن حضرت است. (۲) بنابراين عالمان همهٔ مذاهب حتي احمد بن حنبل، رييس مذهب حنبلي كه وهابيت خود را پيرو مذهب وي مي‌دانند آن را جايز مي‌داند. عبدالله پسر احمد بن حنبل مي‌گويد: از پدرم پرسيدم: مسّ منبر رسول الله و تبرك يا مسّ آن و بوسيدن و يا مسّ و متبرك شدن به قبر شريف و يا بوسيدن آن به قصد ثواب چه حكمي دارد؟ پدرم گفت: هيچ اشكالي ندارد. (۳)
دليل جواز اين اعمال، سيره پيامبر است
دليل بر جواز اينگونه اعمال، سيره اهل بيت و اصحاب پيامبر (ص) در زمان حيات و پس از رحلت آن حضرت است. در كتاب صحاح و مسانيد (منابع اصلي اهل سنت) روايات زيادي در مورد تبرك جستن صحابه پيامبر اكرم (ص) به آثار آن حضرت مانند لباس، آب وضو، ظرف آب و نظير آن به چشم مي‌خورد كه بيانگر پسنديده بودن اين كار است.
در صحيح بخاري كه از اصلي‌ترين منابع اهل سنت به شمار مي‌رود، در ضمن يك روايت طولاني كه به شرح برخي ويژگي‌هاي پيامبر و ياران ايشان پرداخته و آمده است: و اذا توضا كادو يقتتلون علي وضوئه (۴). هر گاه پيامبر (ص) وضو گرفت، نزديك بود مسلمانان بر سر به دست آوردن آب وضوي آن حضرت (براي تبرك) با هم بجنگند.
در صحيح مسلم يكي ديگر از منابع اصلي اهل سنت نيز آمده است: إن النبي (ص) كان يؤتي بالصبيان فيبرك عليهم (۵). كودكاني را نزد پيامبر مي‌آوردند و آن حضرت به منظور تبرك آنان دعا مي‌كرد.
همچنين آمده است كه: كان رسول الله (ص) اذا صلي الغداه جاء خدم المدينه بآنيتهم فيها الماء فما يوتي باناء الا غمس يده فيها فرّبها جاوءه في الغداه الباردة فيغمس يده فيها. (۶) خدمتگزاران مدينه هنگام نماز صبح با ظرف آب نزد پيامبر مي‌رفتند. پيامبر گرامي دست مبارك خود را در هر يك از آن ظروف آب فرو مي‌برد. چه بسا در بامداد سردي خدمت وي مي‌رسيدند و باز هم دست خود را در آنها فرو مي‌برد.
پس از رحلت آن حضرت نيز مسلمانان به آثار آن حضرت تبرك مي‌جستند. در منابع اهل سنت از حضرت علي (ع) نقل شده كه فرمود: پس از خاكسپاري رسول خدا (ص) حضرت فاطمه (س) بر سر قبر حاضر شد و مشتي از خاك قبر را برداشت و بر دو چشمش گذاشت و گريست و آنگاه فرمود: بر آن كسي كه تربت احمد را بوييد سزاست كه پس از آن بوي خوش ديگري نبويد. بر من مصايبي باريد كه اگر بر روزهاي روشن فرود مي‌آمد، چون شب تيره مي‌گشت. (۷)
همچنين نقل شده كه عبدالله بن عمر، هنگام زيارت دست بر قبر مي‌نهاد و بلال چهره بر خاك قبر پيامبر (ص) مي‌نهاد. رواياتي نيز داريم كه تربت مدينه شفاي هر دردي است. از جمله «زركشي» مي‌گويد: تربت قبر حمزه از منع برداشتن خاك حرمين استثنا شده است؛ زيرا اتفاق همگان بر جواز نقل آن براي معالجه صداع است. (۸)
گذشته از تأييد نظري اهل سنت، نمونه‌هاي رفتاري و عملكرد آنها از اين حكايت مي‌كند كه اهل سنت به قبر بزرگان‌شان تبرك هم مي‌جستند. ابن حجر عسقلاني نيز مي‌گويد: عبدالله بن غالب حداني در سال ۱۸۳ ه. ق در روز هشتم ذي الحجه يوم الترويه كشته شد و مردم از خاك قبر او همانند مشك برمي‌داشتند. (۹)
از نظر تاريخي هم ثابت شده است كه مردم از خاك پاك قبر پيامبر اكرم (ص) و حضرت حمزه بلكه از كل مدينه به عنوان تبرك بر مي‌داشتند.
انگيزه مسلمانان از تبرك جستن چيست؟
بنابراين مسلمانان و پيروان اهل بيت (ع) به پاس احترام رسول خدا و پيشوايان معصوم خود و براي ابراز محبت بي‌شايبه خود نسبت به آنان ضريح مطهرشان را مي‌بوسند يا در و ديوار را لمس مي‌كنند و اين كار افزون بر سوابقي كه ذكر شد، تنها براي آن است كه به پيامبر گرامي و عترت طاهرينش عشق مي‌ورزند. همانند بوسيدن جلد قرآن توسط هر مسلماني كه اين كار را احترام به قرآن مي‌داند و حال آنكه جلد قرآن خود قرآن نيست زيرا چه بسا از پوست حيواني باشد اما به اعتبار آنچه كه مابين دو جلد قرار گرفته بوسيده مي‌شود.
بوسيدن ضريح و در و ديوار حرم نيز چنين است كه بوسيدن آن به عنوان احترام به كسي است كه داخل قبر خوابيده است؛ چون او را بندۀ صالح خدا مي‌دانند كه قابل احترام است. اديبي شيرين سخن مي‌گويد:
أمُرُّ عَلي الدِّيار سَلمي أقَبلّ ذُا الجَدارَو ذا الجدارا وَ مَا حُبُّ الدِّيارِ شَغَفنَ قلبي و لَكِن حُبُّ مَن سَكَنَ الدِّيارا. (۱۰)
«بر ديار سلمي مي‌گذرم اين ديوار و آن ديوار را مي‌بوسم، دوستي آن يار، قلب مرا شاد نمي‌سازد، بلكه محبت ساكن آن است كه مرا به وجد و سرور مي‌آورد».
مسلمانان در عين ارادت و محبت به اولياي خدا آثار آنان را مانند خودشان مخلوق و آفريدۀ خدا مي‌دانند كه در همه حال نيازمند و وابسته به خدايند و براستي از كجاي اين اعتقاد شرك و بدعت برمي‌آيد! چگونه است كه مسلمانان و به‌ويژه پيروان اهل بيت پيامبر (ص) امروز با وجود سيره صحابه توسط وهابيت به شدت متهم به شرك و بدعت مي‌شوند در حالي كه نظريهٔ فرقه‌هاي ديگر اهل سنت گواه تأييد اين سنت است.
________________________________________
۱ - الجامع الفريد، ص ۶۳۸.
۲ - عبدالحسين اميني، الغدير ج۵ ص۱۴۶، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چهارم.
۳ - سمهودي، وفاء الوفاء ج ۴ص ۲۱۷.
۴ - صحيح بخاري، ج۱ص۶۳، كتاب الوضوء، ، باب ۴۱، ح۱۸۹.
۵ - صحيح مسلم، كتاب الاستيذان باب، استحباب تحنيك المولود. ص۱۰۷۹ح۵۵۱۲.
۶ - صحيح مسلم، ، كتاب الفضائل، باب (۱۹) قرب النبي، ص۱۱۶۰ح ۵۹۳۶، ، مسند احمد، ج ۳ ص ۱۳۷.
۷ - تاريخ الخميس، حسين ديار بكري، ، ج۲ص۱۷۳، بيروت دار صادر. عبدالله بن سعيدعبادي منتهي السول علي وسائل الوصول، ، ج۴ص۳۱۷، جده، دارالمنهاج، سوم، ۱۴۲۶. احمدبن عبدالوهاب نويري، نهايه الارب، ، ج۱۸ص۴۰۳، قاهره، دارالكتب والوثائق القوميه، اول، ۱۴۲۳.
۸- وفاءالوفاج۲ص۶۰
۹ - احمد بن حجر عسقلاني، تهذيب التهذيب، ج ۵، ص ۳۱۰. ، بيروت، دارالفكر، اول، ۱۴۰۴.
۱۰- تفسير قرطبي ج۱۱ص۴۷.
دليل بر جواز اينگونه اعمال، سيره اهل بيت و اصحاب پيامبر (ص) در زمان حيات و پس از رحلت آن حضرت است. همچنان كه علماي مذاهب چهارگانه اهل سنت نيز درباره تبرك يا مسّ منبر و قبر پيامبر اكرم (ص) يا قبور صالحين نظر مثبت دارند.
به گزارش خبرنگار پايگاه اطلاع رساني حج، يكي از اشكالات بي‌اساس كه وهابي‌ها به پيروان اهل بيت عليهم‌السلام وارد مي‌كنند، اين است كه مي‌گويند تبرك جستن به خاك قبر و ضريح قبور انبيا و اوليا شرك است. ابن تيميه رهبر فكري وهابيت مي‌نويسد: مسح و بوسيدن هر قبري ولو قبر پيامبران شرك است و دست گذاشن روي قبر پيامبر و بوسيدن قبر جايز نيست و مخالف توحيد است. (۱)
وهابي‌ها در حالي اين شبهه را به شيعيان وارد مي‌كنند كه علماي اهل سنت نيز اين ديدگاه وهابيت را قبول ندارند و بسياري از محبان اهل بيت در نقاط مختلف جهان از جمله مصر، ضمن حضور در اماكن منسوب به اهل بيت عليهم‌السلام، به قبور و ضريح آن بزرگواران تبرك مي‌جويند.
علماي اهل سنت نيز ديدگاه وهابيت را قبول ندارند
اساساً بايد دانست كه علماي مذاهب چهارگانه درباره تبرك يا مسّ منبر و قبر پيامبر اكرم (ص) يا قبور صالحين نظر مثبت دارند. هم‌چنان‌كه علامه اميني پس از سال‌ها تحقيق مي‌گويد: از برجستگان مذاهب چهارگانه آنان كه آرا و نظريات‌شان مورد توجه مسلمين است، كسي را نمي‌شناسم كه معتقد به حرمت چنين كاري باشد و برخي نيز كه نهي نموده‌اند، نهي آنان تنزيهي است نه تحريمي و قائل به كراهت‌اند؛ به اين گمان كه نزديك شدن به قبر شريف نبوي خلاف ادب نمودن به آن حضرت است. (۲) بنابراين عالمان همهٔ مذاهب حتي احمد بن حنبل، رييس مذهب حنبلي كه وهابيت خود را پيرو مذهب وي مي‌دانند آن را جايز مي‌داند. عبدالله پسر احمد بن حنبل مي‌گويد: از پدرم پرسيدم: مسّ منبر رسول الله و تبرك يا مسّ آن و بوسيدن و يا مسّ و متبرك شدن به قبر شريف و يا بوسيدن آن به قصد ثواب چه حكمي دارد؟ پدرم گفت: هيچ اشكالي ندارد. (۳)
دليل جواز اين اعمال، سيره پيامبر است
دليل بر جواز اينگونه اعمال، سيره اهل بيت و اصحاب پيامبر (ص) در زمان حيات و پس از رحلت آن حضرت است. در كتاب صحاح و مسانيد (منابع اصلي اهل سنت) روايات زيادي در مورد تبرك جستن صحابه پيامبر اكرم (ص) به آثار آن حضرت مانند لباس، آب وضو، ظرف آب و نظير آن به چشم مي‌خورد كه بيانگر پسنديده بودن اين كار است.
در صحيح بخاري كه از اصلي‌ترين منابع اهل سنت به شمار مي‌رود، در ضمن يك روايت طولاني كه به شرح برخي ويژگي‌هاي پيامبر و ياران ايشان پرداخته و آمده است: و اذا توضا كادو يقتتلون علي وضوئه (۴). هر گاه پيامبر (ص) وضو گرفت، نزديك بود مسلمانان بر سر به دست آوردن آب وضوي آن حضرت (براي تبرك) با هم بجنگند.
در صحيح مسلم يكي ديگر از منابع اصلي اهل سنت نيز آمده است: إن النبي (ص) كان يؤتي بالصبيان فيبرك عليهم (۵). كودكاني را نزد پيامبر مي‌آوردند و آن حضرت به منظور تبرك آنان دعا مي‌كرد.
همچنين آمده است كه: كان رسول الله (ص) اذا صلي الغداه جاء خدم المدينه بآنيتهم فيها الماء فما يوتي باناء الا غمس يده فيها فرّبها جاوءه في الغداه الباردة فيغمس يده فيها. (۶) خدمتگزاران مدينه هنگام نماز صبح با ظرف آب نزد پيامبر مي‌رفتند. پيامبر گرامي دست مبارك خود را در هر يك از آن ظروف آب فرو مي‌برد. چه بسا در بامداد سردي خدمت وي مي‌رسيدند و باز هم دست خود را در آنها فرو مي‌برد.
پس از رحلت آن حضرت نيز مسلمانان به آثار آن حضرت تبرك مي‌جستند. در منابع اهل سنت از حضرت علي (ع) نقل شده كه فرمود: پس از خاكسپاري رسول خدا (ص) حضرت فاطمه (س) بر سر قبر حاضر شد و مشتي از خاك قبر را برداشت و بر دو چشمش گذاشت و گريست و آنگاه فرمود: بر آن كسي كه تربت احمد را بوييد سزاست كه پس از آن بوي خوش ديگري نبويد. بر من مصايبي باريد كه اگر بر روزهاي روشن فرود مي‌آمد، چون شب تيره مي‌گشت. (۷)
همچنين نقل شده كه عبدالله بن عمر، هنگام زيارت دست بر قبر مي‌نهاد و بلال چهره بر خاك قبر پيامبر (ص) مي‌نهاد. رواياتي نيز داريم كه تربت مدينه شفاي هر دردي است. از جمله «زركشي» مي‌گويد: تربت قبر حمزه از منع برداشتن خاك حرمين استثنا شده است؛ زيرا اتفاق همگان بر جواز نقل آن براي معالجه صداع است. (۸)
گذشته از تأييد نظري اهل سنت، نمونه‌هاي رفتاري و عملكرد آنها از اين حكايت مي‌كند كه اهل سنت به قبر بزرگان‌شان تبرك هم مي‌جستند. ابن حجر عسقلاني نيز مي‌گويد: عبدالله بن غالب حداني در سال ۱۸۳ ه. ق در روز هشتم ذي الحجه يوم الترويه كشته شد و مردم از خاك قبر او همانند مشك برمي‌داشتند. (۹)
از نظر تاريخي هم ثابت شده است كه مردم از خاك پاك قبر پيامبر اكرم (ص) و حضرت حمزه بلكه از كل مدينه به عنوان تبرك بر مي‌داشتند.
انگيزه مسلمانان از تبرك جستن چيست؟
بنابراين مسلمانان و پيروان اهل بيت (ع) به پاس احترام رسول خدا و پيشوايان معصوم خود و براي ابراز محبت بي‌شايبه خود نسبت به آنان ضريح مطهرشان را مي‌بوسند يا در و ديوار را لمس مي‌كنند و اين كار افزون بر سوابقي كه ذكر شد، تنها براي آن است كه به پيامبر گرامي و عترت طاهرينش عشق مي‌ورزند. همانند بوسيدن جلد قرآن توسط هر مسلماني كه اين كار را احترام به قرآن مي‌داند و حال آنكه جلد قرآن خود قرآن نيست زيرا چه بسا از پوست حيواني باشد اما به اعتبار آنچه كه مابين دو جلد قرار گرفته بوسيده مي‌شود.
بوسيدن ضريح و در و ديوار حرم نيز چنين است كه بوسيدن آن به عنوان احترام به كسي است كه داخل قبر خوابيده است؛ چون او را بندۀ صالح خدا مي‌دانند كه قابل احترام است. اديبي شيرين سخن مي‌گويد:
أمُرُّ عَلي الدِّيار سَلمي أقَبلّ ذُا الجَدارَو ذا الجدارا وَ مَا حُبُّ الدِّيارِ شَغَفنَ قلبي و لَكِن حُبُّ مَن سَكَنَ الدِّيارا. (۱۰)
«بر ديار سلمي مي‌گذرم اين ديوار و آن ديوار را مي‌بوسم، دوستي آن يار، قلب مرا شاد نمي‌سازد، بلكه محبت ساكن آن است كه مرا به وجد و سرور مي‌آورد».
مسلمانان در عين ارادت و محبت به اولياي خدا آثار آنان را مانند خودشان مخلوق و آفريدۀ خدا مي‌دانند كه در همه حال نيازمند و وابسته به خدايند و براستي از كجاي اين اعتقاد شرك و بدعت برمي‌آيد! چگونه است كه مسلمانان و به‌ويژه پيروان اهل بيت پيامبر (ص) امروز با وجود سيره صحابه توسط وهابيت به شدت متهم به شرك و بدعت مي‌شوند در حالي كه نظريهٔ فرقه‌هاي ديگر اهل سنت گواه تأييد اين سنت است.
________________________________________
۱ - الجامع الفريد، ص ۶۳۸.
۲ - عبدالحسين اميني، الغدير ج۵ ص۱۴۶، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چهارم.
۳ - سمهودي، وفاء الوفاء ج ۴ص ۲۱۷.
۴ - صحيح بخاري، ج۱ص۶۳، كتاب الوضوء، ، باب ۴۱، ح۱۸۹.
۵ - صحيح مسلم، كتاب الاستيذان باب، استحباب تحنيك المولود. ص۱۰۷۹ح۵۵۱۲.
۶ - صحيح مسلم، ، كتاب الفضائل، باب (۱۹) قرب النبي، ص۱۱۶۰ح ۵۹۳۶، ، مسند احمد، ج ۳ ص ۱۳۷.
۷ - تاريخ الخميس، حسين ديار بكري، ، ج۲ص۱۷۳، بيروت دار صادر. عبدالله بن سعيدعبادي منتهي السول علي وسائل الوصول، ، ج۴ص۳۱۷، جده، دارالمنهاج، سوم، ۱۴۲۶. احمدبن عبدالوهاب نويري، نهايه الارب، ، ج۱۸ص۴۰۳، قاهره، دارالكتب والوثائق القوميه، اول، ۱۴۲۳.
۸- وفاءالوفاج۲ص۶۰
۹ - احمد بن حجر عسقلاني، تهذيب التهذيب، ج ۵، ص ۳۱۰. ، بيروت، دارالفكر، اول، ۱۴۰۴.
۱۰- تفسير قرطبي ج۱۱ص۴۷.
![[-]](http://www.flashkhor.com/forum/images/collapse.gif "[-]")
