21-11-2014، 12:48
(آخرین ویرایش در این ارسال: 21-11-2014، 12:49، توسط Jack Daniel'ѕ.)
یاختهٔ عصبی به همهٔ گونههای یاختههای بافت عصبی گفته میشود؛ ولی گاهی منظور از یاختهٔ عصبی، تنها یاختههای انگیزشپذیر میباشد که یکی از گونههای یاختههای عصبی میباشند.
یاختههای عصبی را دو دسته یاکه از دید ساختاری کاملاً ناهمسان هستند تشکیل میدهند این دودسته یاخته عبارتند از:
یاختههای انگیزش پذیر
یاختههای انگیزش ناپذیر (نوروگلیها در بر گیرنده:آستروسیتها، میکروگلیالها، و الیگودندروسیتها) و یاختههای شوان نام برد.
نورون ها، اصلیترین یاختههای عصبی هستند. این یاختهها وظیفه ترارسانی دادههای عصبی را بردوش دارند. آنها این کار را از راه هدایت تکانههای الکتریکی انجام میدهند. نورونها از راه زائدههایی بنام دارینه دادهها را دریافت کرده و از راه زائدههای دیگری بنام آسه دادهها را به یاخته سپسین ترارسانی میکنند. جسم یاختهای نورونها، پریکاریون نام دارد.
این یاختهها تقسیم نمیشوند.
ویژگیها
دارای بخشهایی بروی رشتهها (دندریت و آکسون) است که غلاف میلین نام دارد و جنس پروتئین و فسفولیپید است. نکته: قسمتهایی که غلاف میلین وجود ندارد گرههای رانویه نامیده میشوند. در رشتههای میلیندار پیام عصبی بسیار پرشتابتر ترهدایت میشود (البته سرعت به قطر نورون هم مربوط میشود). (به صورت جهشی)
دستگاه عصبی آدمی دارای بیشتر از ۱۰۰ میلیارد نورون است. سیگنالهای ورودی از راه سیناپسها وارد نورون میشوند. این سیناپسها بیشتر روی دارینهها هستند، ولی بر روی جسم یاختهای نورون نیز وجود دارند. در انواعی از نورونها، ممکن است تا ۲۰۰ هزار تا از این ارتباطهای سیناپسی از رشتههای ورودی باشند.
ساختار نورون
یک قطبی: دارینه و آسه آنها از یک نقطه جسم یاختهای خارج میشود.
دو قطبی: دارینه و آسه آنها از دو نقطه جسم یاختهای خارج میشود
چند قطبی: دارینه و آسه آنها از چند نقطه جسم یاختهای خارج میشود.
انواع از نظر کار
نورونها را بر مبنای کارهای آنها میتوان به سه دسته بخش کرد :
نورونهای حسی: نورونهای حسی از نوع آوران بوده و به محرکهای معینی که به سیستمهای حسی وارد میشوند (مثلاً نور، امواج صوتی، بساوایی یا پارهای از مواد شیمیایی) واکنش نشان میدهند.
نورونهای حرکتی: نورونهای حرکتی از نوع وابران بوده و تکانههای الکتریکی را به سمتِ یاختههای ماهیچهای و یا غدهای هدایت میکنند و در دو مرحله به هدف حرکت میکنند. پیش گانگلیون (عصب اولیه) و پسگنگلیون (عصب ثانویه).
نورونهای رابط: بیشتر نورونهای سامانه عصبیِ آدمی از نوعِ نورونهای میانجی هستند. همانگونه که از نام این نورونها میتوان پنداشت، وظیفهٔ نورونهای میانجی این است که پیامهای ورودی را از نورونهای حسی یا از نورونهای رابطِ دیگر دریافت کرده و در برابر تکانههایی به نورونهای حرکتی و یا دیگر نورونهای میانجی بفرستند.
در سادهترین مثالِ فرضی، نورونِ حسی تکانهها (پیامهای عصبی) را به نورون میانجی میفرستد و آن نیز به نوبهٔ خود تکانهها را به نورونِ حرکتی ترارسانی میکند.
ترارسانی پیامها در نورونها از راه وجود اختلاف پتانسیل میان درون و بیرون نورون است. این اختلاف پتانسیل در هنگام آرامش در بیشترین میزان و نزدیک به ۷۰ میلی ولت است که هنگام برانگیختگی با بازشدن کانالها این اختلاف پتانسیل برای زمان کوتاهی صفر میشود و با برانگیختگی کنالهای سپسیندر درازای عصب پیام انگیزش ترارسانی میشود.