دل آرام گیرد به یاد خدای

[bOoOoOy]

انسان دارای ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است. در مورد بعدهای معنوی و مذهبی در دهه های اخیر تحقیقات بسیار زیادی انجام شده است تا جایی که دانشمندی مانند «آدریان ولز» که مبدع فراشناخت است در مقاله «مذهب و سلامت روان» این موضوع را مطرح کرده که اگر در درمان به بعد معنوی مذهبی توجه نکنیم، دچار خسارت بزرگی شده ایم...


خداوند در مورد کسب آرامش با یاد او در آیه ۲۸ سوره رعد می فرماید: «کسانی که به خداوند ایمان آورده اند و دل هایشان با یاد خدا آرام می گیرد، آگاه باشند که فقط با یاد خداست که دل ها آرام می گیرد.»


علامه طباطبایی در تفسیر المیزان توضیحی درباره این آیه داده اند که خلاصه آن را شرح می دهم: «اطمینان به معنای سکونت و آرامش است و اطمینان به چیزی، آن است که آدمی با آن دلگرم و خاطر جمع شود پس هر قلبی با ذکر خدا اطمینان پیدا می کند و اضطرابش تسکین می یابد. آری! این معنا حکمی است عمومی که هیچ قلبی از آن مستثنی نیست مگر اینکه کار قلب به جایی برسد که در اثر از دست دادن بصیرت و رشد دیگر نتوان آن را قلب نامید. البته چنین قلبی از ذکر خدا گریزان و از نعمت طمأنینه و سکون محروم خواهد بود.»



اهمیت شرکت در اجتماع های مذهبی از نظر دین فراوان است چنانچه در سوره آل عمران آمده است: «واعتصموا به حبل ا... جمیعا و لاتفرقوا.» امیرالمومنین(ع) نیز فرموده اند: «ملازم جماعت باشید و از تنهایی و کناره گیری بپرهیزید.» علاوه بر این، امروزه مشخص شده است که استرس و هیجان های روانی از عوامل مهم مستعدکننده بیماری های حاد قلبی هستند اما معمولا مقاومت افرادی که پایبندی مذهبی و ایمان بیشتری دارند، در برابر این اضطراب ها بیشتر است بنابراین می توان گفت نقش میزان حضور در اجتماعات مذهبی در کاهش استرس و درنتیجه کاهش ابتلا به بیماری های حاد قلبی، بسیار مهم است. با توجه به آنچه گفته شد، تصمیم گرفتم پایان نامه ام را با موضوع «بررسی فراوانی تاثیر حضور در اجتماعات مذهبی در بیماران حاد قلبی در ۶ ماه قبل از ابتلا و مقایسه با گروه کنترل» ارائه دهم که خلاصه ای از آن را در اینجا آورده ام.


در ابتدای راه میزان حضور در اجتماع های مذهبی در ۶ ماه قبل از ابتلا در ۱۰۰ بیمار بستری شده در بخش های سی سی یو و تقریبا ۱۰۰ بیمار بستری در بخش های دیگر بیمارستان و همراهان آنها را به عنوان گروه کنترل مقایسه کردیم. نتیجه این تحقیقات نشان داد ۶۵ درصد افراد کنترل در

۶ ماه قبل از ابتلا مستمر در اجتماع های مذهبی شرکت داشته اند در حالی که ۱۵ درصد افراد مبتلا به بیماری حاد قلبی مستمر در این اجتماع ها شرکت نمی کرده اند. حدود ۴۶ درصد بیماران هم اصلا در هیچ اجتماع مذهبی ای شرکت نکرده بودند ولی در مورد افراد کنترل این رقم حدود ۲ درصد بود. با توجه به آزمون های آماری، دریافتم افرادی که به هیچ وجه در محافل مذهبی شرکت نمی کردند، حدود ۳۷ برابر بیشتر از افرادی که در این اجتماع ها مداوم حضور می یافتند، دچار بیماری های حاد قلبی می شوند.



تحقیق چگونه انجام شد؟

ارتباط استرس با بیماری های حاد قلبی از نظر منابع داخلی مثل هاریسون یا سیسیل اینگونه است که حمله های آنژین یا ایسکمیک قلبی به طور مشخص در اثر فعالیت یا هیجان هایی مثل استرس و خشم ایجاد و با استراحت و آرامش برطرف می شود. پس ما با توجه به شیوع بالای بیماری های قلبی و از سوی دیگر تاکید بسیار زیاد بر شرکت در اجتماع های مذهبی و تاثیر یاد خداوند در اطمینان قلب و آرامش، میزان حضور در اجتماع های مذهبی را به عنوان عامل کاهش دهنده اضطراب و استرس و درنتیجه بیماری های قلبی، در ۶ ماه قبل از ابتلا بررسی کردیم.


فرضیه این بود که فراوانی حضور در اجتماع های مذهبی مانند نماز جماعت دعاهای معصومین(ع) مثل دعای کمیل یا توسل و... که جمعی خوانده می شود، جلسه های قرائت قرآن به صورت جمعی و جلسه های وعظ، سخنرانی و خطابه، در ۶ ماه قبل از ابتلا به بیماری های حاد قلبی، در افراد بستری در سی سی یو نسبت به گروه کنترل کمتر است.


پرسشنامه هایی تهیه و در اختیار ۱۰۰ بیمار بخش سی سی یو در ۴ بیمارستان اصفهان قرار دادیم. نمونه کنترل هم به صورت اتفاقی بیماران از بخش های دیگر (غیر از سی سی یو) و همراهان آنها انتخاب شدند. البته بیش از ۹۰ درصد گروه کنترل بستری و فقط ۱۰ درصد آنها از همراهان بودند. گروه مبتلا و گروه کنترل را از نظر ۷ عامل مخدوش کننده با هم همسان سازی شدند؛ ۳ عامل اصلی فشارخون، مصرف سیگار و دخانیات و کلسترول بالای خون و ۴ عامل فرعی سن، جنس، شغل و تحصیلات.


براساس نتایج کلی، جدولی با عنوان توزیع فراوانی بیماران حاد قلبی و گروه کنترل برحسب حضور در تمام اجتماع های مذهبی در ۶ ماه قبل از ابتلا تنظیم شد. البته نتایج در هرکدام از این اجتماع ها به تنهایی هم بررسی شد. میزان حضور را به ۴ دسته عدم حضور، حضور ضعیف، حضور متوسط و حضور دائمی تقسیم کردیم. نتایج بیانگر این بود که در گروه کنترل ۶۵ درصد افراد دائم در جلسات مذهبی شرکت می کردند، در حالی که فقط ۱۵ درصد بیماران دچار بیماری های قلبی دائم در این اجتماع ها حضور می یافتند. منظور از دائم شرکت داشتن این بود که مثلا در مورد نماز جماعت، فرد بیش از ۴ بار در هفته در این نماز شرکت کند و کسانی که بیش از ۴ بار در ماه به جلسه های وعظ یا دعاهای معصومین(ع) یا قرائت قرآن می رفتند هم با حضور دائمی فرض شدند. کسانی هم که اصلا در این محافل حضور نداشتند، در گروه عدم حضور قرار گرفتند و تعیین درصدها براساس این تعریف از عدم حضور یا حضور دائمی بود.


داده های این پژوهش نشان می دهد در دو سر طیف (یعنی حضور مداوم یا عدم حضور) ارتباط واضحی بین عدم ابتلا یا ابتلا به بیماری های حاد قلبی وجود دارد و کسانی که اصلا در چنین اجتماع های مذهبی ای شرکت نمی کردند، ۳۷ برابر کسانی که در این محافل حضور دائم داشتند، در معرض ابتلا به بیماری های حاد قلبی از جمله انفارکتوس یا سکته قلبی بودند. پس حضور در اجتماع های مذهبی به عنوان محل هایی که در آنها یاد خداوند وجود دارد، باعث آرامش دل و آشنایی با معارف الهی و تقویت بعد معنوی مذهبی باعث سلامت جسمی و روانی انسان می شود.