:::. آشنایی با هیپ هاپ و جایگاه آن در ایران .:::

[eNorto]

مقدمه
در ابتدا توضیح کاملی در مورد هیپ هاپ میدهیم و اجزای آن را جدا کرده و آن ها را بررسی میکنم و همزمان به جایگاه آن در ایران نیز میپردازیم. توجه داشته باشید که هدف از این مقاله صرفاً آشنایی کلی با هیپ هاپ به عنوان یک فرهنگ و سبک زندگی است بگونه ای که شخص بعد از خواندن این مقاله یک نگاه کلی و منظم در مورد هیپ هاپ در ذهنش باقی میماند و لازم به توضیح است که قصد بررسی تخصصی آن را در این مقاله نداریم، از این رو در راستای این هدف در این مقاله سعی بر آن شده تا از تصاویر با کیفیت نیز استفاده شود. همچنین در این مقاله از واژه ها و اصطلاحات ساده استفاده شده است تا قابل فهم برای همگان باشد تا همه بتوانند به صورت کامل مطالب را درک کرده و متوجه شوند. در این مقاله اسمی از شخص یا گروهی آورده نشده است تا سوءتفاهمی بوجود نیاید و حق کسی ضایع نشود
در ادامه نظر شما را به قسمت اصلی مقاله جلب میکنم

هیپ هاپ
هیپ هاپ در واقع مربوط میشود به اوایل دهه 1970 میلادی که توسط سیاه پوستان محله ی " برانکس " واقع در شهر نیویورک ابداع گردید. دلیل اصلی بوجود آمدن فرهنگ هیپ هاپ در جامعه ی سیاه پوستان آمریکا که آفریقایی تبارانی بودند که در گذشته برای بردگی به قاره آمریکا آورده شده بودند بیشتر بخاطر خشونت و ظلم و مسائل تبعیض نژادی بود که از طرف دولت آمریکا در آن زمان بر آنان رواج داشت. البته هنوز هم نمونه هایی از این خشونت ها بر علیه سیاه پوستان را در آمریکا شاهد هستیم. هیپ هاپ را نوعی سبک موسیقی نیز قلمداد میکنند و به آن موسیقی رپ نیز گفته میشود. در واقع موسیقی هیپ هاپ از داخل فرهنگ هیپ هاپ سرچشمه میگیرد. موسیقی هیپ هاپ و رپ تا قبل از دهه 1980 میلادی تنها در ایالات متحده رواج داشت و سپس به مرور زمان وارد قاره های مختلفی از جمله اروپا، آسیا و غیره گردید و با فرهنگ کشور های مختلف آمیخته شد و به دلیل محبوبیت موجودیت موسیقی در آن دوران باعث معروفیت فرهنگ هیپ هاپ نیز گردید. اولین کشورهایی که بعد از آمریکا، فرهنگ و موسیقی هیپ هاپ در آن ها وارد شد و رواج پیدا کرد میتوان به کشور فیلیپین در قاره آسیا و کشور فرانسه در قاره ی اروپا اشاره کرد. دلیل اصلی جهانی شدن فرهنگ هیپ هاپ در بسیاری از نقاط جهان این است که هیپ هاپ از درون یک جامعه ی اعتراضی شکل گرفت و از آنجایی که در تمام جوامع، اعتراض جزء جدایی ناپذیری از آن جامعه است و مهمتر از آن به دلیل وجود عناصر متفاوت در هیپ هاپ است که با رشد تکنولوژی نیز پیش میروند و هیچ گاه کهنه نمیشوند و این ها همه در کنار هم باعث جهانی شدن این فرهنگ شد. میتوان هیپ هاپ را اینگونه نیز تعریف کرد که هیپ هاپ یک جنبش فرهنگی است که موسیقی بخش جدایی ناپذیری از آن است. موسیقی رپ یک جریان فرهنگی و اجتماعی است که به مرور زمان شکل گرفته و خود را با تکنولوژی روز دنیا وفق داده که نشان از پتانسیل بالای آن است. به طور خلاصه باید گفت موسیقی رپ آرزوها و خشم*های یک نسل را بیان می*کند و جنبه ی اعتراضی دارد ولی این اعتراض به معنی توهین نیست؛ چنانچه بسیاری مفهوم فرهنگ اعتراضی را هنوز درک نکرده و هرنوع توهینی را در این فرهنگ چه گفتاری چه تصویری به منزله ی اعتراض در نظر میگیرند که اشتباه است


هیپ هاپ را میتوان به چهار عنصر یا اِلمان زیر تقسیم بندی کرد:

دو عنصر اصلی
دی جِی اینگ: مخفف عبارت "دیسک جوکی" است که شامل ترکیب صداها و اسکرچ (تولید صدا بوسیله صفحه گردان) میباشد
اِم سی اینگ: همان رپ خوانی است که به آن " رئیس تشریفات " نیز گفته میشود

دو عنصر فرعی
بِرِک دَنسینگ: نوعی ورزش است شامل ترکیبی از حرکات آکروباتیک با نوعی رقص شکسته
گرافیتی (دیوارنگاری): به نقاشی و ایجاد طرح روی دیوار و اجسام مختلف گفته میشود


موسیقی هیپ هاپ در دنیا را از نظر بازه ی زمانی از زمان پیدایش تا به اکنون میتوان به دوره های زیر تقسیم نمود

دوره ی مکتب قدیم 1970 تا 1985
دوره ی عصر طلائی 1985 تا 1993
دوره ی عصر جدید 1993 تا به اکنون

مواردی که در بالا گفته شد توضیح کلی بود در مورد فرهنگ غنی هیپ هاپ تا مخاطب با محتوای کلی آن آشنا شود
حال به توضیح در مورد هیپ هاپ و جایگاه آن در ایران میپردازیم


هیپ هاپ در ایران

هیپ هاپ در اوایل دهه 1370 شمسی با عنصر " برک دنس " (در ادامه، گسترده تر به این عنصر میپردازیم) وارد ایران شد و شروع به رشد کرد و به مرور دیگر عناصر هیپ هاپ نیز در ایران شکل گرفتند همانند "اِم سی اینگ " و " گرافیتی ". هیپ هاپ به دلیل محدودیت های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی حاکم که در ایران بود شکل گرفت و رشد نمود. میتوان اینگونه به موضوع پرداخت، کسانی که در فرهنگ هیپ هاپ از ابتدا بوده اند بیشتر متولدین دهه 1360 شمسی هستند که در ابتدا برک دنس را دنبال میکردند سپس به عناصر دیگر هیپ هاپ به مرور زمان کشیده شدند. یکی دیگر از عناصر هیپ هاپ که بیشترین طرفدار را در ایران از زمان پیدایشش تا به اکنون داشته و جذب کرده عنصر " اِم سی اینگ " یا همان "رپ خوانی " است که به موازات برک دنس در ایران رشد کرد و اکنون جایگاه بسیار خوبی در ایران و در بین جوانان دارد. هرچند سرآغاز شروع رپ در ایران هنوز به طور دقیق معلوم نیست ولی میتوان شروع و پیشرفت رپ فارسی در ایران را از همان اوایل دهه 1380 شمسی دانست

همانطور که هیپ هاپ از قشر ظلم دیده در دنیا برخواسته است در ایران نیز این قضیه کاملاً مشابه است و هپ هاپ از جوانان سطح متوسط و معترض جامعه که همیشه به دنبال آزادی و بیان مشکلاتشان بودند برخواسته است. در ابتدای پیدایش رپ در ایران موضوعات آهنگهای رپ بیشتر حول "کل کل" و مسائل "جنسی" و ترویج "بی بند و باری" بود و بسیار از کلمات رکیک استفاده میگشت که به تقلید از آهنگهای رپ غربی بود و کمتر به مسائلی مانند مشکلات جامعه و مردم که هدف اصلی این سبک موسیقی اعتراضی است پرداخته میشد که همین امر سبب گردید تا سبک موسیقی رپ و کلمه ی رپ در ایران و در بین عموم مردم به صورت نادرست جا بیفتد و نگاه عموم و حکومت به این سبک موسیقی به عنوان یک سبک بی محتوا و پوچ باشد. البته اکنون که بنده ی حقیر این مقاله را به نگارش در میاورم انتشار آلبوم هایی کاملاً ارزشمند و کلام محور و حرفه ای و تک آهنگ هایی مشابه و ظهور آهنگسازان خوب و قابل، موجب شده که فرهنگ هیپ هاپ به واسطه ی موسیقی رپ جایگاه خود را بدست بیاورد و ذهن مردم و همگان نسبت به این سبک موسیقی مقداری تغییر کند. هرچند هنوز تعداد کمی از همین مردم عادی و شنونده ها از هیپ هاپ و درون مایه ی آن میدانند و صرفاً شنونده های عادی هستند که به صورت سطحی کارها را دنبال میکنند. هدف این مقاله نیز همین است که با بیانی ساده و به دور از اصطلاحات سنگین، این فرهنگ را با جزئیات آن به شنونده ها و دنبال کنندگان عادیِ این فرهنگ بشناساند

مقوله ی دیگری که در این مقاله باید از آن یاد کرد کسانی هستند که به دنبال گسترش موسیقی رپ از آن سوء استفاده نمودند و آثار رپ بی محتوایی را صرفا برای سرگرم کردن مخاطب منتشر نمودند، این افراد که اکثر اثر های رپ خود را بر روی ضرب 8&6 منتشر میکردند باعث گشتند موسیقی روی ضرب 8&6 با نام موسیقی رپ در بین عموم مردم جا بیوفتد و به گونه ای بود که در آن زمان اگر اسم رپ را جایی می آوردید این سبک موسیقی را یک سبک موسیقی دامبولی تلقی میکردند که صرفا برای شاد بودن و رقصیدن است! به این افراد که چنین آثاری را در سبک رپ تولید و منتشر میکنند به اصطلاح "خالتور" یا "خالطور" گفته میشود
در لغت نامه ی دهخدا معنی خالتور اینگونه نوشته شده است: به موزیسین* هایی که در مجالس عروسی و طرب با آهنگ*های خود به اصطلاح مجلس گرم کرده و در برابر آن پول دریافت می*کنند
البته سبک موسیقی رپ بر روی اکثر ضرب ها حتی ضرب 8&6 قابل اجرا و پیاده سازی است اما آنچه یک اثر واقعی رپ را از یک اثر عادی رپ جدا میگرداند کلام محور بودن و محتوای اثر رپ از نظر کلامی است، منظور مفاهیمی است که در آن اثر رپ بازگو میشوند که اگر قلب ناعدالتی را هدف بگیرند یک اثر واقعی و اگر موضوعات کلیشه ای را هدف قرار دهند قطعا بی محتوا هستند


همانطور که مشخص است اینگونه افراد خالطور هم اکنون نیز وجود دارند و منظور کسانی است که درون مایه ی شعرهایشان معنی خاصی ندارد و اغلب اوقات آهنگ هایشان نیز با ضرب 8&6 همراه است. هدف این افراد از تولید و انتشار اینگونه آهنگها جلب توجه و ترویج بی بند و باری است اما در بین اهالی زیرزمینی رپ چنین افرادی که اثر های رپ بی محتوایی را تولید میکنند جایگاهی ندارند و حتی آنها را جزوی از فرهنگ هیپ هاپ به حساب نمی آورند

در ایران موسیقی رپ و به دنبال آن فرهنگ هیپ هاپ که جدا از هم نیستند بعد از فراز و نشیب هایی که داشته اند متاسفانه هنوز هم از دیدگاه مردم و حکومت نوعی موسیقی مبتذل و شیطان پرستانه تلقی میشود که تفکر اشتباهی است و ناشی از تبلیغ های بی جای دولت میباشد. چه بسی با کمی تحقیق و گوش نمودن به آهنگهای بعضی از رپ خوان های خوب کشورمان میتوانیم به این موضوع پی ببریم که آنها خدا پرست و بسیاری از آنها هم مسلمان و هم معتقد به دین اسلام نیز هستند و این مغایر با ذهنیتی است که حکومت و بعضی ها از رپ خوان های کشور دارند. همچنین موضوع بعضی از این آهنگهای رپ نیز مدح خداوند و ائمه است و نمیتوان به این اشخاص که از خداوند و ائمه میخوانند لقب شیطان پرست را داد. جا دارد بعد از خواندن این مطالب، بینش و نگرش این افراد نسبت به هیپ هاپ و موسیقی رپ عوض شود

در ادامه ی مقاله چهار عنصر هیپ هاپ را به طور کلی و جداگانه توضیح میدهم و در توضیحات هر عنصر، در مورد جایگاه آن عناصر در ایران نیز صحبت میکنم

Break Dancing (برک دنسینگ)
برک دنس که به آن رقص شکسته نیز گفته میشود جزو عناصر اصلی هیپ هاپ به حساب می آید. این رقص شامل دو قسمت که یکی انجام حرکات قدرتی و نمایشی و آکروباتیک در کنار هم است و بعلاوه نوعی رقص مخصوص به خود نیز میباشد. شاید در نگاه اول این نوع رقص که در اکثر نقاط جهان به عنوان نوعی ورزش نیز شناخته میشود دارای حرکات بسیار ساده ای باشد اما مدت زیادی زمان میبرد تا شخص بتواند این حرکات را با استفاده از نبوغ خود به مرحله ی نهایی برساند و آن چیزی را به شما نمایش دهد که شما میبینید. در این ورزش یا رقص، در هم آمیختن حرکات نمایشی با همدیگر و همانطور ترکیب این حرکات با نوعی رقص انجام میپذیرد که نیازمند مهارت بالا و همانطور نبوغ شخص است. ورود هیپ هاپ در ایران در ابتدا با همین عنصر صورت پذیرفت و برک دنس در اوایل دهه ی 1360 به ایران راه پیدا کرد و به مرور در دهه ی 1380 جایگاه خود را در ایران یافت. به گونه ای که تشکیل اولین اتحادیه این ورزش به طور قانونی در ایران در همین دهه صورت گرفت. هم اکنون هم مسابقات این ورزش یا رقص در ایران به صورت کاملاً قانونی برگذار میشود و هر ساله نیز بر قهرمانان و علاقه مندان این رشته ورزشی افزوده میشود. البته باید قبول کرد که قانونی شدن این ورزش در ایران به محبوبیت و جذب هرچه بیشتر علاقه مندان به این ورزش بسیار موثر بوده و میتوان ادعا نمود که هم اکنون تنها عنصری که در زمان نگارش این مقاله در ایران به صورت کاملاً قانونی فعالیت میکند " بِرِک دنسینگ " است
از جمله شهرهایی در ایران که در این ورزش از جایگاه مناسب و قوی برخوردار هستند میتوان به تهران، شیراز، گیلان و غیره نام برد.

Graffiti (گرافیتی)(دیوارنگاری)

واژه ی گرافیتی که بدان دیوارنگاری نیز میگویند به معنای امروزی به نوعی نقاشی و تصویر سازی خیابانی نسبت داده می شود که هویتی خاص دارد. این نوع هنر میانه ای با موزه ها، جشنواره ها و حتی مراکز آکادمیک ندارد. هنرمندانِ این شیوه ی هنری معمولا به طور خودجوش و پنهانی فعالیت می کنند آنها اثر خود را با نام مستعار امضا می کنند و در اغلب موارد هویتشان همانند یک راز پوشیده می ماند. هنرمند گرافیتی اگرچه ساعات کم رفت و آمد را برای اجرای اثر خویش بر دیوارهای شهر انتخاب می کند اما به هر صورت فرصت اندک است و از این رو باید شیوه ای را برای نقاشی انتخاب کند که دارای سرعت عمل بالا باشد. گرافیتی در اوایل دهه ی 1960 در آمریکا برای اهداف سیاسی و همچنین توسط گروه های تبه کار محله ها برای علامت گذاری قلمروی خود مورد استفاده قرار میگرفت. گرافیتی همچنین به عنوان یک نماد بصری از موسیقی رپ نیز قلمداد میشود. بنا بر "آمریکن هریتیج دیکشنری" لغت گرافیتی از واژه ی " گرافیو " مشتق شده است که به معنی اثر گذاری سریع میباشد و ممکن است اصل این واژه به " گرافایر (نوشتن با قلم فلزی) " در لاتین عامیانه باز گردد. اینکار تقریبا در همه جای دنیا با منع قانونی مواجه است ولی در بعضی مواقع دولت با هنرمندان گرافیتی وارد معامله میشود تا بعضی پروژه های زیبا سازی در شهر را به انجام برساند

DJing (Disk Jockeying) (دی جی اینگ)
یک دستگاه دی-جی از دو صفحه گردان تشکیل شده است و همچنین به دستگاه دی-جی یک بلندگو و یک تقویت کننده و سایر وسائل مربوط به موسیقی نیز متصل میشود. به شخصی دی-جی میگویند که از صفحه گردان ها به صورت همزمان استفاده میکند و کار یک دی-جی در واقع پخش کردن چندین آهنگ و یا ضرباهنگ پشت سر هم است به گونه ای که قطعات موسیقی را به گونه ای سلسله وار پخش کند که شنونده متوجه عوض شدن آنها نشود و همچنین یکی دیگر از کارهای یک دی-جی ایجاد اسکرچ یا به قولی خراشیدن روی آهنگ است. البته باید در نظر داشت که یک دی-جی کارش با یک تولید کننده در موسیقی متفاوت است. نوعی دیگر از دی-جی ها بعد از درخشش عنصر " دی-جی اینگ " پدیدار شدند که به " میکس تیپ دی-جی ها " معروف بودند و کار آنها درست کردن آهنگهایی از خوانندگان مختلف و گاهاً با ریتم هایی متفاوت بود.در سالهای اولیه هیپ هاپ، دی-جی ها برای خودشان ستارگان بی چون و چرایی بودند اما در سال 1978 میلادی با درخشش قدرتمند عنصر " اِم سی اینگ " و رپ خوان ها در هیپ هاپ این جایگاه اندکی کمرنگ تر گردید

Mcing (اِم-سی اینگ)
اِم-سی اینگ یا همان رپ خواندن که در اصطلاح عامیانه در ایران به آن " رپ کردن " نیز گفته میشود یکی از عنصر های مهم هیپ هاپ به شمار میرود و جایگاه مهمی نیز در پیشرفت و جهانی شدن فرهنگ هیپ هاپ داشته و دارد. در واقع رپ خواندن شامل استفاده از لفظی قوی در بیان کلمات پشت سر هم و رعایت تکنیک های موسیقی رپ بهمراه ریتم چندین ساز و ضرب است است و معمولا از زبان محاوره و کوچه خیابانی در آن استفاده میشود. اِم-سی اینگ در واقع خود به قسمت هایی از جمله: محتوا، فِلو (جریان)، وزن و غیره تقسیم میشود. رپ کردن یا رپ خواندن نیاز به تکنیک های متفاوتی دارد که یک رپ خوان خوب باید سعی در کسب همه ی تکنیک ها داشته باشد تا بتواند بر مخاطب تاثیر بگذارد

در موسیقی رپ از تکنیک های متفاوتی استفاده میشود که به مهمترین آنها اشاره میکنیم

قافیه بندی: قسمت تکرار شونده از کلمه هایی است که در شعر تکرار میشوند به شرطی که کل کلمه تکرار نشود
تجانس آوایی: آغاز چند کلمه پشت سر هم با يک حرف که از نظر صوت یکی باشند
همگونی مصوّت ها: آنجا كه بين مصوّتها و نه بين صامتهای دنبال آنها تشابهی از حيث صوت وجود دارد

اشعار رپ دارای موضوعاتی از قبیل: عشقی، ضد عشقی، شاخ بازی (کل کل)، اجتماعی و غیره و گاهاً ترکیبی از این موضوعات هستند که در قالب شعرها (رپنوشته ها) گنجانده میشوند و درون مایه آهنگ های رپ را تشکیل میدهند