سرطان پروستات در مراحل اولیه

[~ArTaBaNoOs~]

1. پروستات چیست؟

پروستات غده‌ای در دستگاه تناسلي است. پروستات اجزاء مایع منی را می‌سازد و ذخیره می‌کند و در لگن، زیر مثانه و جلوی راست‌روده، ‌قرار گرفته است. قسمتی از پیشابراه ـ لوله‌ای که ادرار را از مثانه خارج می‌کند ـ از پروستات مي‌گذرد. پروستات سالم تقریباً به اندازۀ یک گردو است. اگر رشد پروستات خیلی زیاد باشد، به علت محل قرارگیری اين غده، جریان ادرار کند یا متوقف مي‌شود.

2. چه کسی در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات است؟

یک عامل خطرزای مهم سن است. بیش از 70 درصد از مردان که سرطان در آنها مشخص شده است، بیش از 65 سال سن دارند. به‌نظر می‌رسد عوامل ژنتیکی، به‌ویژه در خانواده‌هایی که تشخیص سرطان در آنها، در سن پایین‌تر از 60 سالگی بوده است، در پیشرفت سرطان پروستات نقش داشته باشد. خطر سرطان با افزایش شمار خویشاوندان نزدیک مبتلا به سرطان، افزایش می‌یابد.

بنابر برخی شواهد عوامل غذایی خطر سرطان پروستات را افزایش یا کاهش مي‌دهد.

3. علائم سرطان پروستات چیست؟

سرطان پروستات،‌ اغلب در مراحل اولیه هیچ علامتی را نشان نمی‌دهد. وقتي ‌كه علائم بروز می‌یابد، بعيد نيست بیماری به خارج از پروستات انتشار يافته باشد. علائم سرطان پروستات شامل این موارد است:

مشکلات ادراری:
ناتوانی در ادرار کردن.
دشواری شروع یا توقف جریان ادرار.
احساس دفع در اغلب مواقع، به ویژه در شب.
جریان ضعیف ادرار.
وقفه در جریان ادرار.
درد یا سوزش وقت ادرار كردن.
اشکال در نعوظ آلت تناسلی.
خون در ادرار یا مایع منی.
درد متناوب در قسمت پایین پشت، مفصل ران، یا قسمت‌های بالای ران.
اگرچه این علائم، علائم سرطان هستند، اما آنها به احتمال خیلی زیاد، به دلیل شرایط غیرسرطانی بروز كرده‌اند. بررسی این نشانه‌ها، از سوی پزشک، مهم است.

چه شرایط دیگری چنین علائم مشابهی در پروستات ایجاد می‌کند؟

با افزایش سن، پروستات مردان بزرگ‌تر می‌شود و جریان ادرار را مسدود می‌کند و یا در عملکرد جنسی اختلال ایجاد می‌کند. به این وضعیت معمول، هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات می‌گویند (BPH) که سرطان نیست اما بسیاری از علائم مشابه سرطان پروستات را دارد. اگرچه BPH تهدیدی برای زندگی نیست ولی برای تسکین علائم، نیازمند تجویز دارو یا جراحی است. عفونت یا التهاب پروستات (که پروستاتیت ناميده مي‌شود) معمولاً علائمی مشابه علائم سرطان پروستات ایجاد می‌کند. بار دیگر، ذكر این موضوع اهميت دارد که بايد يك پزشک، این علائم را بررسی کند.

آیا امکان دارد سرطان پروستات پیش از بروز هرگونه علامتی در فرد رخ دهد؟

بله. غربالگری سرطان پروستات به‌دنبال تشخيص بیماری، پیش از بروز هرگونه علامتي در فرد است. دو روش غربالگری که معمولاً در نبود علائم برای کشف سرطان پروستات به‌کار می‌رود، يكي معاینۀ انگشتي مقعد است که پزشک پروستات را از طریق مقعد برای یافتن یک ناحیة توده‌دار لمس می‌کند، و ديگري آزمایش خون است که ماده ساخته شدۀ پروستات را ـ که به آن آنتی‌ژن ویژۀ پروستات (PSA) می‌گویند ـ اندازه‌گيري مي‌كند. .(PSA) این دو روش، همراه با هم، بسیاری از سرطان‌های خاموش پروستات را که هیچ علامتی بروز نمي‌دهند، شناسایی می‌کنند. به‌دلیل استفادۀ گسترده از آزمایش ‍ٍِPSA در ایالات متحده، تقریباً 90% سرطان‌های پروستات در مرحلۀ اولیه مشخص می‌شوند و درنتیجه، ‌پس از تشخیص، مردان زندگی طولانی‌تری خواهند داشت.

پژوهش‌های غربالگری، چقدر قابل اعتمادند؟

هیچ‌کدام از پژوهش‌های غربالگری سرطان پروستات کامل نیستند. بيش‌تر مردان با سطح افزایش‌یافتۀ PSA، سرطان پروستات ندارند (مثبت کاذب) و برخی مردان مبتلا به سرطان پروستات، سطح پایینی از PSA دارند (منفی کاذب). DRE هم، با مثبت و منفی‌های کاذب همراه است. استفاده توأمان از DRE و PSA، خطای تشخیص سرطان را كم‌تر می‌کند (حساسیت بیش‌تر)، اما در عین‌حال، شمار مثبت‌های کاذب و نمونه‌برداری‌های متعاقب در مردان غیرمبتلا را افزایش می‌دهد (اختصاصی بودن پایین‌تر).

آیا غربالگری سرطان پروستات به نجات و حفظ زندگی می‌انجامد؟

فواید غربالگری و درمان موضعی (جراحی یا پرتودرمانی) برای سرطان پروستات در مراحل اولیه نامشخص است و هنوز دربارۀ سودمندي غربالگری سرطان پروستات، اطمینان حاصل نشده است. به دلیل این عدم‌اطمینان، اخیراً، محققان پژوهش بالینی تصادفی وسیعی را انجام داده‌اند که به آن پژوهش غربالگری سرطان پروستات، ریه، رودۀ بزرگ و راست‌روده و تخمدان می‌گویند (PLCO). هدف این پژوهش، تعیین این است که آیا غربالگری همراه با آزمایش‌های PSA و DRE، میزان مرگ‌ومير ناشی از این بیماری را کاهش می‌دهد. محققان، خطرهای غربالگری را نیز، ارزیابی کرده‌اند. به‌ویژه مردانی که سطح افزایش‌یافته‌ای از PSA یا یک DRE مشکوک دارند، به احتمال بيش‌تر باید نمونه‌برداری شوند که یک روش تهاجمی است و اگر نتیجۀ نمونه‌برداری مثبت باشد، خطرهای جراحی، پرتودرمانی و حتی مراقبت فعال (که به آن، انتظار مراقبانه هم می‌گویند) باید در نظر گرفته شود.
سرطان پروستات را چگونه تشخیص می‌دهند؟

تشخیص سرطان پروستات فقط با انجام نمونه‌برداری تأیید می‌شود. درطول نمونه‌برداری، یک اورولوژیست (پزشکی که در بیماری‌های ادراری و اندام‌های جنسی مردان و اندام‌های ادراری در زنان تخصص دارد)، نمونه‌های بافتی را، معمولاً با یک سوزن، بر می‌دارد. این عمل معمولاً در مطب پزشک با بیهوشی موضعی انجام می‌شود. سپس، یک آسیب‌شناس (پزشکی که بیماری‌ها را از راه مطالعۀ میکروسکوپی بافت‌ها، تعیین می‌کند) وجود سلول‌های سرطانی را کنترل و بررسی می‌کند.
یمار چگونه تصمیم می‌گیرد که بهترین گزینۀ درمانی برای سرطان پروستات موضعی چیست؟

انتخاب گزینۀ درمانی، بیمار، خانوادۀ او و یک یا چند پزشک را درگیر می‌کند. ضروری است که آنها درجه و مرحلۀ سرطان، سن و سلامتی مردان، ارزش‌ها و احساسات آنها در مورد فواید و زیان‌های بالقوه هر گزینۀ درمانی را درنظر بگیرند. از آنجایی که پرتودرماني و جراحی، هر دو، گزینه‌هایی برای بیماری موضعی هستند، مشورت، هم با اورولوژیست و هم سرطان‌شناس پرتودرمان، توصیه مي‌شود. اغلب، پرس‌‌وجوی نظرات بیش‌تر، از پزشکی با همان تخصص، یک پزشک متخصص بیماری‌های داخلی، یک پزشک خانوادۀ باتجربه یا یک پزشک سرطان‌شناس ديگر، سودمند است. به دلیل وجود چندین گزینۀ منطقی، این احتمال هست که بیماران نظرها و توصیه‌های مختلف را می‌شنوند و تصمیم‌گیری برای آنها دشوار می‌شود. اما بیماران باید سعی کنند، حتي‌الامکان، اطلاعات کسب کنند و به خود، زمان کافی برای تصمیم‌گیری بدهند. به‌ندرت، تصمیم‌گیری فوری، بدون صرف زمان برای سبك سنگين کردن و درک جنبه‌های مثبت و منفی رویکردهای مختلف، ضرورت می‌یابد.