شهری که هنوز کوچه باغ دارد [؟!]

[First Star]

تهران اگرچه تا دوره قاجارها شهر خوش‌آب و هوا و سرسبزی بود، اما این روزها توسعه بی رویه و افزایش جمعیت پایتخت، چیزی از كوچه باغ ها و تفرجگاه های تهران قدیم به جا نگذاشته است. با این حال، كمی دورتر از این شهر می توانید زندگی شهری را در كنار باغ های سرسبز و هوای خنك و كوچه باغ های روستایی تجربه كنید.
از كرج حرف می زنیم. استان البرز و محمدشهر كه یكی از شهرهای تازه ساز این استان به حساب می آید و ساكنانش شانس آن را دارند كه در هوای پاك و طبیعت كوهستانی منطقه زندگی كنند. شاید كمتر كسی فكر كند كه محمدشهر كرج، با همه خصوصیات شهری و معماری امروزی كه دارد، یك تفرجگاه خوب در نزدیكی پایتخت به شمار می آید.



محمدشهر یکی از مناطق بخش مرکزی شهرستان کرج و منطقه ای خشک با هوایی معتدل که از شمال به کرج و ساوجبلاغ، از غرب به بخش اشتهارد، از جنوب به بخش شهریار و از شرق به دهستان گرمدره متصل است. هم اکنون قسمتی از شرق محمدشهر گسترش بیشتری یافته و به ماهدشت معروف شده است. ماهدشت در گذشته به نام مردآبادخوانده می شده است. عده ای نیز این منطقه را به نام دشت بهشت می شناسند.



كجا بگردیم؟
در محمدشهر آثار باستانی و مناطق دیدنی زیادی وجود دارد. از آثارمنطقه محمدشهر می توان به امامزاده عبدالله و تپه های باستانی قشلاق تپه درعلی آبادگوته، کاخ مروارید، آق تپه، تپه های باستان و امامزاده احمد و محمود، تپه مردآباد و قلعه حیدرآباد اشاره کرد.
علی آباد گوته و ولدآباد، محلاتی از مهرشهر کرج هستند که در غرب آن واقع شده اند. روی تپه ای در غرب آبادی که از زمین های اطراف خود بلندتر است، بنای آرامگاه سفیدرنگی برپاست که به امامزاده عبدا... معروف است.
امامزاده عبدالله بنایی نوساز که از آجر و سیمان سفید ساخته شده و گنبدی فلزی آلومینیومی سقف آن را پوشانده است. امامزاده در میان قبرستان ده قراردارد و مردم محلی بیشتر شب های جمعه به این محل مراجعه کرده و علاوه بر زیارت امامزاده، اهل قبور را نیز یاد می کنند.
از قدمت امامزاده هیچگونه اطلاعی در دست نیست و هیچگونه علامتی که قدمت آن را ثابت کند، مشاهده نمی شود. همچنین از شجره نسب امامزاده عبدا... اطلاع قابل قبولی در دست نیست. ولی مردم محلی ایشان را از نوادگان امام موسی کاظم(ع) می دانند.



در غرب امامزاده تپه های باستانی به نام قشلاق تپه و یا اوچ تپه که توسط جاده های مختلف، بریده و از هم جدا شده اند. بررسی های انجام شده در قشلاق تپه، نشان از قدمت، عظمت و اهمیت تپه دارد. در این محوطه وسیع، پراکندگی سفال بسیار زیاد است. سفال های دوران پیش از تاریخ به وفور دیده می شود. بقایای معماری خشتی و چینه که در اثر حفاری غیرمجاز و یا گودبرداری آشکار شده، نشان از ساخت و سازهای متنوع در این دوره است.
در حوزه ماهدشت، خیابانی خاکی وجود دارد که به تپه های باستانی و آرامگاهی خشتی منتهی می شود که امامزاده احمد و محمود معروف است. امامزاده احمد و محمود بر روی تپه ای با ارتفاع حدود سه متر بنا شده و از فاصله دور در میان دشت مسطح نمایان است. چنین به نظر می رسد که این بنا دو طبقه است. طبقه همکف، آرامگاه و طبقه زیرین، احتمالا به صورت سردابه بوده است. سبک معماری بنا مانند دوران صفویان است و می توان قدمت آن را به این دوران نسبت داد. همچنین با کمی فاصله از امامزاده احمد و محمود، تپه های چله تپه و تپه سلیمان و تپه خاتون قرار دارند.



تپه مردآباد
تپه مردآباد که تپه ماهدشت یا تپه محمد آباد نیز خوانده می شود، در 11 کیلومتری جنوب غربی کرج و در غرب ماهدشت واقع شده است. این تپه به دلیل وسعت و عظمت از فاصله دور از میان دشت مسطح قابل رویت است. ولی پراکندگی سفال ها در اطراف آن، حاکی از وسعت بیشتر تپه در گذشته است که به مرور زمان، اطراف آن خاکبرداری و مقداری از آن، در زمین های کشاورزی ادغام شده است.
وسعت تپه و تنوع سفال های موجود در آن که مربوط به هزاره پنجم ق.م تا قرن 8 و 9 ه.ق است، مدت طولانی استقرار در آن را نشان می دهد. به نظر می رسد که مردآباد از مدت ها پیش منطقه ای مناسب برای سکونت مردمان دوران های مختلف بوده و در نتیجه احتمالا آثار و تپه های باستانی، منحصر به همین تپه نبوده، بلکه مراکز باستانی دیگری نیز وجود داشته که امروزه به کلی محو شده اند.



تپه وقلعه حیدرآباد
در روستای حسین آباد ماهدشت، قلعه ای روستایی وجود دارد که به قلعه حیدرآباد معروف است. قلعه حیدرآباد، مخروبه ای است که قسمتی از حصار و مقدار بسیار کمتری از بناهای داخلی آن و دو عدد از برج های چهارگانه آن، به صورت نیمه ویران باقی مانده است. مصالح به کار رفته در ساخت و ساز قلعه، خشت و گل و داخل اتاق ها با گچ پوشش داده شده است. همچنین بعضی ازقسمت های دیوار گچبری شده و سقف اتاق های باقیمانده به شیوه ضربی پوشش داده شده است. سبک معماری بنا، شباهت زیادی به قلعه های روستایی قاجاری دارد و احتمال اینکه این قلعه نیز در این دوره ساخته شده، زیاد است. ولی سفال های جمع آوری شده از حیاط این قلعه، قدیمی تر به نظر می رسد.

[bahar labeouf]

mersi