مقایسه رهگیرها
گرومن اف 14 تامکت:

گرومن اف-۱۴ تامکت هواپیمای جنگنده مافوق صوتی دو موتوره، دو سرنشین و با بال متحرک ساخت شرکت گرومن در آمریکا است که نخستین پرواز خود را در سال ۱۹۷۰ انجام داد و از سال ۱۹۷۴ برای خدمت در نیروی دریایی آمریکا پذیرفته شد.این هواپیما از ۱۹۷۴ تا ۲۰۰۶ در نیروی دریایی ایالات متحده به عنوان جنگنده برتری هوایی، هواپیمای رهگیر دفاعی و هواپیمای شناسایی تاکتیکی اصلی این نیرو خدمت کرد. اف-۱۴ بعد از اینکه در دهه ۱۹۹۰ مجهز به سیستم هدف گیری مادون قرمز در شب (LANTIRN) و سیستم پرواز سطح پائین گردید حملات موشکی هوا به زمین دقیقی را هم انجام داد.
اف-۱۴ تامکت در سال ۱۹۷۲ به عنوان جایگزین هواپیمای اف-۴ فانتوم ۲ به خدمت نیروی دریایی ایالات متحده در آمد.و در سال ۱۹۷۶ به ایران صادر شد. این هواپیما برای نیروی دریایی آمریکا ساخته شده است. در22سپتامبر2006آخرین تامکت نیروی هوایی آمریکاازعرشه کریر اینترپرایزبرای آخرین باربرخواست
طرح تولید اف-۱۴ هنگامی مطرح شد که برنامه تولید اف-۱۱۱بی به علت پارهای مشکلات با شکست مواجه شد. وقتی فرمانده نیروی دریایی توماس کانلی طرح ساخت مدل متفاوتی از هواپیمای اف-۱۱۱ ای را برای پرواز به عهده گرفت؛ و دریافت که این هواپیما مشکل در پرواز در سرعت مافوق صوت دارد و توانایی به زمین نشستن آن ضعیف است، ر درکنگره تصریح کرد که با این وضع نگران وضعیت نیروی دریایی است. در مه سال ۱۹۶۸ کنگره هزین گذاری بر روی اف-۱۱۱ بی را قطع کرد تا اینکه نیروی دریایی چارهای به وضعیت موجود پیدا کند.

آنچه که مورد نیاز نیروی دریایی ایالات متحده بود، داشتن جنگندهای دوربرد و پرطاقت بود که بتواند از ناوگان جنگی ایالات متحده در مقابل موشکهای ضد کشتی شلیک شده از بمبافکنها و زیردریاییهای شوروی دفاع کند، در مقایسه با جنگنده اف-۴ فانتوم از رادار پرقدرتتر و موشکهای دوربردتری به منظور رهگیری هواپیماها و موشکهای دشمن برخوردار باشد و دارای خصوصیات برتری هوایی منحصربهفردی باشد. نیروی دریایی به شدت مخالف شرکت در طرح جنگنده تاکتیکی آزمایشی (تیافایکس) (که منجر به تولید دو جنگنده اف-۱۵ و اف-۱۶ شد) بود؛ چون تصور میکرد نیاز نیروی هوایی برای داشتن جنگندهای با توان تهاجمی در ارتفاع پایین باعث میشود تا خصوصیات مد نظر نیروی دریایی تحت تأثیر قرار گیرد. اما وزیر دفاع وقت ایالات متحده رابرت مک نامارامعتقد بود داشتن هواپیمای سازمانی نظامی مشترک راه حل کمهزینهتری از طراحی جنگندههای جداگانه است. در آن زمان هواپیمای اف-۴ فانتوم ۲ هم که در نیروی دریایی و تفنگداران دریایی طراحی شده بود در نیروی هوایی ایالات متحده هم استفاده میشد. لذا طراحی این هواپیما به دست گرومن آغاز شد.

طرح موفق گرومن در اف-۱۴ این بود که دوباره از موتورهای تیاف۳۰ در هواپیمای اف-۱۱۱بی بر خلاف طرح نیروی دریایی برای استفاده از موتورهای اف۴۰۱پیدابلیو-۴۰۰ که شرکت پرت و ویتنی برای نیروی دریایی ساخته بود، استفاده کرد. اگرچه این هواپیما از اف-۱۱۱ بی سبکتر بود، ولی بزرگترین و سنگینترین هواپیمایی ناو جنگی بود که از روی ناو پرواز میکرد. ابعاد بزرگ هواپیما به خاطر رادار بزرگ ایان/ایدابلیوجی-۹، موشک ایم-۵۴ فینیکس، و یک باک داخلی بزرگ ۷۳۰۰ کیلویی از هواپیمای اف-۱۱۱بی بود.

با گذشت زمان، مدلهای اولیه تمام موشکهای این هواپیما با موشکهای پیشرفتهتر جایگزین شدند که تجهیزات الکترونیکی مستحکمتر که امکان اعتماد بهتر به عملکرد هواپیما را ممکن میکرد، سامانه بهتر ایسیسیام، و فضای بیشتر برای موتور هواپیما را داشتند. در اولین جایگزینیها موشک هوا به هوا با رادار فعال فینیکس، موشک هوا به هوای آشیانهیاب راداری نیمهفعال اسپارو، و موشک هوا به هوای حرارت یاب سایدوایندر در مدلهای دهه ۱۹۸۰ اعمال شدند.
طرح سامانه اکتشافی تاکتیکی هوابرد یا (TARPS) در دهه ۱۹۷۰ برای اف-۱۴ تامکت انجام شد. سامانه اکتشافی (TARPS) در زیر بدنه اصلی استوانهای هواپیما نصب میشد و رابطهای مخصوص خود را هم با خود داشت. حدود ۶۵ اف-۱۴ مدل ای و تمام اف-۱۴های دی برای حمل این سامانه بهسازی شدند. این سامانه در وهله اول توسط آرآیاو در صندلی عقب که یک نمایشگر پیچیده TARPS برای مشاهده آمار دریافتی اطلاعاتی را به همراه داشت، کنترل میشد. سامانههای اکتشافی تاکتیکی هوابرد در سال ۱۹۸۰ معرفی شدند. در سال ۱۹۹۶ سامانههای TARPS با دوربینهای دیجیتالی (TARPS-DI) بهسازی شدند. دوربینهای دیجیتالی یکبار دیگر هم در اوایل سال ۱۹۹۸ بهسازی شدند که سامانه TARPS-<a class="ktg6us78hf8vdu7" href="j
void(0)">CD</a> را هم با خود داشتند.
درسال ۱۹۸۷ برخی از اف-۱۴های مدل ای با موتور جنرال الکتریک اف۱۱۰ بهسازی شدند. این تامکتها تامکتهای دوباره طراحی شدهٔ اف-۱۴ ای+ بودند که بعدها در سال ۱۹۹۱ به اف-۱۴ بی تغییر یافتند. هواپیماهای مدل دی هم در همین دوره گسترش یافتند که موتورهای جنرال الکتریک اف۱۱۰ را با تجهیزات دیجیتالی هوانوردی جدیدتر مانند کابین خلبان شیشهای با خود داشتند.
استفاده از این هواپیما در نیروی دریایی نیروی هوایی آمریکا از سال ۱۹۷۴ به عنوان جایگزینی برای فانتوم اف-۴ و به عنوان هواپیمای اصلی جنگنده برتری هوایی، هواپیمای رهگیر مدافع ناوگان، و هواپیمای شناسایی تاکتیکی نیروی دریایی آغاز شد. از دهه ۱۹۹۰ قابلیت ناوبری کمارتفاع و هدفگیری مادون قرمز برای عملیاتهای شبانه به آن افزوده شد و مأموریتهای تهاجمی هوا به زمین دقیقی ر ا به انجام رسانداز سپتامبر سال ۲۰۰۶ و در فرودگاه نیروی هوایی اوشنا به طور رسمی متوقف و با جنگنده اف/ای-۱۸ئی/اف سوپر هورنت جایگزین شدآمریکا در سال ۲۰۰۷ اعلام کرد که کلیهٔ قطعات ذخیره و یدک این جنگنده را علیرغم اینکه ممکن است سر از ایران در بیاورند خواهند فروخت
بسیاری از ناظران غربی ناتوانی ایران از جلوگیری از تجاوز میگ-۲۵ های شوروی به خاک ایران را عامل اصلی خرید هواپیمای اف-١٤ می دانند. ولی واقعیت اندکی متفاوت است. از اواخر دهه ی ١٩٥٠ نیروی هوایی شاهنشاهی ایران با همکاری نیروی هوایی آمریکا پروازهای فوق محرمانه ای را بر فراز خاک شوروی انجام می دهد. در آغاز هواپیماهای سبک(حتی ترابری) برای این منظور به کار می رفت و چند فروند آنها به وسیله ی جنگنده های شوروی سرنگون شدند. پس از تحویل نخستین اف-چهارها که نوع آر اف-چهار ئی هم جزء سفارش ها بود، این عملیات تشدید شد
شوروی ها نگران قدرت تسلیحاتی ایران بودند و ماموریت های شناسایی خود را بر روی ایران انجام می دادند. هواپیماهای رهگیر نیروی هوایی شاهنشاهی به ویژه هواپیماهای اف-چهار بارها سعی کردند تا میگ-٢٥هایی که وارد خاک ایران می شدند را رهگیری کنند ولی موفق نمیشدند. شاه علاقه ای به رویارویی مستقیم با شوروی نداشت و هنگامی که تجاوز مرزی از سوی هر دو طرف شدت گرفت شاه پیشنهاد داد که اگر شوروی ها تجاوز هوایی خود را متوقف کنند نیروی هوایی ایران و آمریکا نیز ورود به حریم هوایی شوروی را متوقف سازند. این پیشنهاد بارها و بارها تکرار شد و هر بار رد شد. بنابراین شاه به نیروی هوایی دستور داد که در ازاء هر تجاوز هوایی فاکسبت های شوروی دو یا چند ماموریت بر فراز خاک شوروی به عنوان مقابله به مثل انجام شود، ولی برای این منظور سلاحی نیرومند تر از اف-چهارهای ایران مورد نیاز بودتا جلوی تجاوز شوروی ها را بگیرد. در این اثنا در راستای برنامه های توسعه ی نظامی ایران در دهه ی ١٩٧٠ میلادی و همچنین همکاری با ایالات متحده، نیروی هوایی شاهنشاهی به دنبال هواپیمای رهگیری بود که توانایی تهدیدهای پیش بینی شده را تا بیست سال آینده داشته باشد. هواپیمایی که بتواند پهنه ی گستردهای از آسمان ایران را با سنسورها و سلاح های نیرومند پوشش دهد و دارای توانایی رزمی بالای باشد
در تابستان ١٩٧٢ نامه ای از سوی محمدرضا پهلوی شاهنشاه ایران به پنتاگون در واشینگتون دی سی فرستاده شد. در این نامه قصد شاه از بازدید از ایالات متحده به منظور گفتگو درباره ی هواپیمای رهگیری بود که قرار بود در نیروی دریایی و هوایی ایالات متحده به خدمت گرفته شود. در این نامه برنامه ریزی او برای تماشای نمایش هوایی این نوع جنگنده ها به قصد الگوگیری برای شاخه ی مورد علاقه ی او در نیروهای مسلح یعنی نیروی هوایی قید شده بود. علاقه ی اصلی شاه به هواپیمای اف-چهارده بود
این ملاقات آغاز یک معامله ی مناقشه برانگیز بود که منجر به استقرار مدرنتزین هواپیمای جنگنده ای می شد که آمریکا به یکی از متحدانش فروخته بود. این برای نخستین بار بود که آمریکایی ها موافقت کرده بودند یک چنین سلاح پیشرفته ای را را به یک مشتری خارجی بفروشند. از سوی دیگر این اقدام برای ایران یک اقدام جسورانه بود.زیرا هنوز در حال تجربه اندوزی در زمینه ی سیستم های با تکنولوژی مدرن و تاسیسات لازم برای عملیاتی کردن آنها بود
همچنین فروش این هواپیما به خارج از سوی آمریکا به معنای این بود که کل پروژه ی اف-١٤ به وسیله ی ایران نجات پیدا می کرد. زیرا ایران موافقت کرده بود که به شرکت گرومن پولی که برای ادامه ی تولید تامکت نیاز دارد را بپردازد
پس از ایالات متحده آمریکا، ایران تنها کشوری است که دارای این نوع جنگندهاست. نیروی هوایی شاهنشاهی ایران ۸۰ فروند از این هواپیما سفارش داد که ۷۹ فروند آن به ایران تحویل داده شد و هواپیمای آخر به دلیل قطع رابطه ایران و آمریکا و تحریم تسلیحاتی ایران به نیروی دریایی آمریکا داده شد. در حال حاضر این جنگنده تنها در ایران درحال سرویس دهی میباشد. از مشکلات اف-۱۴ تامکت این است که سرویس دهی و عملیاتی کردن آن بسیار مشکل است.
جنگنده اف-۱۴ هنوز در نیروی هوایی ایران بهکار میرود و جزء جنگندههایی است که در طول جنگ ایران و عراق بسیار توسط ایران استفاده میشد. در ۶ ماهه اول جنگ اف-۱۴های ایران پنجاه پیروزی را در برابر هواپیماهای عراقی به ثبت رساندند که اکثراً مقابل جنگندههای میگ-۲۱ و میگ-۲۳ و تعداد کمتری هم در مقابل سوخوهای ۲۰ و ۲۲ (مدلهای صادراتی سوخو-۱۷) بود و تنها یک اف-۱۴ بر اثر برخورد ترکش یک میگ-۲۱ که در نزدیکی آن منفجر شده بود آسیب دید.در طول جنگ خلبان ایرانی امیر اصلانی موفق به سرنگون کردن یک فروند میراز اف1 عراقی از فاصله 150 کیلومتری شد که این رکورد تابه امروز پابرجا است. از سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۶ وظیفه اصلی اف-۱۴های ایران گشتزنی در مراکز حساس حکومتی مثل تهران و جزیره خارک بود. این کار با کمک هواپیماهای سوخترسان بوئینگ ۷۰۷-۳۱۹سی انجام میشد و گاه هر پرواز با ۴ مرتبه سوخترسانی در هوا بیش از ده ساعت طول میکشید. اف۱۴ها در این مدت همچنان در جنگهای هوایی درگیر میشدند اما وظیفه اصلی آنها ارعاب نیروی هوایی عراق بود. خسارات سنگینی که این جنگندهها به هواپیماهای عراق وارد کرده بودند در کنار موشکهای هوابههوای بسیار دقیق و دوربرد آدبیلوجی-۹ و فونیکس آنها باعث میشد تا جنگندههای عراقی بلافاصله پس از مشاهده یک اف-۱۴ اقدام به عقبنشینی کنند و اف۱۴ها به یک سامانه دفاع هوایی بسیار موثر تبدیل شوند که چنین سطحی از تأثیرگذاری برای یک سیستم دفاع هوایی شاید تاکنون در هیچ جنگی و برای مدتی چنین طولانی سابقه نداشتهاست. تنها جنگنده عراقی که توانست موفقیت نسبی در برابر اف-۱۴ به دست آورد جنگندههای میراژ اف-۱ ئیکیو-۶ مجهز به موشکهای سوپر ۵۳۰دی و مجیک امکا۲ بودند که تنها در اواخر جنگ یعنی اوایل سال ۱۹۸۸ در اختیار عراق گذاشته شد

«واحد مهندسی نیروی هوایی ایران» با بهسازی قطعات آن توانسته این هواپیما را تا حدودی به روز نگه دارد. تامکتهای ایران از نوع اولیهاست و با تامکتهای آمریکایی تفاوتی ندارد. تعدادی از این جنگندهها در پایگاه هوایی شهید بابایی در نزدیکی اصفهان نگهداری میشود. بر اساس یکی از برآوردها در سال ۲۰۰۹ ایران ۴۴ فروند اف-۱۴ داشته که ۱۳ فروند آنها عملیاتی بودهاندالبته در سال ۲۰۱۱ یک هواپیمای اف-۱۴ در ایران سقوط کرد

میگ 29
میگ-۲۹ (به روسی: МиГ-۲۹) هواپیمایی جنگنده با هدف ایجاد برتری هوایی است که توسط شرکت میگ در اتحاد جماهیر شوروی طراحی و ساخته شد. طراحی این هواپیما در دهه ۱۹۷۰ آغاز و اولین فروند از این هواپیما در سال ۱۹۸۳ وارد خدمت شد که همچنان توسط روسیه و بسیاری کشورهای دیگر استفاده میشود. هواپیمای میگ-۲۹ از بهترین محصولات صادراتی برای شوروی در زمان خود و برای روسیه در حال حاضر بودهاست. میگ-۲۹ به همراه سوخو-۲۷ به منظور رقابت با جنگندههای آمریکایی اف-۱۵ ایگل و اف-۱۶ فالکن ساخته شدند.
جت جنگنده دوموتوره و دوسکانه میگ-۲۹ شباهت زیادی به جنگنده بزرگتر سوخو-۲۷ دارد که همزمان با آن طراحی و تولید شد.
میگ-۲۹ از برخی نظرها قابلیت برابر و یا بالاتری از جنگنده آمریکایی اف-۱۵سی دارد.
نامگذاری ناتو این هواپیما فالکروم (Fulcrum) است.

شهیدستاری درحال بازدیدازمیگ29درروزفروداولین فروندبه ایران
رنامهٔ ساخت هواپیمای میگ ۲۹ همانند سوخو-۲۷ به سال ۱۹۶۹ میلادی بازمیگردد. در آن زمان شوروی برنامه اف-ایکس (F-X) ایالات متحده را زیر نظر داشت که به ساخت هواپیمای اف-۱۵ منجر گردید. شوروی دریافت که هواپیماهای جدید ساخت آمریکا تا حد قابل توجهی دارای برتری نسبت به تمامی هواپیماهای شوروی هستند و از تکنولوژی پیشرفتهتری نسبت به این کشور برخوردار هستند.
هواپیمای میگ-۲۱ با وجود چالاکی زیاد و قدرت مانور خوب خود، در شب قادر به انجام ماموریت نبود و برد عملیاتی به نسبت کوتاهی داشت و همچنین از عدم توانایی استفاده از جنگ افزارهای گوناگون در حد قابل ملاحظهای رنج میبرد. هواپیمای میگ-۲۳ که با هدف مقابله با هواپیمای اف-۴ فانتوم ۲ طراحی و ساخته شده بود با وجود سرعت و برد عملیاتی مناسب و داشتن فضای کافی برای حمل سوخت و جنگ افزارهای مختلف، از قدرت مانور کمی برخوردار بود و در نبردهای هوایی (داگفایت) تا حد زیادی ناموفق نشان میداد چنین شد که شوروی به فکر ساخت یک هواپیما که ضمن داشتن چالاکی و قدرت مانور خوب دارای برد عملیاتی کافی و امکان استفاده از جنگ افزارهای گوناگون در حد خوبی را داشته باشد، افتاد. علاوه بر این موارد این هواپیما میبایست از سیستمهای اویونیک پیشرفته برای رقابت با هواپیماهای ساخت آمریکا هم استفاده میکرد. در واکنش به این نیاز ستاد فرماندهی شوروی درخواست ساخت هواپیمای پیشرفته تاکتیکی را در طرح PFI (Perspektivnyi Frontovoi Istrebitel) که مخفف هواپیمای پیشرفته تاکتیکی به زبان روسی است را مطرح کرد. مشخصات خواسته برای این طرح از سوی شوروی تا حد زیادی افراطی و بلند پروازانه بود هواپیمای مورد درخواست آنان باید برد عملیاتی زیاد، قابلیت خوب برای نبردهای نزدیک، چالاکی و مانور عالی، دارای حداقل سرعت۲ ماخ، دارای قابلیت حمل تسلیحات سنگین، به همراه استفاده از آیرودینامیک پیشرفته که این مورد آخر توسط موسسه آیرودینامیک روسیه به همراهی شرکت سوخو در حال انجام مراحل تحقیقاتی بود.
در سال ۱۹۷۱ شوروی تخمین زده بود طرح هواپیمای پیافآی یا همان هواپیمای پیشرفته تاکتیکی میبایست پر هزینه باشد در نتیجه این طرح را به دو طرح مختلف تقسیم کردند؛ طرح الپیافآی که ساخت یک هواپیمای تاکتیکی پیشرفته سبک وزن و طرح تیپیافآی که ساخت یک هواپیمای تاکتیکی سنگین وزن بود. طرح کلی پیافآی هواپیمای پیشرفته تاکتیکی اولیه به دو طرح تخصصی تر تبدیل شد که در هر کدام به روی بعضی از مشخصات بیشتر از سایر مشخصات با توجه به هدف ساخت و نوع ماموریت تاکید شده بود. طرح هواپیمای تاکتیکی پیشرفته سبک وزن یا همان الپیافآی (LPFI) به شرکت میگ سپرده شد و سرانجام به ساخت هواپیمای میگ-۲۹ منجر شد و طرح هواپیمای پیشرفته تاکتیکی سنگین وزن و یا همان تیپیافآی (TPFI) برای مقابله با هواپیمای اف-۱۵ به شرکت سوخو سپرده شد که این طرح نیز با ساختن هواپیمای سوخو سو-۲۷ به پایان رسید. مشابه همین اتفاق در طرح آمریکا هم اتفاق افتاده بود و طرح جنگنده تاکتیکی پیشرفته آنها هم به دو دو طرح مجزا تقسیم شد و جنگنده سنگین اف-۱۵ ایگل و دو جنگنده سبک اف-۱۶ فایتینگ فالکن و اف-۱۷ کبرا برای برآوردن نیازهای مشابه تولید شدند.
طراحی هواپیمای الپیافآی با مشخصات جدید در سال ۱۹۷۴ شروع گردید و به ساخت هواپیمای میگ-۲۹آ منجر گردید. اولین پرواز این هواپیما در ۶ اکتبر ۱۹۷۷ صورت گرفت. هواپیمای میگ-۲۹ تنها یک ماه بعد از اولین پرواز خود در نوامبر ۱۹۷۷ ازسوی ماهوارههای جاسوسی آمریکا مورد شناسایی قرار گرفت. این هواپیما هنگامی که در مرکز آزمایش پرواز ژوکوفسکی در نزدیکی شهرک رامنسکوی حضور داشت مورد شناسایی قرار گرفت و ایالات متحده هواپیمایی با مشخصات شبیه به هواپیمای اف-۱۷ مشاهده کرد.
میگ۲۹بی با تاخیری که به دلیل حادثه در دو نمونه اولیه میگ-۲۹ ای و ایراد در موتورها بود، در ژوئن سال۱۹۸۳ وارد خدمت شد، و ناتو هواپیمای میگ-۲۹ بی را فالکروم-ای نامگذاری کرد. به طور منطقی باید میگ-۲۹آ باید فالکروم-ای نامیده میشد، ولی بدلیل آنکه تا قبل از آن ناتو میگ-۲۹ ای را مشاهده نکرده بود، میگ۲۹-بی را نمونه ابتدایی میگ فرض کرد، و فالکروم ای نامگذاری کرد. هواپیمای میگ-۲۹ در مجموع به تعداد ۸۴۰ فروند تولید شد. اولین باری که میگ ۲۹ به در غرب به نمایش عمومی درآمد در ژوئیه ۱۹۸۶ در فنلاند بود و بعد از آن در سپتامبر ۱۹۸۸ در نمایشگاه هوایی فارنبورو در بریتانیا به نمایش درآمد و غربیها تحت تأثیر قدرت زیاد و چالاکی این هواپیما قرار گرفتند.
میگ-۲۹ در زمان شوروی مورد توجه قرار داشت، اما بعد از شوروی، با وجود مجهز شدن به سیستمهای هوانوردی پیشرفته و چند منظوره بودن و قابلیت حمل مخازن سوخت خارجی و امکانات گسترده دیگر مورد توجه روسیه قرار نگرفت. که این به دلیل سیاست نامناسب مسئولان شرکت میگ نسبت به شرکت سوخو در شناخت خواست و تمایل مسئولان روسیهاست. با این وجود مسئولان شرکت میگ با گسترش این هواپیما سعی در صادرات آن به خارج از کشور را دارند. البته به نقل از منابع غیر رسمی دستیابی غرب به اطلاعات هواپیمای میگ-۲۹ از دلایل مهم این تصمیم از جانب مقامات روسیه است.
هواپیمای میگ-۲۹ در حال حاضر تحت پروژههای مختلف توسعه و بهینه سازی قرار دارد و آخرین نمونههای این هواپیما میگ-۲۹ اسامتی و میگ-۲۹ ام ۲ هستند. نمونه جدید ناونشین هواپیمای با نام میگ-۲۹ کا برای استفاده در نیروی دریایی هند که به تازگی ناوهواپیمابر دریاسالار گورشکوف را از روسیه خریداری کرده در حال تولید است.
تاکنون بیش از ۱۶۰۰ فروند میگ-۲۹ تولید شده که حدود ۹۰۰ فروند آن به کشورهای عراق، ایران، سوریه، یمن، کره شمالی، هند، میانمار، بنگلادش، مالزی، مغولستان، کوبا، پرو، افغانستان، چکسلواکی، آلمان شرقی و یوگسلاوی، الجزایر، سودان، اریتره، صادر شدهاند و بقیه نیز در ارتش شوروی و پس از آن کشورهای به جا مانده از فروپاشی شوروی میگ-۲۹ به کشورهای متعددی استفاده شدهاند. این جنگنده جنگهای متعددی از جمله جنگ ایران و عراق، جنگ خلیج فارس و جنگ یوگسلاوی را تجربه کرده است. هرچند در شرایط مساوی میگ-۲۹ را می توان برابر با اف-۱۵ یا اف-۱۶ دانست اما در تمام درگیریهایی که تاکنون اتفاق افتاده میگهای ۲۹ خلبانان ضعیفتری داشته و شکست خوردهاند.
در فاصلههای بیش از ۶۰ کیلومتری جنگندههای آمریکایی به دلیل برتریهای الکترونیکی توانایی بیشتری دارند اما از فاصله کمتر از ۱۵ کیلومتری کفه ترازو به نفع میگ-۲۹ میچربد. در فاصله حدود ۸ کیلومتری میتوان میگ-۲۹ را به دلیل دید بهتر سلاحها و مانورپذیری بهتر برتر دانست. سیستم دوربین نشانهگیری سلاح میگ-۲۹ بر روی کلاه خلبان نصب شده و موشک را در امتداد خط دید خلبان هدایت میکند یعنی موشک به جایی که خلبان به سوی آن نگاه میکند میرود.
به عبارتی فولکروم هاتواناترین جنگنده های دنیادرداگفایت هستندوکمترخلبانی میل به درگیری هوایی بافولکروم هادارد
میگ۲۹ در سال ۱۹۸۶ برای اولین بار به صورت عمومی در فنلاند به نمایش در آمد. سپس دو فروند از این هواپیما در ۱۹۸۸ در نمایش هوایی فارنبورو که در بریتانیا برگزار میشد به نمایش عمومی در آمدند. پس از این ماجرا در ۱۹۸۹ نمایشگاه هوایی پاریس برای دومین بار در طول تاریخ از سال ۱۹۳۰ تا آن زمان جنگندههای شوروی را به نمایش در آورد. با دیدن این نمایش غربیها به شدت تحت تأثیر ظرفیت و قدرت مانور پذیری این جنگنده قرار گرفته بودند. ولی همچنان متوجه دود زیادی که از موتورهای کلیموف این جنگنده خارج میشد نیز بودند که این خود یک ضعف محسوب میشد.
میگ-۲۹های نیروی هوایی آلمان در تمرین دیایسیتی به همراه اسکادران ۵۱۰ نیروی هوایی آمریکا شرکت کردند که از جنگنده اف -۱۶ استفاده میکردند.
در پایان کار خلبانان اف-۱۶ اعلام کردند که میگ ۲۹ از اف-۱۶ به علت موتورهای قدرتمندتر و بهره گیری از موشک ویمپل و همچنین میدان دید بهتر برای خلبان برتر است. این جنگنده درحال انجام عملیات اولین بار در سال ۱۹۸۰ در جنگ ایران و عراق دیده شد. همچنین در طول اشغال افغانستان توسط شوروی یک فروند میگ-۲۹ شوروی توانست یک سوخو-۲۰ افغان را منهدم کند.
یک میگ ۲۹ متعلق به کوبا در سال ۱۹۹۶ دو فروند هواپیمای سسنا-۳۳۷ غیر مسلح را پس از آن که این دو هواپیما به شکل غیر قانونی به حریم کوبا وارد شده بودند، منهدم کرد. گزارشات حاکی از آن است که در سال ۱۹۹۹ و ۲۰۰۰ یک فروند سوخو-۲۷ متعلق به ارتش روسیه ۵ فروند میگ ۲۹ اریتریایی را که توسط خلبانان اوکراینی پرواز میکردند منهدم کرد.
یوگسلاوی اولین خریدار اروپایی این هواپیما بود که ۱۴ فروند از مدل بی و دو فروند مدل تمرینی یوبی را در سال ۱۹۸۷ دریافت کرد. میگهای ۲۹ در جریان فروپاشی یوگسلاوی مورد استفاده کمی قرار گرفتند و بیشتر برای حملات زمینی استفاده میشدند. یک میگ-۲۹ یوگسلاو چندین فروند هواپیمای آنتونوف-۲ کروات را بر روی زمین تخریب کرد و در جریان این درگیریها خسارتی هم به میگهای ۲۹ وارد نشد.
در جنگ کوزوو در مجموع ۶ میگ-۲۹ یوگسلاوی سرنگون شدند که سه فروند آنها توسط اف-۱۵ها و یکی توسط اف-۱۶ نیروی هوایی آمریکا و یکی هم اف-۱۶ نیروی هوایی هلند سرنگون شد و دیگری به گفته خلبان آن مورد اصابت آتش پدافند زمینی خودی قرار گرفت. چهار فروند دیگر هم روی زمین از میان رفتند. به گفته برخی منابع روسی یک میگ-۲۹ یوگسلاوی یک فروند اف-۱۶ را در مارس ۱۹۹۹ سرنگون کرد در حالیکه بنا به گزارش دیگری این اف-۱۶ در همان روز در داخل آمریکا دچار سانحه هوایی شده است. در بیشتر منابع تاریخی سرنگونی هواپیمای پنهانکار اف-۱۱۷ آمریکا در جنگ کوزوو به پدافند موشکی سطحبه هوای یوگسلاوی به فرماندهی زلتان دانی نسبت داده شده اما در منابع روسی ادعا شده که یک اف-۱۱۷ با شلیک میگ-۲۹ سرنگون شد. در سال ۲۰۰۷ پنج فروند باقی مانده میگ-۲۹ به روسیه برای تعمیرات فرستاده شدند و از سال ۲۰۰۸ دوباره به خدمت ارتش صربستان بازگشتند.
عراق در اواسط جنگ با ایران در دهه ۱۹۸۰ میگ-۲۹ را برای مقابله با جنگندههای اف-۱۴، اف-۱۴ و اف-۵ ایران از شوروی خریداری کرد. این هواپیماها در دستان خلبان عراقی در جنگ خلیج فارس مورد استفاده قرار گرفت که سرانجام ۵ فروند میگ-۲۹ که ۴ فروند آنها به وسیله اف-۱۵ و ۱ فروند دیگر به وسیله اف-۱۶ منهدم شد. در برخی منابع روسی گزارش شده که یک میگ-۲۹ عراقی یک فروند جنگنده پاناویا تورنادو انگلیسی را سرنگون کرده اما منابع انگلیسی گفتهاند که این تورنادو دچار سانحه هوایی شدهاست. موار دیگری از موفقیتهای هوابههوای این جنگنده در عراق در منابع روسی گزارش شدهاست. مثلا شلیک به یک بمبافکن بی-۵۲ که به گفته منابع آمریکایی به اشتباه مورد اصابت موشک هارم جنگنده خودی قرار گرفته بود. تمرینات نامناسب خلبانان، دفاعهای ضد هوایی پشتیبان هواپیماهای آمریکایی، و کمبود لوازم یدکی از جمله عوامل عدم موفقیت آن بودند. از ۳۷ میگ-۲۹ عراقی در پایان جنگ خلیج فارس فقط ۱۲ فروند باقی مانده بود که یکی هم آسیب دیده بود و چهار فروند دیگر به ایران گریختند. پس از اشغال عراق در سال ۲۰۰۳ و انحلال ارتش عراق جنگندههای باقیمانده روسی و چینی از خدمت خارج شده و دولت جدید برای جایگزینی آنها جنگنده اف-۱۶ را خریداری کرده البته گزارشهایی هم در مورد احتمال خرید میگ-۲۹ از روسیه منتشر شدهاست.

میگ 29UB متعلق به اسکادران یازدهم شکاری در حال شلیک به اهداف زمینی با استفاده از توپ 30 میلیمتری GSH-301

تعمیرات اساسی بدنه میگ 29 پس از 800 ساعت پرواز

مک داگلاس اف 15 ایگل
اف-۱۵ ایگل (عقاب) جنگنده آمریکایی است که برای برتری هوائی به سفارش دولت آمریکا (برای نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا و گارد ملی هوائی) طراحی و ساخته شدهاست. این هواپیما را شرکت مکدانل-داگلاس که اکنون بخشی از شرکت بوئینگ است میساخت. اف-۱۵ جنگنده اصلی آمریکا برای مراقبت از مرزهای هوائی این کشور است.
هواپیماهای جنگی یک جذابیت خاصی در مقایسه با دیگر هواپیماها از خود نشان میدهند؛ به عنوان مثال در جنگ جهانی اول هواپیماهای جنگی دو باله، در جنگ جهانی دوم هواپیماهایی چون اسپیت فایر، موستانگ، زیرو و جنگندهٔ اف-۸۶ که نقش خود را بر فراز کره نشان دادند و جنگنده فانتوم اف-۴ که در دههٔ ۱۹۶۰ زبانزد ومعروف گردید وپس از آن جنگندهٔ تاکتیکی اف-۱۵ معروف به عقاب ساخته وارائه شدهاست.
در واقع میتوان گفت قابلیتهای استثنایی اف-۱۵ ناشی از ترکیب ویژگیهای کارامد است
استفاده از دوموتور قدرتمند توربوفن با قدرت ۲۹۰۰۰ پوند کشش (۱۳۱۵۴) در ثبت اوج گیری و شتاب و دارا بودن یک سازه هوایی قوی که حاصل هزاران ساعت مطالعه و بررسیهای رایانهای وانجام آزمایشها تونل باد بوده و نیز استفاده از سطوح فرامین پروازی قوی که قابلیت پرواز را در این هواپیما خارق العاده ساخته است؛ همچنین استفاده از سامانهٔ هوایی دیجیتال ونصب یک رادار با برد بلند حدود۱۰۰مایل (۱۶۰کیلومتر) در اف-۱۵و به کار گیری آخرین نوع رادار برد متوسط واستفاده از موشکهای هوا به هوای اسپارو وبرد بلند حرارتی سایدوایندر و مجهز شدن این جنگنده به توپ سرعت بالا، از آن یک عقاب با سرعت بالا ساختهاست. توسعهٔ جنگنده اف-۱۵ با تولید هواپیماهای جدید روسی در سال ۱۹۶۷ همزمان گردید و این در حالی بود که در همان زمان جنگندههای اف-۴در ویتنام در گیر بودند؛ در واقع تحت این شرایط، نیروی هوایی ایالات متحده به طور جدی ساخت جنگندهٔ اف-۱۵را آغاز نمود. مدلهای دیگر از اف-15: اف-15 عقاب ضربتی (Strike Eagle) اف-15 عقاب آرام (Silent Eagle)
آمارشکارهای تامکت:
27 فروند میگ-21
58 فروند میگ-23
12 فروند میگ-25
3 فروند میگ-27
11 فروند سوخو-20
13 فروند سوخو-22
1 فروند میراژ-5 (متعلق به نیروی هوایی مصر)
44 فروند میراژ اف-1
2 فروند سوپر اتاندارد (متعلق به نیروی دریایی فرانسه و در اجاره نیروی هوایی عراق)
4 فروند توپولوف-22
2 فروند بمب افکن اچ6 دی (نوع چینی بمب افکن توپولف-16)
3 فروند بالگرد
1 موشک اگزوست و 2 موشک کرم ابریشم سی 601
15 فروند پرنده که نوع آنها تاکنون معلوم نگشته اند.
مقایسه ی کلی:
اف 15:

تعداد خدمه: ۱
طول: ۱۹٫۴۳ متر
ارتفاع: ۵٫۶۳ متر
سرعت بیشینه: ۲٫۰۵ ماخ یا ۲۶۶۰ کیلومتر بر ساعت
برد: ۵۵۵۰ کیلومتر
نرخ صعود: ۲۵۴ متر بر ثانیه
شعاع مبارزه: ۱۹۶۷ کیلومتر
اف14:
خدمه: ۲ خلبان و افسر رهگیری هوایی
طول: ۶۲ فیت و ۹ اینچ (۱۹٬۱ متر)
پهنای بال: ** باز شده: ۶۴ فیت (۱۹/۵۵ متر)
جمع شده: ۳۸ فیت (11.58 m)
ارتفاع: ۱۶ فیت (4.88 m)
بال: مساحت ۵۶۵ فیت مربع (54.5 m²)
ماهیواره: NACA 64A209.65 mod root, 64A208.91 mod tip
وزن خالی: ۴۳۷۳۵ پوند (19,838 kg)
وزن بارگیری: ۶۱۰۰۰ پوند (27,700 kg)
بیشینه وزن برخاست: ۷۴۳۵۰ پوند (33,720 kg)
پیشرانه: ۲× جنرال الکتریک یی-۱۱۰ جیای-۴۰۰ توربوفن با پسسوز
نیرو ی خشک: ۱۳۸۱۰ پوند (61.4 kN) هرکدام
نیرو با پس سوز ۲۷۸۰۰ پوند (124.7 kN) هرکدام
عملکرد
سرعت بیشینه: ۲/۳۴ ماخ (1,544 mph, 2,485 km/h) at high altitude
شعاع عملیاتی: ۵۰۰ ناتیکال مایل (575 mi, 926 km)
برد ترابری: ۱۶۰۰ ناتیکال مایل (1,840 mi, 2,960 km)
سقف پروازی: ۵۰۰۰۰ فیت (15,200 m)
نرخ اوجگیری: >۴۵۰۰۰ فیت بر دقیقه (229 m/s)
بارگیری بال: ۱۱۳/۴ پوند بر فیت مربع (553.9 kg/m²)
نسبت نیرو به وزن: ۰/۹۱
جنگافزار
توپها: ۱× توپ گاتلینگ ام-۶۱ (۲۰ میلیمتری) با ۶۷۵ گلوله
جایگاهها: دارای ۱۰ جایگاه، ۶×زیر بدنه، ۲ تا ناسل، ۲×محل اتصال بالها.
موشکها: ** موشکهای هوا به هوای: ایم-۱۲۰ آمرام، ایم-۹ سایدوایندر، ایم-۷ اسپارو، ایم-۵۴ فینیکس، موشک سجیل (تغییر یافته موشک هاوک جهت استفاده هوا به هوا در اف14)
ترکیب بارگیری:
۶×آیم-۵۴، ۲×آیم-۹
۲×آیم-۹+۲×آیم-۵۴+۳×آیم-۷ (ترکیب معمول)
۲×آیم-۹+۴×آیم-۵۴+۲×آیم-۷
۲×آیم-۹+۶×آیم-۷
۴×آیم-۹+۴×آیم-۵۴
۴×آیم-۹+۴×آیم-۷
۴×آیم-۹+۴×آیم-۱۲۰
۲×آیم-۹+۶×آیم-۱۲۰
بمبها: ** جدام (JDAM) مهمات دقیق زن
بمبهای هدایت لیزری پیووی
بمبهای امکا-۸۰ غیر هدایت شونده
سیبییو-۱۰۰ بمب خوشهای (امکا ۲۰ راکی-۲)
متفرقه:
پاد هدفگیری لانتیرن
۲×تانک سوخت قابل رهاسازی ۲۶۷ گالونی
تجهیزات پروازی
رادار ایان/آدبلیوجی-۹ هیوز با برد 330 کیلومتر
AN/ASN-130 INS, IRST, TCS
میگ 29:
خدمه: یک
طول: ۱۷/۳۷ متر (57 ft)
پهنای بال: ۱۱/۴ متر (37 ft 3 in)
ارتفاع: ۴/۷۳ متر (15 ft 6 in)
بال: مساحت ۳۸ m² (409 ft²)
وزن خالی: ۱۱٫۰۰۰کیلوگرم (۱۱تن) (24,250 lb)
وزن بارگیری: ۱۶۸۰۰ کیلوگرم(۱۶٫۸تن) (37,000 lb)
بیشینه وزن برخاست: ۲۱۰۰۰کیلوگرم(۲۱تن) (46,300 lb)
پیشرانه: ۲× Klimov RD-33 afterburning turbofans, 8,300 kgf (۸۱/۴ kN, ۱۸۳۰۰ lbf) هرکدام
عملکرد
سرعت بیشینه: ماخ ۲/۲۵ (۲۴۰۰ km/h, ۱۴۹۰ mph) در ارتفاع کم: ۱۵۰۰ km/h, ۹۳۰ mph
برد: ۷۰۰ km (۴۳۰ mi)
برد ترابری: ۲۱۰۰ km (۱۸۰۰ mi) یک مخزن سوخت اضافه
سقف پروازی: ۱۸۰۱۳ m (۵۹۱۰۰ ft)
نرخ اوجگیری: initial 330 m/s average 109 m/s 0-6000 m[۵] (۶۵۰۰۰ ft/min)
بارگیری بال: ۴۴۲ kg/m² (۹۰٫۵ lb/ft²)
نسبت نیرو به وزن: ۱٫۱۳
جنگافزار
یک توپ۳۰ میلی متری GSh-۳۰-۱ با یکصد گلوله
تا ۳۵۰۰ کیلو مهمات شامل ترکیبی از موشکهای هوا به هوای نیمه هدایت شونده راداری (SARH) and AA-8 "Aphid", AA-10 "Alamo", AA-11 "Archer", AA-12 "Adder", FAB 500-M62, FAB-1000, TN-100, ECM Pods, S-24, AS-12, AS-14.
تجهیزات پروازی
رادارها: فازوترون N019, N010
هواپیماهای قابل مقایسه
جی-اف ۱۷ تندر
میراژ-۲۰۰۰
اف -۱۶ فالکن
جاس ۳۹ گریپن
اف-۱۸هورنت
یعنی اصلابااف15قابل مقایسه نیست
ضعف ها:برتری اف 14نسبت به اف15امری غیرقابل انکاراست ولی دلایلی که باعث جایگزینی این هواپیمادرنیروی هوایی آمریکاشد:
دلیل اول اف 14 باوجودقدرت فوق العاده دررهگیری چندعیب قابل توجه دارد:
1.پس ازهرپروازتعدادی قطعات اف14بایدتعمیروتعدادی کاملاتعویض گردد
2.به علت طراحی بدنی برای رهگیری برای سالم بودن سازه ی بدنه ی هواپیماها، با وجود طول عمر بالا و شکافهای ایجاد شده در سازه ، هیچ ضمانتی وجود ندارد.
برای جلوگیری از این مساله ، F14 ها با محدودیت پرواز و بخصوص داگفایت (با فشار G بالا) مواجه اند.
3.مهمترین دلیل اگرهواپیمایی توسط یک کشورتولیدوبه کارگرفته شودقطعات آن هواپیماتولیدمیشودوممکن است تعدادی ازاین قطعات به صورت قاچاق واردایران شوند
به دلیل قدرت فوق العاده اف 14 آمریکامیخواست ایران راازاین سلاح قدرتمندخلع کندوچون هراف14باقطعات فابریک فقط یک بارمیتوانست پروازکندآمریکاخیال خلع ایران ازتامکت رادرسرداشت که تمام این قطعات امروزبه صورت بومی تولیدوتعمیرمیشوندوتیرآمریکابه دیوارخوردامابازهم ایران راازداشتن قطعات فابریک محروم کرد،اف 15 مدل ارتقایافته اف 14 فقط وفقط باظاهرونوع قطعات متفاوت وفقط به منظورجلوگیری ازرسیدن قطعات اف14به ایران است به علاوه برخی ضعف های اف 14 برطرف شده امابه دلیل تغییردرطراحی بدنه قدرت رهگیری تامکت راندارد
میگ29نیزبه گفته خودویکیپدیاحتی بااف15قابل مقایسه نیست وبامدل های بالاترمقایسه میشود واگرهواپیمایی بااین هواپیمادرگریری هوایی نزدیک داشته باشدامیدی به سالم ماندنش نیست زیرافولکروم سلطان داگفایت است ودرعین حال یک رهگیرقدرتمندنیزهست وضعف داگفایت تامکت رابه خوبی میپوشاندودرکنارتامکت یک تیم بسیارخوب تشکیل میدهندکه تنهادسته ی بزرگی ازجنگنده هاتوان درگیری بااین دوهواپیمادرکنارهم رادارند
برتری رهگیرهای ایران نسبت به رهگیرهای آمریکاغیرقابل انکاراست وگربه های ایرانی به راحتی عقاب های آمریکایی راشکارخواهندکردوفولکروم هانیزتوان مقابله بااف15ومدل های بالاتررابه راحتی دارندبه شرط آنکه تانزدیکی این هواپیماهاتوسط تامکت هااسکورت شوند
امایک مشکل وجوددارد
برتری کیفیت رهگیرهاباایران است امایک برتری دیگرباآمریکاست وآن برتری تعداداست
حدود100یا150رهگیردربرابرپنج تاشش هزاررهگیرآمریکایی
بایدنگران شد
مگرآنکه نیروی دریایی ایران ازپس نابودی کریرهای آمریکایی بربیایدتادرآن صورت تعدادنیزبرابرشودوآمریکامطمئناتعدادهواپیماهای خودرادرمنطقه افزایش نخواهددادزیرابه هیچ وجه علاقه ای به ازدست دادن برتری تعدادهواپیماهای خودنسبت به روسیه وچین ندارد
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا
ثبت نام کنید یا
وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
منبع
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا
ثبت نام کنید یا
وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
منبع
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا
ثبت نام کنید یا
وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
منبع