ایرانی‌ها از چه زمانی موبایل‌دار شدند؟

[IM@N]

شاید این روزها تصور یک روز زندگی بدون موبایل هم برای بسیاری از ما محال باشد اما تنها ۲۰ سال پیش در چنین روزهایی بسیاری افراد حتی فکر ورود موبایل به زندگی شان را هم نمی‌کردند و به همین دلیل زمانی که ثبت نام برای واگذاری تلفن همراه شروع شد آنقدر استقبال مردم کمرنگ بود که حتی برای بازاریابی سیم‌کارت‌ها به نوعی جایزه تعریف شده بود.


به گزارش ایتنا از ایسنا، فکر ایجاد تلفن همراه و سیار از دهه ۱۹۶۰میلادی از سوی کشورهای اسکاندیناوی ( سوئد، نروژ، دانمارک و فنلاند) آغاز شد و در نهایت این فناوری در سال ۱۹۷۵ میلادی از سوی کشورهای اسکاندیناوی با سیستم آنالوگ به بازار عرضه شد اما ۲۰ سال پس از آن که جهان اولین مکالمات غیر تجاری خود با موبایل را تجربه کرد، بالاخره در تاریخ ۱۹ مرداد سال ۱۳۷۳ با بهره برداری از اولین فاز شبکه تلفن همراه کشور، برای اولین بار فعالیت موبایل در ایران نیز تجربه شد و بدین ترتیب تلفن همراه کار خود را با استفاده از ۱۷۶ فرستنده و گیرنده در ۲۴ ایستگاه رادیویی و با ظرفیت ۹۲۰۰ شماره تلفن همراه کار خود را در تهران آغاز کرد.

این شبکه در سال‌های بعد با سرعت تکمیل شده و در سال ۱۳۷۴ تعداد تلفن‌های دایری به ۱۵۹۰۷ شماره افزایش یافت و علاوه بر تهران، شهرهای مشهد، اهواز، تبریز، اصفهان و شیراز نیز زیر پوشش شبکه تلفن همراه قرار گرفتند.

پس از آن در سال ۱۳۷۵، تعداد ۲۸ شهر دیگر نیز به این شبکه پیوست و تعداد تلفنهای دایر شده در سال ۱۳۷۵ به ۵۹ هزار و ۹۶۷ شماره و در پایان سال ۱۳۸۲ به ۳ میلیون و ۴۴۹ هزار و ۸۷۸ شماره رسید و بدین ترتیب به طور دائم شبکه تلفن همراه در داخل کشور در حال گسترش قرار گرفت.

اما پس از ورود تلفن همراه به کشور در کمتر از ۲۰ سال، کم کم کار به جایی رسید که این روزها ضریب نفوذ تلفن همراه در کشور بالای ۱۰۰ درصد اعلام میشود و در قوانین در اختیار داشتن بیش از ۹ سیم کارت برای افراد ممنوع اعلام می شود.

اکنون دیگر با روی کار آمدن اپراتورهای متنوع و عرضه انواع سیم کارتهای دائمی و اعتباری با قابلیتهای مختلف، شاید هر کاربر حداقل دو سیم کارت داشته باشد اما تنها ۲۰ سال پیش در چنین روزهایی پای موبایل به کشور باز نشده بود و در صورتی که افراد در محل ثابتی نبودند به نوعی دسترسی به آنها غیر ممکن بود.

تیرماه سال ۷۲ که ثبت نام موبایل برای اولین بار صورت گرفت، به دلیل عدم استقبال مردم، روند ثبت نام چندین ماه به طول انجامید تا جایی که حتی شرکت مخابرات‌ ایران و شرکت پست توافق کردند به کسانی که در‌این زمینه بازاریابی کنند و قادر باشند یک یا چند مشتری به پست بکشانند مبلغی به عنوان پاداش پرداخت کنند.

در آن سال‌ها تلفن همراه و سیم‌کارت با قیمتهایی از ۵۰۰ و ۷۰۰ هزار تومان تا حدود یک و نیم میلیون به فروش می رسیدند و بازار فروش آنها داغ و داغ‌تر می‌شد. در آن زمان با تبلیغات فراوان و با شعار «با تلفن همراه همیشه در مقصد هستید» تا اواسط سال ۷۴ جمعا ۹ هزار و ۹۴۷ نفر برای دریافت سیم کارت ثبت نام کردند که در شهریور همان سال واگذاری‌ها آغاز و بلافاصله بعد از ثبت نام به پایان رسید.

از ‌این تاریخ به بعد، مردم ورود تلفن همراه به کشور را باور کردند؛ به طوری که هجوم متقاضیان به مخابرات و بازار به حدی رسید که قیمت سیم‌کارت در آن زمان گاهی اوقات به بالای ۳۰ میلیون ریال نیز ‌رسید.

در آن دوره به دلیل این که در اطلاعیه‌های شرکت مخابرات‌، زمان واگذاری بر حسب تاریخ و ساعت ثبت نام قید شده بود، تعداد زیادی از متقاضیان، همان روز اول حدود ساعت دو و نیم صبح به دفاتر پستی هجوم بردند.‌ این هجوم در روزهای دوم و سوم نیز ادامه داشت؛ اما در روزهای بعد به حالت عادی بازگشت و در نهایت در‌این سال در مجموع ۱۸۵ هزار و ۷۵ نفر برای دریافت سیم کارت ثبت نام کردند.

نکته جالب آن که در اولین دوره های ثبت نام و واگذاری سیم‌کارت، گوشی هم تحویل می‌شد و بدقولی مخابرات در تحویل به موقع سیم کارتها هم از دیگر حاشیه‌های واگذاری تلفن همراه در سال های اول بود که گاه این موضوع را به دلیل تامین گوشیها می دانستند.

البته بعدها و از اواخر سال ۷۶ به بعد به دلیل وقفه ای که به این دلیل در واگذاریها صورت می گرفت شرکت مخابرات تصمیم گرفت مسوولیت تهیه گوشی را برعهده خود کاربران بگذارد و بدین ترتیب پای فعالان بخش خصوصی به صنف جدیدی تحت عنوان فروشندگان گوشی های موبایل باز شد.
البته نا گفته نماند که در آن زمان تنوع گوشیهایی که هماهنگ با سیم کارتهای داخل کشور بودند چندان بالا نبود و مشترکانی که خود اقدام به تهیه گوشی تلفن همراه می کردند ملزم بودند برای بررسی فنی و آماده سازی براساس تاریخ‌های تعیین شده گوشی خود را به واحدهای امور مشترکین تحویل دهند و مبلغ ۳۰۰ هزار ریال هم بابت هزینه آزمایش، تنظیم و تایید دستگاه به صورت علی‌الحساب از طریق قبوض کارکرد وصول می شد.

از حاشیه‌های جالب دیگر آن دوره نیز می توان به آگهی اداره تحقیقات و مطالعات اجتماعی روابط عمومی‌ شرکت مخابرات‌ ایران در روزنامه‌های آن زمان و اقدام به برگزاری کلاس آموزش آشنایی با نحوه استفاده از تلفن همراه اشاره کرد.

حال با گذشت تنها دو دهه نه تنها این تکنولوژی بخشی لاینفک از زندگی شهروندان شده بلکه دسترسی و ارائه خدمات مختلف ارزش افزوده به نوعی محل رقابت اپراتورهای مختلف شده و تلفن همراه یکی از بخشهای درآمد زا به شمار می رود که اپراتورهای متعدد برای دسترسی به این درآمد به طور دائم در حال رقابت با یکدیگر هستند.

حال دیگر کاربه جایی رسیده که شاید هر ایرانی و به خصوص قشر جوان چندین گوشی و سیم کارت همراه خود دارند و دیگر کارکرد تلفن همراه از مکالمه صرف خارج شده و افراد برای دسترسی به اینترنت، انتقال پیامهای صوتی و تصویری، پرداخت صورتحساب ها، دسترسی به نقشه شهر و هزاران مورد دیگر از گوشیها و سیم کارتهای خود استفاده می کنند.

حالا دیگر گسترش فناوریهای مربوط به این بخش با چنان شتابی پیش می رود که شاید کمتر کسی بتواند حتی برای پنج سال آینده پیش بینی کند که چه خدماتی در این قالب ارائه خواهد شد. حتی دیگر بسیاری از ما تحمل چند ساعت بدون موبایل بودن را هم نداریم اما کاش در میان تمام این وابستگی ها، گاهی هم یادی از اشعات مضر و امواج سرطان زایی که البته در موارد متعدد ممکن است تاثیر منفی آنها تکذیب شود بیفتیم و این نکته را به خاطر بیاوریم که تکنولوژی های روز دنیا را با چه بهایی میهمان خانه‌های خود کرده‌ایم.