ماکسیمیلیان روبسپیر

[SɪʟᴠᴇʀMɪɴᴅ]

ماکسیمیلیان فرانسوا ماری ایزدور دو روبِسپیر (به فرانسوی: Maximilien François Marie Isidore de Robespierre) (زاده ۶ مهٔ ۱۷۵۸ – درگذشته ۲۸ ژوئیه ۱۷۹۴) یکی از معروف‌ترین رهبران انقلاب فرانسه و یکی از تأثیرگذارترین اعضای کمیته نجات ملی انقلاب فرانسه بود و نقش به‌سزایی را در دوره وحشت پس از انقلاب و به راه‌انداختن آن بازی کرد. دوره وحشت و سرکوب، با دستگیری و اعدام خود وی با گیوتین به پایان رسید.

روبسپیر، به سبب چهرهٔ عجیب و گویش دهاتی و پشتکار شگفت‌انگیزی که داشت، تا مدتی مورد استهزا و تحقیر نمایندگان قرار داشت. این اندیشمند انقلابی دارای مرام روشن و مشخصی بود و به خودش اجازه نمی‌داد که ذره‌ای از آن منحرف شود و بدین جهت، سخنوری‌های او ژرف و دقیق بود، ولی چون فاقد حرارت بیان بود، نمی‌توانست مثل میرابو و بارانف شنوندگان را تحت تأثیر قرار دهد، با اینکه اندیشهٔ عمیق و ژرف‌بینی او را نداشتند. سخنوری‌های لوشابلیه و لامیت و بیتیون و سییس، همه وقت سخنوری‌های او را تحت‌الشعاع می‌گرفتند، زیرا روبسپیر از ظاهرسازی و اغفال و بازی با احساسات نمایندگان و شنوندگان متنفر بود و حتی برای یک مرتبه هم سعی نکرد تا شنوندگان خود را با ذکر لطیفه‌ای بخنداند.

برخی اوقات، فرانسوی‌ها، او را «فساد ناپذیر» می‌نامند. سابقه این لقب، به یکی از سخنرانی‌های «ژان پل مارا» (یکی از شخصیت‌های انقلاب فرانسه) بر می‌گردد که در آن روبسپیر را «فساد ناپذیر» خوانده بود و با استقبال اغلب فرانسویان روبرو شد. تا جایی که به گفته رومن رولان، «لابیل گویار»، تک چهره‌ای که در سال ۱۷۹۱ از روبسپیر نقاشی کرده بود را با عنوان «فساد ناپذیر» نامگذاری کرد.

اغلب مبارزات سیاسی روبسپیر، در کسوت یک حقوقدان یا نماینده پارلمانی انجام گرفته‌است. انگار او می‌خواسته با استفاده از قوانین حقوقی، زندگی فرانسویان را بهبود ببخشد. او ایده‌های خود را در قالب لوایح قانونی به مجلس نمایندگان می‌برد، بیشتر مخالفانش را با محاکمه حقوقی مغلوب می‌کرد، برای تحت فشار گذاشتن نجبا و فئودال‌ها، لوایح قانونی متعددی پیشنهاد می‌داد و حتی در دوره‌هایی که در میان سیاست‌مداران فرانسوی، منزوی بود، به پشتوانه قوانین، هفته‌ها موقعیت سیاسی خود را حفظ می‌کرد.

روبسپیر در زمانه‌ای زندگی می‌کرد که نظام سیاسی فرانسه از یک وضعیت سلطه سلطنتی به یک وضعیت حقوقی-بوروکراتیک تغییر می‌کرد. هدف اصلی سیاست‌مداران انقلابی فرانسه، در این دوره، اصلاح قوانین موجود یا وضع قوانین جدید به منظور بهبود زندگی فرانسویان بود. آنها حتی برای برخی از مفاهیم انتزاعی (مانند آزادی) قوانین مشخص و مدونی تصویب کردند.

اما ویژگی بارز روبسپیر در این است که او برخلاف مرام و مسلک بیشتر چهره‌های انقلابی دنیا، کمتر در کارناوال‌های خیابانی شرکت می‌کرد.

کمیته‌های نظارت
در جریان انقلاب فرانسه، ماکسیمیلیان روبسپیر و همراهانش مردم را به‌دقت تحت نظر داشتند و با هرگونه مخالفت داخلی بشدت سرکوب می‌کردند. در سال ۱۷۹۳ دولت انقلابی «کمیته‌های نظارت» را در سراسر فرانسه با ۱۲ عضو تأسیس کرد. این کمیته‌ها اجازه داشتند اشراف سابق، خارجی‌ها، فرانسوی‌های تازه از خارج برگشته، مقامات دولتی منفصل از خدمت و خیلی‌های دیگر را شناسایی کنند، آنها را تحت نظر قرار داده و بازداشت کنند.