دیسک فلاپی

[Itsali]

فلاپی دیسک، یا دیسک نرم وسیله‌ای برای ذخیره اطلاعات است که از یک صفحه (دیسک) مدور نازک از جنس پلاستیک منعطف با پوششی از مواد فرو مانیتیک (قابلیت آهن‌ربایی) تشکیل شده‌است که توسط یک پوسته مربع یا مستطیل شکل از پلاستیک محافظت می‌شود. دیسک‌های نرم توسط گرداننده دیسک نرم (floppy disk drive) یا FDD خوانده و نوشته می‌شوند و نباید با گرداننده دیسک ثابت (fixed disk drive) اشتباه گرفته شوند این نام دیگری است که به نوع غیرقابل حرکت گرداننده‌های دیسک سخت اطلاق می‌شود. دیسک نرم توسط IBM اختراع شد، آن‌ها در اندازه‌های ۸ اینچ، ۵٫۲۵ اینچ، و جدیدترین و متداول‌ترین نوع ۳٫۵ اینچ، به عنوان قالب پر طرفدار و متداول نگهداری و تبادل اطلاعات از اواسط دهه ۱۹۷۰ تا اواخر ۱۹۹۰ مطرح بودند. گرداننده‌های دیسک نرم هنوز هم کاربردهای محدودی دارند،

کاربرد فعلی

دیسک نرم مغناطیسی، یا فلاپی دیسک، در دهه ۱۹۷۰ انقلابی در دیسکهای ذخیره رایانه‌ای ایجاد کرد. دیسکت‌ها که توسط کاربران معمولاً فلاپی دیسک یا دیسک نرم نامیده می‌شوند، در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ در رایانه‌های شخصی و خانگی از جمله اپل ۲, مکینتاش، ام‌اس‌ایکس ۲/۲، آمستراد سی پی سی، اسپکتروم +۳، کمودور ۶۴/۱۲۸، آتاری اس‌تی، آمیگا و رایانه‌های شخصی سازگار با IBM به‌طور فراگیر برای توزیع نرم‌افزار، انتقال اطلاعات و تهیه نسخه پشتیبان استفاده می‌شدند. پیش از آنکه دیسک‌های سخت از نظر اقتصادی مقرون به صرفه گردند، دیسک‌های نرم اغلب برای نگهداری سیستم‌عامل رایانه استفاده می‌شدند و همچنین برنامه‌های کاربردی و اطلاعات. اکثر رایانه‌های خانگی یک سیستم‌عامل اصلی (معمولاً BASIC) داشتند که به‌طور دایم در ROM روی بردی نگهداری می‌شد، با امکان بارگذاری سیستم‌عامل‌های پیشرفته‌تر از روی دیسکت، که می‌توانست سیستم‌های تجاری، CP/M یا پس از آن DOS باشد. در اوایل دهه ۱۹۹۰، حجم فزاینده نرم‌افزار به معنای این بود که بسیاری برنامه‌ها نیاز به دیسکت‌های متعدد داشتند؛ یک بسته بزرگ مانند ویندوز(Windows) یا ادوبی فوتوشاپ(Adobe Photoshop) ممکن بود دوازده دیسکت یا بیشتر را استفاده کنند. با نزدیک شدن به اواخر دهه ۱۹۹۰ توزیع بسته‌های بزرگتر به‌طور عمده به CD-ROM منتقل شد (یا توزیع آنلاین برای برنامه‌های کوچکتر). انواع دیگری که به‌طور مکانیکی ناسازگار بوده و دارای تراکم بالاتری نیز بودند معرفی شدند (از جمله Iomega Zip disk) و به‌طور مقطعی پرطرفدار نیز بودند، اما مقبولیت آن‌ها به وسیلهٔ رقابت بین قالب‌های تجاری محدود شده بود، و نیاز به خرید گرداننده‌های گران‌قیمت برای رایانه‌ها در محل استفاده از آن‌ها داشتند. در بعضی موارد مانند Zip drive، شکست در رقابت با رقیبان در بازار باعث انتشار نسخه جدید تر با ظرفیت بالاتر شد که با گرداننده‌های اصلی سازگار نبود، در نتیجه کاربران به ۲ دسته کاربران قدیمی و جدید تقسیم شدند که به زودی هم تمایل به ارتقا نداشتند. به این ترتیب مشتریان از سرمایه‌گذاری پرهزینه در تکنولوژی‌های اثبات نشده و به سرعت متغیر دوری می‌کردند، در نتیجه هیچ‌کدام از این تکنولوژی‌ها قادر به اثبات خودشان و پایداری حضورشان در بازار نشدند. به زودی CDهای ارزان قیمت قابل نوشتن با ظرفیت بسیار بالاتر، که با ساختار گرداننده‌های CD-ROM موجود هم سازگار بودند، استفاده از تکنولوژی‌های جدید دیسکت‌ها را غیر منطقی نمود. آخرین مزیت دیسک‌های نرم یعنی قابلیت استفاده مجدد، دوباره به وسیلهٔ CDهای قابل نوشتن مجدد (re-writable CD) مورد تهاجم قرار گرفت و بعد دوباره به وسیله DVD-RAM که می‌توانست بارها و بارها نوشته وپاک شود مورد حمله قرار گرفت و فلاپی دیسک ازبین رفت (سال ۲۰۰۵ از بین رفت). بعدها پیشرفت در وسایل مبتی بر حافظه‌های فلش و گسترش فوق‌العاده سازگاری و مقبولیت رابط USB جایگزین دیگری را ارائه کرد که به مرور حافظه‌های نوری را نیز برای برخی مصارف غیرقابل استفاده نمود. یکی از اقدامات برای ادامه دیسکت‌های سنتی (SuperDisk(LS-۱۲۰ بود که ظرفیتی معادل ۱۲۰ مگابایت (در حقیقت ۱۲۰٫۳۷۵ مگابایت) را دارا بود و با دیسکت‌های استاندارد ۳٫۵ اینچی نیز سازگار بود. برای مدتی تولیدکنندگان رایانه‌های شخصی نسبت به حذف گرداننده دیسکت مقاومت نشان می‌دادند. به هر حال، تولیدکنندگان و خرده‌فروشان به سرعت موجودی رایانه‌های مجهز به گرداننده دیسکت و خود دیسکت‌ها را کاهش دادند. گرداننده‌های دیسکت خارجی (اکسترنال) مبتنی بر USB برای رایانه‌های بدون آن، موجود است و روی تمام رایانه‌هایی که از وسایل ذخیره انبوه USB یا USB Mass Storage Device پشتیبانی می‌کنند کار می‌کنند. بسیاری از سیستم‌های مدرن حتی امکان بالا آوردن بوت کردن سیستم را از این وسایل ارائه می‌دهند. لازم است ذکر شود که ویندوز XP هنوز برای نصب دیسک‌های سخت RAID, SATA و AHCI نیاز به دیسکت دارد، مگر اینکه CD نصب برای اضافه نمودن این راه‌اندازها توسط برنامه‌هایی تغییر داده شده باشد که به همین منظور ساخته شده باشند، مانند nLite. این نیاز در سال ۲۰۰۷ توسط معرفی ویندوز ویستا برطرف شد. اکثر بوردهای اصلی (مادربرد) رایانه‌های خانگی بسته به تنظیمات CMOS سعی می‌کنند از گرداننده دیسک نرم بوت شوند.[البته باید توجه داشت که فلاپی دیسک‌ها معمولاً قدیمی و از کار افتاده هستند و دیگر جواب گوی نیازهای امروزی ما نیستند]. معمولاً امروزه به جای استفاده از فلاپی دیسک‌ها از USB یا DVD استفاده می‌کنند.

منبع : ویکی پدیا