تورم در بدترین حالت چقدر خواهد شد؟

[Mαяѕє]

جواد صالحی اصفهانی که اقتصاد را در دانشگاه هاروارد خوانده، معتقد است: در اقتصاد ایران قیمت سوخت غیر واقعی است و تورم افسار گسیخته سال‌های 90 و 91 اثر هدفمندی را از میان برده، به طوری که قیمت یک لیتر بنزین تا پیش از این از یک بطری آب هم کمتر بود.

جواد صالحی اصفهانی در خصوص تاثیر افزایش قیمت بنزین بر نرخ تورم گفت: من اگر بخواهم این افزایش قیمت بنزین از 700 تومان به هزار تومان را در موضوع تورم بررسی کنم، با اتفاقی که پارسال در همین موعد افتاد، مقایسه می‌کنم. آن اتفاق این بود که قیمت بنزین بیش از 50 درصد افزایش پیدا کرد از 400 تومان به 700 تومان افزایش یافت. این افزایشی که دولت امسال در دستور کار خود قرار داده، به مراتب از سال‌های گذشته کمتر است و در حدود 20 درصد است. پارسال وقتی قیمت بیش از 50 درصد افزایش پیدا کرد تورم برای سه، چهار ماه افزایش یافت و دلیل هم این است که اگر قیمت یک عامل تولید را افزایش دهیم، مداوم منجر به افزایش قیمت نمی‌شود. اندک زمانی طول می‌کشد تا در تولید جذب شود و بعد از آن قیمت‌ها مجددا به حالت تعادل باز می‌گردد.

این استاد اقتصاد ویرجینیا افزود: حدس من این است که این افزایش قیمت بنزین و حتی گاز که از امروز اجرایی می‌شود، منجر به افزایش حدود یک درصدی در نرخ تورم می‌شود. در حقیقت تورم 14 درصدی امروز در بدترین حالت به تورم 15 درصد منجر خواهد شد.

وی در همین حال در مورد واکنش بخش تولید نسبت به این موضوع تصریح کرد: تولید کننده خودش توانایی این را دارد که قیمت را افزایش دهد. قیمت‌ها درحال حاضر روبه افزایش است، چون اقتصاد دچار تورم 15 درصدی است. این افزایش قیمت بنزین به احتمال زیاد در حقوق کارگران یا موارد دیگر نقش دارد. به طور کلی قیمت‌ها برای اکثر اقلام شناور است، در حقیقت وقتی دستمزد افزایش پیدا می‌کند یا قیمت سوخت افزایش پیدا می‌کند، تولید کننده قیمت کالا را افزایش خواهد داد. این نمونه به طور مثال در تاکسی‌ها اتفاق می‌افتد، مگر اینکه دولت با ابزارهای نظارتی کنترل کند. اگر این کنترل توسط دولت انجام نشود خود به خود قیمت‌ها سیر صعودی خواهند داشت.

این اقتصاددان با مقایسه قیمت یک لیتر بنزین و یک بطری آب تصریح کرد: پس از اینکه در سال 89 افزایش قیمت داشتیم و قیمت‌ها چند برابر افزایش پیدا کردند تا سال گذشته قیمت بنزین افزایشی نداشت و قیمت سایر کالاها چندین برابر شد. در واقع قیمت بنزین نسبت به کالاهای دیگر در حال کاهش بود و امسال با وجود این افزایش قیمت بنزین نسبت به سال 90 خیلی کمتر است. حتی نسبت به قیمت منطقه هم بسیار ارزان‌تر است. اکنون به وضعیتی رسیدیم که چون پس از انجام هدفمندی یارانه‌ها، تورم زیادی به اقتصاد وارد شد، اثر هدفمندی از بین رفت و قیمت یک لیتر بنزین از یک بطری آب هم کمتر شده بود.

وی افزایش نداشتن قیمت بنزین در سال‌های گذشته را غیراقتصادی دانست و گفت: اگر قیمت همه کالاها با نرخ 15 درصد در حال افزایش است و دولت قیمت آنچه خودش به فروش می‌رساند را اضافه نمی‌کند به چه معنی است؟ این یعنی دولت می‌خواهد با پایین نگه داشتن قیمت انرژی، تورم را کنترل کند، این با عقل اقتصادی همخوانی ندارد که دولت بخواهد با یک کالایی که به لحاظ محیط زیستی هم ضررهای بسیاری برای جامعه دارد، تورم را کنترل کند.

صالحی اصفهانی به دولت توصیه کرد: دولت برنامه بلندمدت خود را در خصوص انرژی با مردم در میان بگذارد و به طور صریح این موضوع را در دستور قرار دهد که دولت باید در مورد انرژی، اهداف بلند مدتی را تعریف کند، که هر بار دچار شوک نشویم. هیچ ایرادی ندارد، دولت مثلا برای پنج سال آینده مشخص کند قیمت سوخت چه تغییری خواهد کرد.

 

وقتی این کار توسط دولت انجام شد، مردم می‌توانند روی آن حساب کنند و مثل اجاره بهای خانه‌های ملکی با آن برخورد شود. مردمی که اجاره می‌دهند، می‌دانند اجاره افزایش پیدا خواهد کرد و ثابت نمی‌ماند. فکر می‌کنم اگر این گفتمان در کشور جا بیافتد، دولت راحت‌تر می‌تواند مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان سوخت را برای درست مصرف کردن و بهینه مصرف کردن متقاعد کند.