جاذبه‌های گردشگری ترسناک‌ و عجیب‌ جهان!

spent †

شاید به نظر عجیب بیاید که کسی بخواهد از محل وقوع کشتار جمعی، بلایای طبیعی و یا فجایع اتمی دیدن کند. اما گردشگران زیادی هستند که هر ساله برای بازدید از این اماکن به گوشه و کنار جهان سفر می‌کنند. دلیل این سفر‌ها چه می‌تواند باشد: بزرگداشت یاد کشته‌شدگان، درس گرفتن از تاریخ و یا کنجکاوی؟ این سؤال‌هایی‌ است که امبرواز تزنا (Ambroise Tezenas) عکاس فرانسوی هم با آن‌ها مواجه شد.

او متوجه شد قطار واژگون شده در سونامی سال ۲۰۰۴ - فاجعه‌ای که در تاریخ معاصر کم‌سابقه بوده است - به یکی از جذابیت‌های توریستی سریلانکا بدل شده است. تزنا پس از وقوع سونامی برای عکاسی در محل حاضر بود و نمی‌توانست خاطرات تلخ آن دوره از مرگ و میر و تخریب را فراموش کند و این ایده که گردشگران جذب چنین مکانی شده‌اند برایش عجیب بود. این تناقض تزنا را بر آن داشت که راجع به «گردشگری تلخ» تحقیق کند؛ صنعتی که گردشگران را از اقصی نقاط جهان به اماکنی می‌کشاند که در آن تلخ‌ترین و تاریکترین وقایع تاریخی اتفاق افتاده‌اند. او می‌گوید: «قصد نداشتم تا به این اماکن بروم و چند ماه را در آنجا سپری کنم. می‌خواستم مثل یک توریست با احساسات اولیه‌ام مواجه شوم. نمی‌خواستم مانند یک عکاس خبری، عکاسی کنم. قصدم تالیف یک کتاب تاریخی نبود.»

او به هر کجا که سفر کرد شاهد بی‌توجهی و حتی رفتار زننده‌ای بود که معمولا در اماکن توریستی مشهور به چشم می‌آید. یک توریست بر دیوار شکنجه‌گاهی در کامبوج نوشته بود: «من اینجا بودم.» در دیگر جا‌ها مردم مشغول خنده و شوخی و گرفتن عکس سلفی بودند.

علاوه بر جنبهٔ تجاری تورهای گردشگری و مغازه‌های فروش یادگاری، تزنا متوجه شد که برخی از این اماکن به دیزنی‌لند شباهت پیدا کرده‌اند. در زندان کاروستاس سیتوم لاتویا - که پیش‌تر یک زندان نظامی بود - تور شب‌های وحشتناک برگزار می‌شود و گردشگرانی «که به دنبال ماجراجویی هستند می‌توانند شب‌های تاریک و ترسناک یک زندان را تجربه کنند». زمانی که تزنا از این زندان دیدن می‌کرد گروهی از دانش‌آموزان برای یک شب در سلول‌هایی حبس شده بودند تا ساعت دو صبح با رفتار خشونت‌آمیز زندانبانان بیدار شده و بازجویی را تجربه کنند.

کتاب او با عنوان «من اینجا بودم» شامل ۱۲ جاذبهٔ گردشگری تلخ است. او قصد قضاوت در مورد این گردشگران را ندارد و فقط امیدوار است که کتابش باعث شود تا باب گفت‌وگو در مورد سؤال‌هایی که هنوز ذهن او را تسخیر کرده‌اند باز شود. «شاید باید به این مکان‌ها برویم، شاید هم نه. اما مهم آن است که باید بدانیم قصدمان از این بازدید‌ها چیست؟»