احادیث

[L²evi]

احادیثی در باب سخاوت و بخشش
حدیث (1)- امام على عليه السلام :

اَلسَّخاءُ يُكسِبُ المَحَبَّةَ و َيُزَيِّنُ الاخلاقَ؛
سخاوت، محبّت آور و زينت اخلاق است.
 تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 378 ، ح 8523

   

 

حدیث (2) امام صادق عليه السلام :

السَّخَاءُ مِنْ أَخْلَاقِ الْأَنْبِيَاءِ وَ هُوَ عِمَادُ الْإِيمَانِ وَ لَا يَكُونُ مؤمنا [مُؤمِنٌ‏] إِلَّا سَخِيّاً- وَ لَا يَكُونُ سَخِيّاً إِلَّا ذُو يَقِينٍ وَ هِمَّةٍ عَالِيَةٍ لِأَنَّ السَّخَاءَ شُعَاعُ نُورِ الْيَقِينِ- مَنْ عَرَفَ مَا قَصَدَ هَانَ عَلَيْهِ مَا بَذَلَ
سخاوت از اخلاق پيامبران و ستون ايمان است . هيچ مؤمنى نيست مگر آن كه بخشنده است و تنها آن كس بخشنده است كه از يقين و همّت والا برخوردار باشد ؛ زيرا كه بخشندگى پرتو نور يقين است . هر كس هدف را بشناسد بخشش بر او آسان شود .
    مصباح الشریعه ص 82 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 68، ص355، ح17

 

 

 حدیث (3) رسول اكرم صلی الله علیه و آله :

اَلسَّخىُّ قَريبٌ مِنَ اللّه ، قَريبٌ مِنَ النّاسِ ، قَريبٌ مِنَ الجَنَّةِ؛
 سخاوتمند به خدا، مردم و بهشت نزديك است.
    کافی(ط-الاسلامیه) ج4 ، ص 40 ، ح 9 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 70، ص308، ح 37 {شبیه این حدیث در مصباح الشریعه ص 83 }

 

 

حدیث (4) امام صادق عليه السلام :

اَلسَّخاءُ ما كانَ ابتِداءً ، فَأمّا ما كانَ مِن مَسألَةٍ فَحَياءٌ و تَذَمُّمٌ؛
سخاوت آن است كه بى درخواست انجام گيرد، اما سخاوتى كه در مقابل درخواست باشد ناشى از شرمندگى و براى فرار از سرزنش است.
    بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 68 ، ص357، ح 21 {شبیه این حدیث در نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 478 ، ح 53 - تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 377 ، ح 8504 }

 

 

حدیث (5) امام رضا عليه السلام :

اَلسَّخىُّ يَأكُلُ مِن طَعامِ النّاسِ لِيَأكُلوا مِن طَعامِهِ ، و البَخيلُ لا يَأكُلُ مِن طَعامِ النّاسِ لِئَلاّ يَأكُلوا مِن طَعامِهِ؛
سخاوتمند از غذاى مردم مى خورد، تا مردم از غذاى او بخورند اما بخيل از غذاى مردم نمى خورد تا آنها نيز از غذاى او نخورند.
تحف العقول ص 446 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 68، ص352،ح8

 

حدیث (6) رسول اكرم صلی الله علیه و آله :

طَعامُ السَّخىِّ دَواءٌ و طَعامُ الشَّحيحِ داءٌ؛
غذاى سخاوتمند، داروست و غذاى بخيل، درد.
نهج الفصاحه ص 556 ، ح 1900 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 68، ص357، ح22

 

حدیث (7) امام صادق علیه السلام :

قُلْتُ لَهُ مَا حَدُّ السَّخَاءِ فَقَالَ تُخْرِجُ مِنْ مَالِكَ الْحَقَّ الَّذِي أَوْجَبَهُ اللَّهُ عَلَيْكَ فَتَضَعُهُ فِي مَوْضِعِهِ.
در پاسخ به سئوال از مرز سخاوت فرمودند: حقوقى را كه خداوند بر اموال تو واجب كرده است، خارج كنى و آن را در جاى خودش قرار دهى.
کافی(ط-الاسلامیه) ج 4 ، ص 39 ، ح 2

 

حدیث (8) رسول اكرم صلی الله علیه و آله :

السَّخِيُّ بِمَا مَلَكَ وَ أَرَادَ بِهِ وَجْهَ اللَّهِ تَعَالَى وَ أَمَّا السَّخِيُّ فِي مَعْصِيَةِ اللَّهِ فَحَمَّالُ سَخَطِ اللَّهِ وَ غَضَبِهِ وَ هُوَ أَبْخَلُ النَّاسِ عَلَى نَفْسِهِ فَكَيْفَ لِغَيْرِهِ
سخاوتمند كسى است كه از اموال خود و براى رضاى خدا سخاوت داشته باشد ، اما كسى كه در راه معصيت خدا دست و دل باز باشد ، باركش ناخشنودى و خشم خداست. چنين كسى بخيل ترين مردمان نسبت به خود است چه رسد به ديگران .
مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ج 7 ، ص 17 ،ح 14

 

 
حدیث (9) امام حسن عسگرى عليه السلام :

إنَّ لِلسَّخاءِ مِقدارا فَإن زادَ عَلَيهِ فَهُوَ سَرَفٌ؛

سخاوت اندازه اى دارد كه اگر از آن فراتر رود اسراف است.
اعلام الدین فی صفات المؤمنین ص 313

 

 

حدیث (10) رسول اكرم صلی الله علیه و آله :

إنَّ اللّه  يُبغِضُ البَخيلَ فى حَياتِهِ ، اَلسَّخىَّ عِندَ وَفاتِهِ؛
خداوند از كسى كه در زندگى بخيل باشد و در هنگام مرگ سخى شود، نفرت دارد.
بحارالانوار(ط-بیروت) ج 74 ، ص173

 

 

حدیث (11) امام صادق عليه السلام :

صِلَةُ الْأَرْحَامِ تُحَسِّنُ الْخُلُقَ وَ تُسَمِّحُ الْكَفَّ وَ تُطَيِّبُ النَّفْسَ وَ تَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ تُنْسِئُ فِي الْأَجَلِ.
صله رحم، انسان را خوش اخلاق، با سخاوت و پاكيزه جان مى نمايد و روزى را زياد مى كند و مرگ را به تأخير مى اندازد.
 كافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 151، ح 6

 

 
حدیث (12) پيامبر صلى الله عليه وآله :

إِنَّ اللّه  تَعالى جَميلٌ يُحِبُّ الجَمالَ، سَخىٌّ يُحِبُّ السَّخاءَ، نَظيفٌ يُحِبُّ النَّظافَةَ؛
خداوند زيباست و زيبايى را دوست دارد، بخشنده است و بخشش را دوست دارد، پاكيزه است و پاكيزگى را دوست دارد.
نهج الفصاحه ص 293 ، ح 690

 

 

حدیث (13) امام على علیه السلام :

اَلسَّخاءُ و َالشَّجاعَةُ غَرائِزُ شَريفَةٌ، يَضَعُهَا اللّه‏ُ سُبحانَهُ فيمَن أَحَبَّهُ وَ امتَحَنَهُ؛
سخاوت و شجاعت خصلت‏ هاى والايى هستند كه خداوند سبحان آن دو را در وجود هر كس كه دوستش داشته و او را آزموده باشد مى‏ گذارد.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 375 ، ح 8443

 

حدیث (14) رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم :
اَنـَا اَديبُ اللّه‏ِ وَ عَلىٌّ اَديبى ، اَمَرَنى رَبّى بِالسَّخاءِ وَ الْبِرِّ وَ نَهانى عَنِ الْبُخْلِ وَ الْجَفاءِ وَ ما شَى‏ءٌ اَبْغَضُ اِلَى اللّه‏ِ عَز َّو َجَلَّ مِنَ الْبُخْلِ وَ سوءِ الْخُلُقِ، وَ اِنَّهُ ليُفْسِدُ العَمَلَ كَما يُفْسِدُ الخَلُّ الْعَسَلَ؛
من ادب آموخته خدا هستم و على، ادب آموخته من است . پروردگارم مرا به سخاوت و نيكى كردن فرمان داد و از بخل و سختگيرى بازَم داشت . در نزد خداوند عزّ و جلّ چيزى منفورتر از بخل و بد اخلاقى نيست . بد اخلاقى ، عمل را ضايع مى ‏كند ، آن‏سان كه سركه عسل را.
مكارم الاخلاق ص 17

 

حدیث (15) ابن شهر آشوب :
كانَ النَّبىّ (صلی الله علیه و آله و سلم) قَبْلَ المَبْعَثِ مَوصوفا بِعِشرينَ خَصلَةً مِن خِصالِ الاَنْبياءِ لَوِ انْفَرَدَ واحِدٌ بِاَحَدِها لَدَلَّ عَلى جَلالِهِ فَكَيْفَ مَنِ اجْتَمَعَت فيهِ؟! كانَ نَبيّا اَمينا، صادِقا، حاذِقا، اَصيلاً، نَبيلاً، مَكينا، فَصيحا، عاقِلاً، فاضِلاً، عابِدا، زاهِدا، سَخيا، كميا، قانِعا، مُتَواضِعا، حَليما، رَحيما، غَيورا، صَبورا، مُوافِقا، مُرافِقا، لَم يُخالِطْ مُنَجِّما وَ لا كاهِنا و لا عَيافا؛

رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم پيش از مبعوث شدن، بيست خصلت از خصلت‏هاى پيامبران را دارا بودند، كه اگر كسى يكى از آنها را داشته باشد، دليل عظمت اوست؛ چه رسد به كسى كه همه آنها را دارا باشد، آن حضرت پيامبرى امين، راستگو، ماهر، اصيل، شريف، استوار، سخنور، عاقل، با فضيلت، عابد، زاهد، سخاوتمند، دلير و با شهامت، قانع، متواضع، بردبار، مهربان، غيرتمند، صبور، سازگار، و نرم‏خو بودند و با هيچ منجّم (قائل به تأثير ستارگان)، غيب‏گو و پيش‏گويى هم‏نشين نبودند.
مناقب آل ابی طالب(ابن شهر آشوب) ج 1، ص 123

 

 حدیث (16) امام باقر علیه السلام :
شِيعَةُ عَلِيٍّ الْمُتَبَاذِلُونَ فِي وَلَايَتِنَا الْمُتَحَابُّونَ فِي مَوَدَّتِنَا الَّذِينَ إِذَا غَضِبُوا لَمْ يَظْلِمُوا وَ إِنْ رَضُوا لَمْ يُسْرِفُوا بَرَكَةٌ عَلَى مَنْ جَاوَرُوا سِلْمٌ لِمَنْ خَالَطُوا
 شيعيان على عليه السّلام كسانى هستند كه در راه دوستى ما مال خود را به يك ديگر مى بخشند، و به دوستى ما با يك ديگر دوست مى شوند، اگر به خشم آيند ستم روا نمى دارند، و اگر خوشنود شوند زياده روى نمى كنند، براى همسايگان بركت هستند، و براى معاشرين خود سلامتى و آسايشند.
خصال ص 397 ، ح104