اتحاد بین مذاهب اسلامی و دیگر ادیان

[bOoOoOy]

همیشه اندیشه وحدت بین مذاهب اسلامی به عنوان حل مشکل تفرقه بین مسلمین یکی از دغدغه های اصلی علمای روشنفکر اسلامی و اندیشمندان بزرگ بوده و هست .
دانشگاه جامع الازهر مصر ، به دلیل قدمت تاریخی و عوامل محیطی و ظهور عالمانی چون سید جمال الدین اسدآبادی و شیخ محمد عبده و شاگردان آنان که همگی منادی وحدت بین مسلمانان بودند و نیز حضور طلاب این مدرسه در جنگهای با اسرائیل و نزدیکی به سرزمین فلسطین ، پیش از سایر مراکز علمی جهان اعلام ، ندای وحدت سر داد . این خواسته از سوی بسیاری از عالمان جهان اسلام مورد حمایت و تأیید قرار گرفت . ۱
از جمله این علما و بزرگان حضرت آیت الله بروجردی بودند.
ایشان از آغاز مرجعیت خویش به مسأله وحدت میان مذاهب اسلامی توجه خاصی داشتند و معتقد بودند که سامان دادن به این موضوع ، از وظایف هر عالم شیعی است . ایشان طرح بعضی از مباحث از جمله اینکه « چه کسی خلیفه بود و کدا م بر حق است و کدام باطل » ، را برای امروز جامعه اسلامی ، بحثی بی فایده است ، و خطاب به عالمان شیعه می گفت :
« مسأله خلافت امروز مورد نیاز مسلمانان نیست که ما با هم دعوا کنیم ، هر که بود ، امروز چه نتیجه ای به حال مسلمانان دارد ، آنچه که امروز به حال مسلمانان مفید است ، این است که بدانند احکام را باید از چه مأخذی اخذ بکنند .»۲
آیه الله شهید مطهری می فرمود :
از حسن تصادف ، چند سال قبل از زعامت و ریاست آیه الله بروجردی که هنوز ایشان در بروجرد بودند، « دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه » به همت جمعی از روشنفکران سنی و شیعه تأسیس شده و معظم له در دوره زعامت خود تا حد ممکن با این فکر و با این مؤسسه کمک و همکاری کرد.
برای اولین بار بعد از چند صد سال ، بین زعیم روحانی شیعه و زعیم روحانی سنی شیخ عبدالمجید سلیم و بعد از فوت او شیخ محمود شلتوت مفتی حاضر و رئیس جامع الازهر ، روابط دوستانه برقرار شد و نامه مبادله گردید ..... معظم له عاشق و دلباخته این موضوع بود و مرغ دلش برای این موضوع پر می زد ، عجیب این است که از دو منبع موثق شنیدم که در حادثه قلبی اخیر که منجر به فوت ایشان شد ، بعد از حمله قلبی اول که عارض شد ، مدتی بیهوش بوده اند بعد به هوش آمدند ، قبل از آنکه توجهی به حال خود بکنند و در این موضوع حرفی بزنند ، موضوع تقریب مذاهب و وحدت مسلمانان را مطرح می کنند و می گویند من آرزوها در این زمینه داشتم .» ۳
آیت الله بروجردی از تأسیس و توسعه دارالتقریب حمایت کرد ، ایشان در درس خارج فقه خود در بعضی مواقع ، فتاوی علمای عامه را بیان می کرد و می فرمود سیر تاریخ فقه اسلامی با مطالعه در فتاوی علمای عامه روشن تر می شود . به همین منظور حاج شیخ محمدتقی قمی را به عنوان نماینده خود به مصر فرستاد به عنوان یک عالم شیعی در مرکز علمای اهل سنت – مصر – با رؤسای الازهر ارتباط داشتند و نامه ها مبادله می کردند.۴