بچه‌هایی که بچگی نمی‌کنند!

[bOoOoOy]

یادش بخیر بازی های بچگی؛ بازی هایی پر از جنب و جوش و هیاهو، بازی هایی كه فقط لازم بود تندتر بدوی تا برنده شوی یا این كه باید حواست را بیشتر جمع می كردی تا بقیه را از دور بازی ها بیرون كنی، یادش بخیر.....

نام چند بازی دوران کودکی خود را به خاطر دارید؟ یکی، دو تا، سه تا یا آنقدر بچه شیطانی بوده اید که شمار آن از دستتان در رفته است؟تقریبا می توان گفت که جواب کودکان دهه های 50 و 60، هفت سنگ، چوب و چرخ، دسش ده، شاه-دزد-وزیر، اسم فامیل، لی لی و …. است.

همینطور که این نسل به دهه های 60 و 70 می رسید بازی های جدید و خلاقانه تری به آنها اضافه شد، این دو نسل دوران مزاحمت های تلفنی کودکانه و آزار مردم به طرق مختلف از جمله زدن زنگ خانه ها راس ساعت 2 و 3 بعداز ظهر، ترقه بازی های وقت و بی وقت و البته بازی های کم خطری مانند آب پاشی، استپ هوایی، بالا بلندی، گرگی رنگی و هزاران بازی من درآوردی دیگر بود!

تا پایان این دو دهه، همه چیز داشت خوب پیش می رفت و بچه ها واقعا سرخوش بودند و نصف بیشتر عمر خود را در کوچه و خیابان، مشغول بازی و شیطنت سپری می کردند.

اما با آغاز دهه 80 و یکه تازی کامپیوتر، بازی ها رنگ مدرن تری به خود گرفت؛ کم کم توپ های پلاستیکی راه راه و لیگ های فوتبال محله ای و گرگم به هواها جای خود را به آتاری، سگا و میکرو داد.اکنون دیگر دهه 90 شده، دیگر کمتر می توان کودکان را در کوچه و خیابان مشغول بازی و سر و صدا دید، حالا دیگر قوانین مجتمع های مسکونی بازی های سر ظهر، شب و نصف شب و کلا همه را ممنوع کرده، اگر هم کمی سر و صدا در کوچه ها شنیده شود، والدین برای همدیگر شاخ و شانه می کشند و یکدیگر را متهم به عدم تربیت صحیح فرزند می کنند!

حالا دیگر هر جای شهر قدم بگذاری محال است که گیم نت ها را مملو از کوکان زیر 10 سال و بعضا بالای 20 سال نبینی!

تنوع بازی های رایانه ای را هم که نگو و نپرس! گویی دیگر بچه ها “بچگی” نمی کنند و هرچه زودتر می خواهند به دنیای بزرگسالان وارد شوند و خلاصه بگویم که بچه ها واقعا “سوسول” شده اند.

روانشناسان علت این امر را غفلت و سهل انگاری والدین در درک روحیات و نیازهای دوران کودکی و البته مدرن شدن هرچه بیشتر زندگی ها می دانند. انجام بازی های خارج از منزل برای شکوفایی حس آزادی، کنجکاوی، خطر پذیری و آزمون و خطای کودکان یک الزام محسوب می شود. کودکان به فرصتی نیاز دارند تا ناشناخته ها، غیر مترقبه ها و حوادث ماجراجویی و در حقیقت “کودکی” خود را کشف کنند.

بازی های قدیمی راهی برای تقویت مهارت های زندگی

همان طور كه همه می دانیم، بازی های ساده قدیمی خیلی بیشتر از بازی های خشن كامپیوتری كه این روزها طرفداران زیادی هم پیدا كرده، در بهبود عملكرد بچه ها و آموزش مهارت های زندگی به آنها نقش داشته است. البته همان طور كه بارها گفته شده، بازی های كامپیوتری هم در صورتی كه بدرستی انتخاب شود و برای مدت زمان معینی نیز كودك را مشغول كند، فوایدی دارد ولی این مساله به هیچ وجه به معنای نادیده گرفتن اهمیت بازی های سنتی و پر جنب و جوش قدیمی نیست.

روان شناسان کودکان را تشویق به گِل بازی و بازی کردن با چمن، سنگ و شن می کند که معمولا از نظر مادران ایرانی تفریح پر میکروبی شناخته می شود اما از نظر آنان این نوع بازی ها، تفریحات سازنده محسوب می شود.

بازی های خارج از منزل و هم بازی شدن با سایر کودکان در کوچه و انجام بازی هایی نظیر خاله بازی، پیش بینی وضع هوا(البته به طور نه چندان علمی!) و درختکاری همواره تاکید شده، چرا که کودک می آموزد در شرایط و هنگام رویارویی با افراد مختلف خارج از منزل چگونه واکنش نشان دهد و همین امر روابط اجتماعی او را به گونه ای صحیح شکل می دهد.

هرچند بازی های خارج از منزل می توانند کودک را دچار ویروس و میکروب کنند اما پیامدهای سلامتی این بازی ها نظیر جنب و جوش و تنفس هوای آزاد و احساس سبک بالی کودکانه بسیار بیشتر از مضرات آن خواهد بود.تحقیقات نشان داده کودکانی که بیشتر وقت خود را در خارج از منزل سپری می کنند احتمال بسیاری دارد که در بزرگسالی به پیاده روی، باغبانی، دوچرخه سواری و کوهنوردی روی بیاورند که عدم انجام همگی این موارد ذکر شده نیز به بحران سلامت این سال ها تبدیل شده است.



روان شناسان چند دلیل را بر ضرورت انجام بازی های خارج از منزل برای کودکان ذکر می کند، از جمله این که:

- جست وخیز باعث تقویت سیستم قلبی عروقی، کاهش خطر بیماری های قلبی و کنترل فشار خون و کلسترول بدن کودکان می شود.

- داشتن فعالیت مکرر باعث حفظ و نگه داری مناسب حجم استخوان کودکان می شود.

- برای کودکانی که بیشتر وقت بازی خود را خارج از منزل سپری می کنند احتمال اندکی برای ابتلا به نزدیک بینی وجود دارد.

- بازی و دنبال هم گذاشتن کودکان باعث تقویت و حفظ بافت عضلانی بچه ها می شود.

- بازی هایی که با فعالیت زیاد همراه باشد باعث می شود تا کودک گلوکز را به عنوان منبع انرژی مصرف کند و در نتیجه توانایی بدن در مصرف انسولین بهبود پیدا می کند و بالطبع آن خطر ابتلا به دیابت نیز کاهش پیدا می کند.

- بدو بدوهای معمول بازی های کودکانه، مواد شیمیایی مغز را تحریک کرده و ثابت شده که علائم افسردگی و اضطراب را کاهش داده و اعتماد به نفس و عزت کودکان را افزایش می دهد.

از سوی دیگر روان شناسان پر مشغله بودن والدین و عدم اطمینان از امنیت محیط خارج از منزل، ورود تلویزیون، کامپیوتر و بازی های ویدیویی به محیط رشد کودکان را دلیل محروم گذاشتن بچه ها از بازی بیرون منزل می دانند.

آنان محیط خارج از منزل را بهترین مکان برای یادگیری و کسب تجربه معرفی کرده که کودک با ورود به آن، تمام حس های خود را برای درک این محیط به کار می گیرد.

بچه هایی كه در فضای باز بازی می كنند، معمولاً ماجراجو و كنجكاو هستند و انگیزه بیشتری از سایر بچه ها دارند. در ضمن، آنها بهتر از بقیه متوجه خطرات می شوند و بهتر هم می توانند با خطرات مقابله كنند.

وقتی کودک پای خود را بیرون از منزل می گذارد، حس خود مختاری، تصمیم گیری مستقل و شناخت محیط را از دیدگاه خود می آموزد. جست خیز و شیطنت، جیغ و فریاد همگی نیازهای یک کودک است که معمولا در خانه مورد سرکوب قرار می گیرند ولی می توان با بیرون بردن بچه ها اجازه تخلیه انرژی را به آن ها داد و به تجربیات حسی، دیداری و شنیداری شان توجه کرد.

نکته آخر اینکه زوج های عزیز، زمانی نام پدر و مادر برازنده شماست که به خوبی نقش والدین را نه فقط با تدارک خوراکی های رنگارنگ و آخرین برند کامپیوتر، بلکه با درک خصوصیات و نیازهای سنی کودکتان و مهیا کردن زمینه های “بچگی کردن” صحیح کودکان ایفا کنید. در ضمن هیچ کودکی تا به حال از بازی در کوچه و خیابان نه بزهکار و مجرم شده و البته نه سرطان پوست گرفته!