یادی از دکتر یدالله سحابی- مصطفی معین

[tyjtfhdhr]

خاطراتی که من از مرحوم استاد دکتر یدالله سحابی داشته‌ام همواره برایم دلنشین و الهام‌بخش بوده است. یکی از توفیقات من در مسئولیت نمایندگی مردم شیراز در دوره اول مجلس شورای اسلامی، افتخار همکار بودن با بزرگانی چون آقای مهندس مهدی بازرگان و آقای دکتر یدالله سحابی بود که از قبل از انقلاب احترام خاصی برای هر دو بزرگوار قائل بودم، چرا که هر دو از متفکران و دانشمندان مسلمان، از یاران نزدیک دکتر مصدق و آقای طالقانی و مورد علاقه و توجه جوانان و روشن فکران مذهبی بودند. دکتر سحابی استاد برجسته دانشگاه تهران و از پیشگامان علم زمین‌شناسی در ایران است و در سال‌های دهه ۴۰ کتاب مشهور «خلقت انسان» را که با نگاهی علمی نسبت به خلقت انسان و از نظر قرآن نوشته شده بوده، منتشر کرد.

متاسفانه در سال‌های اولین دوره مجلس، به دلیل تعصب‌های کور حزبی و صنفی قدرت‌طلبان و افراطیون، این پیشتازان جنبش ملی و اسلامی ایران در بایکوت سیاسی و مورد بی‌مهری و اجحاف قرار داشتند. در مجلس بنده عضو کمیسیون تخصصی بهداری بودم و حضور شخصیت‌های شناخته شده و برجسته‌ای چون آقای دکتر سحابی، مرحوم دکتر کاظم سامی و آقای دکتر ابراهیم یزدی فرصت مغتنمی برای آشنایی بیشتر با آنان بود. حضور ایشان وزن خاصی به این کمیسیون داده بود.

شما می‌توانید ترکیب اعضا، سطح علمی و به ویژه اصالت‌های مردمی و مبارزاتی مجلس اول و کمیسیون‌های آن را با این زمان مقایسه کنید که نشان دهنده نوعی پسرفت در نهاد قانون‌گذاری کشور و در واقع افت ارزش‌های اجتماعی، اخلاقی و معنوی در جامعه است. در هر صورت و در یک جمله بگویم که آنچه از همنشینی و همکاری با مرحوم سحابی در کمیسیون بهداری به یاد دارم به جز دقت و نظم، وقت‌شناسی، فروتنی و بزرگواری در مناسبات و برخوردهای اجتماعی چیز دیگری نبود.

این همکاری در دوره اول مسئولیتم در وزارت فرهنگ و آموزش عالی (۷۲‌-‌۱۳۶۸) ادامه پیدا کرد. سابقه امر به اول انقلاب بازمی‌گشت. وقتی در اسفند سال ۱۳۵۷ شورای انقلاب هیات‌های امنای دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی را منحل کرد، کلیه اختیارات و وظائف آن‌ها به هیات سه نفره‌ای متشکل از وزیر فرهنگ و آموزش عالی، رئیس سازمان برنامه و بودجه و شخص دکتر یدالله سحابی (به عنوان شخصیت حقیقی که در قانون شورای انقلاب از ایشان نام برده شده بود) محول گردید.

جلسات این هیات در وزارت و به ریاست وزیر فرهنگ و آموزش عالی تشکیل می‌شد. باید بگویم چه در جلسات کمیسیون بهداری مجلس و چه در وزارت، مرحوم دکتر سحابی وقت‌شناس‌ترین عضو جلسات بودند و دقیق‌ترین و کار‌شناسانه‌ترین نظرات را نیز ارائه می‌دادند. باز هم مقایسه کنید این وقت‌شناسی و احساس مسئولیت ناشی از شخصیت فرهیخته و اخلاقی و تقوای الهی ایشان را با تاخیر حضور همیشگی مسئولان در جلسات و شروع بسیاری از جلسات مهم و یا همایش‌ها با تاخیر زیاد که حاکی از فقدان نظم و برنامه و عدم پایبندی به اخلاقیات و وفای به عهد است.

وفای به عهد از مسائل مهم اعتقادی و اخلاقی ماست و در قرآن کریم نیز اهمیت خاصی به آن داده شده به نحوی که خدای ما خود را به این صفت ارزشمند توصیف می‌نماید. یاد و خاطره آموزگار اخلاق و انسانیت مرحوم دکتر سحابی و فرزند برومندش شادروان مهندس عزت‌الله سحابی همیشه زنده و الهام‌بخش جامعه و نسل‌های آینده این مرزوبوم خواهد بود.