کلیساهای حواری ارمنی

[Mไ∫∫ ∫MΘKξЯ]

بخش اول : معرفی کلیساهای حواری ارمنی


بانی کلیسای حواری ارمنی " گریگور لوساووریچ " یا گریگور روشنگر است ارامنه خود می گویند که اولین قومی بودند که در سال 301 میلادی رسماً مسیحیت را پذیرفتند .

کلیسای حواری ارمنی همواره خود را از سایر کلیساها جدا نگه داشته و کمتر با پیروان سایر کلیساها در ایران مراوده داشته و مستشرقینی که به ایران آمده اند نیز بر این انزوا اذعان داشته اند . علت این امر این است که کلیسای ارمنی بیشتر حالت ملی و قومی داشته و در واقع خاص یک قوم است و مراسم و نیایش های آن در درون کلیساهای ارمنی نیز به زبان ارمنی اجرا می شود .

علت اینکه به کلیسای ارمنی ، حواری گویند این است که دو تن از شاگردان و حواریون مسیح موسوم به تادئوس و بارتوقیموس مقدس ، مسیحت را به ارمنستان آوردند .

هرچند قسمت عمدهء ارامنه ایران را شاه عباس صفوی از جلفای نخجوان به جلفای اصفهان کوچ داد ولی سابقهء حضور ارمنه در ایران به دوران باستان نیز می رسد چنانکه تصویر آنان در نقوش تخت جمشید دیده می شود . در تهران حدود یازده کلیسا ی متعلق به کلیسای حواری ارمنی وجود دارد

از میان کلیساهای تهران ، یازده کلیسای متعلق به ارامنهء حواری است



1: کلیسای گئورگ مقدس

نشانی خیابان حنیف نژاد – میدان وحدت اسلامی – بازارچهء قوام لدوله - کوچه کلیسا

تاریخ بنا 1835

وجه تسمیه گئورگ مقدس ، سرداری بود که در راه اشاعهء مسیحیت در ارمنستان به دست بت پرستان کشته شد

سالروز گئورگ مقدس در دههء اول مهر دراین کلیسا برگزار می شود که همره با اهدای قربانیهای گوشتی است

توضیحات محلهء این کلیسا قبلاً ارمنی نشین بوده ولی اکنون ارمنی نشین نیست تنها کوچه ای در این محل به نام کوچهء ارامنه وجود دارد

در حیاط این کلیسا برای اسکان مردان و زنان سالخوردهء ارمنی اطاق هایی وجود دارد



2: کلیسای تادئوس و بارتوقیموس مقدس

نشانی دروازه حضرت عبدالعظیم – چهارراه مولوی – بازار حضرتی – کوچهء موسوی( قبلاً موسوم به کوچهء ارامنه)

تاریخ بنا 1808 به دست ده خانوار ارمنی

قدیمی ترین کلیسای ارمنی شهر تهران

مساحت 220 متر

وجه تسمیه تادئوس و بارتوقیموس ، دو تن از شاگردان مسیح بودند که مسیحیت را به ارمنستان آوردند

هر سال در اوائل مهرماه سالروز این دو قدیس برگزار می شود

توضیحات در زمان ساخت این کلیسا ارامنه و به طور کلی مسیحیان در شهر تهران ، فاقد قبرستان بودند به همین دلیل تعدادی از افراد سرشناس اروپایی در حیاط این کلیسا دفن شده اند

از آن جایی که هنگام ساخت این کلیسا ، ارامنهء تهران ، فاقد مدرسه بودند لذا از اتاق های آن به عنوان کلاس درس ارامنه هم استفاده شده است

در نخستین جمعهء هر ماه میلادی در این کلیسا مراسم برگزار می شود



3: کلیسای میناس مقدس

نشانی میدان ونک – ده ونک – محلهء ارامنه

تاریخ بنا 1875

وجه تسمیه

میناس ، یکی از افراد دانا و با ذکاوت بود که قیصر روم برای خاتمه دادن به منازعهء شهر اسکندریه ، وی را به مصر فرستاد. میناس ، ماموریت خود را با موفقیت انحام داد و ار َآن جایی که با مردم به مهربانی رفتار می کرد لذا مورد توجه مردم قرار گرفت سپس میناس از دین آبا و اجدادی رمی خود به دین مسیح گروید و قیصر از این کار او برآشفت و پس از منازعات طولانی ، قیصر دستور داد سرش را از تنش جدا سازند از آن به بعد میناس جزء قدیسان در آمد



4: کلیسای حضرت مریم( مریم مقدس)

نشانی خیابان جمهوری – خیابان میرزا کوچک خان( نادری)

تاریخ بنا 1945

توضیحات قبلاً شورای خلیفه گری و مرکز امور ارامنه در این کلیسا بوده است

قبر یپرم خان ، از نامداران معروف ارمنی در انقلاب مشروطیت در صحن این کلیساست



5: کلیسای تارگمانچاس( مترجمین مقدس)

نشانی خیابان تهران نو - بعد از ایستگاه وحیدیه – خیابان شهید میرحسینی ( زرکش) کوچهءمدرسهء ارامنه

تاریخ بنا 1968

وجه تسمیه مترجمین مقدس 100 نفر بودند که در راس آنها " مسروپ ماشتوس" و "ساهاک پارتِو" می باشند این گروه به رهبری مسروپ ماشتوس ( مبدع خط ارمنی) در جهت اعتلای فرهنگ ارمنی ، کتاب مقدس و سایر کتب معتبر و مهم ملل دیگر را در قرن پنجم به ارمنی ترجمه کردند

هر سال در مهر ماه در هفته ای که موسوم به «هفتهء فرهنگ ارمنی » است سالروز این مترجمان در این کلیسا برگزار می گردد



6: کلیسای سَرکیس مقدس

نشانی خیابان کریم خان – بعد از پل کریم خان – نبش خیابان استاد نجات اللهی( ویلا)

تاریخ بنا 1970

وجه تسمیه سرکیس مقدس ، اصلاً یونانی بوده که در خدمت به کلیسا و کمک به فغرا تلاش کرد . کلیسای ارمنی به دلیل عدم توجه کلیساهای دیگر به خدمات وی ، نام او را در زمرهء قدیسین خود آورده است همچنین داستانی شبیه روز والنتاین به وی منسوب است

توضیحات ساختمان شورای خلیفه گری ارامنه در حیاط این کلیسا قرار دارد

قبر اسقف اعظم آرداک مانوکیان تنها قبری است که در حیاط این کلیسا است

این کلیسا بزرگ ترین کلیسای حواری ارمنی در تهران است



7: کلیسای گریگور لوساووریچ( روشنگر) مقدس

نشانی مجیدیه – 16 متری دوم – کوچهء جمشید رویان

تاریخ بنا 1982

وجه تسمیه گریگور لوساووریچ ( روشنگر) بنیان گذار رسمی کلیسای ارمنستان در سال 301 میلادی است

توضیحات ارتفاع گنبد آن نسبت به سایر کلیساهای ارامنهء تهران بلندتر است



8: کلیسای وارتان مقدس

نشانی سبلان شمالی – حشمتیه – خیابان شهید اجاره دار – ده متری ارامنه

تاریخ بنا 1986

وجه تسمیه وارتان از سپهبدان ارمنی است که در راه دفاع ازمیهن و حفظ مسیحیت در قرون اولیه میلادی کشته شد

هر سال در اواسط زمستان سالروز وی در این کلیسا برگزار می شود و جشن مربوط به آن به " وارتانانتس " موسوم است

توضیحات محراب این کلیسا در خلاف جهت محراب کلیساهای ارمنی که رو به شرق هستند می باشد



9: کلیسای هُوانس( یوحنای) مقدس

نشانی بلوار ابوذر – محلهء دولاب – سرآسایاب

تاریخ بنا 1836

وجه تسمیه منظور از یوحنا ، همان یحیای تعمید دهنده است که در نزد مسیحیان از ارج واحترام زیادی برخوردار است

توضیحات این کلیسا در واقع " مادور" است یعنی کلیسایی در داخل قبرستان ارامنه در محلهء دولاب به منظور انجام مراسم مذهبی ( نماز میّت) می باشد . ظرفیت این قبرستان سالهاست که به آخرین حد خود رسیده و ارامنه دیگر درگذشتگان خود را در این قبرستان دفع نمی کنند



10: کلیسای استپانوس مقدس

نشانی جادهء خاوران – بعد از خاورشهر – قبرستان ارامنه

تاریخ بنا 1974

وجه تسمیه استپانوس از قدیسین کلیسای ارمنی است و محل دفن او در کلیسای استپانوس مقدس در فاصله ای نه چندان دور از قره کلیسا است

توضیحات این کلیسا نیز یک مادور برای انجام مراسم مذهبی درگذشتگان است و با توجه به اینکه ارامنه از این قبرستان برای دفن درگذشتگان خود استفاده می کنند لذا این مادور یک مادور فعال است



11: کلیسای صلیب مقدس

نشانی منتهی الیه ضلع جنوبی باشگاه ورزشی آرارات

تاریخ بنا 1987

توضیحات ارامنه ای که در سالیان گذشته از سایر روستاها و شهرها به ده ونک مهاجرت کرده بودند با توجه به مسافت راه تا شهر تهران با امکانات قدیمی آن زمان لذا در محل کنونی باشگاه آرارات ، قبرستانی برای تدفین اموات خود ساختند که بعداً باشگاه آرارات در کنار آن ساخته شد از آن جایی که این قبرستان ، فاقد کلیسا برای برگزاری مراسم مربوطه بود لذا بعداً کلیسای آن ساخته شد