عربستان به دنبال یک برون رفت از باتلاق یمن است

[ρσєѕɪ]

پس از گذشت پنج سال از آغاز عملیات ائتلاف متجاوز عربی به سرکردگی عربستان سعودی علیه یمن، به نظر می‌رسد که ریاض در باتلاقی پر هزینه فرورفته است و هیچ راهبردی برای نجات از آن ندارد و این درحالی است که این کشور با بحران‌های داخلی دیگر نیز دست و پنجه نرم می‌کند.

به گزارش ایسنا، خبرگزاری فرانسه در یادداشتی درباره پنج سال جنگ عربستان علیه یمن نوشت: "زمانی که عربستان در سال ۲۰۱۵ در راستای اجرای بخشی از سیاست خارجه جدی به رهبری محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور تصمیم به مداخله در یمن در رأس ائتلاف عربی برای مقابله با حوثی‌ها (انصارالله) گرفت، اینگونه گمان می‌کرد که خیلی زود به پیروزی دست یابد.

اما این جنگ از میزان توان نظامی عربستان پرده برداشت، طوری که ریاض تاکنون نتوانسته‌ است حوثی‌ها را از مراکز قدرت‌شان در شمال عربستان برکنار کند و تلاش آن برای توقف درگیری‌های خونین داخلی میان متحدانش در جنوب بیهوده بوده است.

پس از آنکه هم‌پیمان اصلی عربستان در منطقه؛ یعنی امارات در سال ۲۰۱۹ در اقدامی که کارشناسان هدف از آن را کاهش تلفات این کشور اعلام کردند تصمیم به کاهش حضور نظامی خود در یمن گرفت، اینگونه به نظر می‌رسد که عربستان اکنون تقریباً تنها شده است.

با این وجود، در مقابل عربستان راه آسانی برای خروج از یمن وجود ندارد. در این باره یک منبع غربی مطلع از سیاست ریاض در یمن گفت: سعودی‌ها نیز مانند امارات دوست دارند که بگویند این جنگ برای ما تمام شده است اما به این سادگی نیست و اوضاع میدانی بسیار دشوار است.

جنگ و صلح

اخیرا و پس از چند ماه آرامش، درگیری‌ها میان حوثی‌ها و نیروهای تحت امر دولت مستعفی یمن مورد حمایت ریاض در استان راهبردی جوف و استان مأرب در شمال یمن از سر گرفته شده است.

این درحالی است که طرف‌های درگیر در یمن پیشتر از کاهش تنش استقبال کرده و یک مقام عربستانی نیز نوامبر گذشته اعلام کرده بود که ریاض درحال بررسی یک "کانال ارتباطی" با حوثی‌ها برای پایان دادن به جنگ است.

حوثی‌ها نیز توقف تمامی حملات موشکی و پهپادی علیه عربستان را پیشنهاد کردند اما به نظر می‌رسد که این تلاش‌ها بی‌نتیجه بوده است و کارشناسان نیز معتقدند که شاید حوثی‌ها از این دوره آتش‌بس و آرامش برای تقویت توان نظامی خود سوء استفاده کنند.

همچنین به نظر می‌رسد، توافقنامه ریاض برای تقسیم قدرت میان دولت مستعفی و جدایی طلبان جنوب یمن مورد حمایت امارات که نوامبر گذشته در ریاض به امضای دو طرف رسید، کنار گذاشته شده است.

طبق این توافقنامه قرار بود که دولت مستعفی پس از خارج کردن جدایی طلبان از عدن به پایتخت موقت خود بازگردد اما عبد ربه منصور هادی، رئیس جمهوری مستعفی یمن و نخست‌وزیر دولت وی همچنان در ریاض به سر می‌برند.

این درحالی است که مقامات ارشد سعودی نسبت به درگیری‌های داخلی در این کشور ابراز ناامیدی و تأسف کرده‌اند که مانعی بر سر راه اقدام مشترک آنها علیه حوثی‌ها محسوب می‌شود.

مقام غربی یاد شده در این باره گفت: توافقنامه ریاض کنار گذاشته شده و همزمان با آن بار دیگر تنش‌ها در جنوب و درگیری‌ها در شمال از سر گرفته شده است.

طبق گفته این مسؤول، اینگونه به نظر می‌رسد که عربستان از طریق مبالغه در توان نظامی خود و کم جلوه دادن توان طرف دیگر، با صلح نیز مانند جنگ برخورد می‌کند.

با این حال، برخی از کارشناسان معتقدند که عربستان همچنان کلیدهای حل و فصل منازعه پیچیده در یمن را در اختیار دارد.

کاهش هزینه‌ها

مقامات عربستان، در تلاشی برای کاهش انتقادات بین‌المللی ازباب قربانی شدن غیرنظامیان در جریان حملات هوایی در یمن، به طرح‌های عمرانی از جمله مدارس، ایستگاه‌های آب شیرین کن و طرح‌های دیگر اشاره می‌کنند که در کنار عملیات نظامی در حال اجرا هستند.

عربستان علی‌رغم افت قیمت نفت به عنوان پایه اصلی اقتصاد خود و قرار گرفتن در آستانه ورود به یک مرحله اقتصادی دشوار در پی گسترش ویروس کرونا، میلیاردها دلار برای تقویت بانک مرکزی یمن و پشتیبانی از ارز این کشور هزینه کرده است.

تاکنون در یمن که طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، بدترین بحران انسانی در جهان در این کشور رخ داده است، هیچ مورد ابتلای به کرونا ثبت نشده است اما بیم بزرگی نسبت به این مسأله وجود دارد که این ویروس فراگیر منجر به یک فاجعه انسانی در فقیرترین کشور شبه جزیره عربستان شود.

تا بدین لحظه هیچ‌گونه راهبرد و چشم اندازی برای پایان جنگ در یمن مشاهده نشده است و در همین راستا، "توماس جونو"، استاد دانشگاه اتاوا کانادا در یادداشتی برای مرکز مطالعات استراتژیک صنعا آورده است: ریاض معتقد است که خروج ناگهانی آن از یمن ائتلاف عربی را تضعیف کرده و یا منجر به فروپاشی آن می‌شود و این مسأله به سود حوثی‌هاست.

وی می گوید: در همین حال، ریاض درصدد کاهش هزینه‌های حضورش در یمن بوده و متوجه شده است که توانایی تحمل هزینه‌های مالی و نظامی برای یک دوره طولانی را ندارد."