نیایش و آرامش

[bOoOoOy]

علمای علم تعلیم و تربیت، ارتباط های انسان را در ۴ عرصه مختلف مطرح می کنند؛ یکی از اساسی ترین و ریشه ای ترین این ارتباط ها، ارتباط انسان با خدا و مبداء خیر کلی و آفرینش است...


درواقع، ارتباط با خالق یکتا، پاسخ به یک ندای ذاتی و فطری برای ما انسان هاست. انسان به طور طبیعی و ذاتی، همیشه به دنبال کانون قدرت و اتکا به یک قدرت لایزال و ابدی است. از آنجا که خداوند منشأ اصیل و دائمی چنین قدرتی است، آدمی می تواند بدون هیچ تکلفی در هر لحظه، هر حالت و هر شرایطی، با او ارتباط برقرار کند و از او کمک و خیر بطلبد. خداوند هم چنین ارتباطی را ارج می نهد. به همین دلیل در آموزه های قرآنی مان، عبارت «بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را» را داریم. در جایی دیگر، خداوند خطاب به پیامبر (ص) در قرآن کریم می فرمایند که هرگاه بندگان کاری دارند و مرا می خواهند، بگو من نزدیک ترین افراد به آنها و پاسخگوی تمام نیازهایشان هستم. حالا واقعا دعا چیست؟ چرا و چگونه می توان دعا کرد؟ آیا دعا در سلامت جسم و روان ما تاثیری دارد یا نه؟ چرا دعا، امری ضروری برای ما انسان هاست؟



دعا چیست و چرا دعا می کنیم؟
پاسخ تمام سوال هایی که در قسمت قبل مطرح شدند، در همان ارتباط انسان با خالقش نهفته است. بسیاری از نیایش های ما در قالب دعا انجام می شود. می توان در تعریف دعا گفت که این نوع از عبادت، زاییده عشق انسان به معبود و محبوب ازلی اش است. دعا، برقراری ارتباط و اظهار نیاز نزد قادر مطلق و خالق تمام کمال ها و زیبایی ها، البته بدون هیچ مانع و پرده ای است. گاهی ما اصلا هیچ حاجت یا نیازی هم نداریم اما از دعا برای رازگویی و تجربه زیبای ارتباط با خدا استفاده می کنیم. گاهی خود دعا کردن خیلی بزرگ تر از حاجت های ماست چون برآوردن حاجت ها در برابر قدرت مطلق پرودگار متعال، بسیار ناچیز است. با توجه به توضیحاتی که داده شد، نیایش و دعا می توانند تاثیر بسیار مثبتی بر سلامت و بهداشت روان فرد و حتی جامعه داشته باشند. از دیدگاه بسیاری از دین پژوهان، عارفان، فیلسوفان، جامعه شناسان و روان شناسان بزرگ دنیا، دعا و عبادت در رشد معنوی انسان ها جایگاه بسیار والایی دارد چون انرژی و نیرویی که از طریق دعا و نیایش به دست می آورید، در دور کردن احساسات و افکار منفی موثر هستند. به این ترتیب، می توانید با عزمی راسخ و توکل بر نیروی لایزال الهی، بر مشکل های خود در زندگی غلبه کنید.



چرا دعاهایمان برآورده نمی شوند؟
در دین ما، سفارش شده است که در برخی از روزهای سال یا مناسبت ها برای رفع حاجت های خودمان و دیگران، بیشتر دعا کنیم. در آموزه های دینی ، کتاب های اسلامی و قرآن، مضامین بسیار سازنده، تربیتی، اخلاقی و زیبایی در دعاهایی مانند دعای عرفه که منسوب به حضرت امام حسین(ع) در روز و صحرای عرفات است، وجود دارد. حتی امام سجاد (ع) هم در کتاب خود با نام «صحیفه سجادیه»، مبارزات، روش کار و فکر خود را از طریق دعا، مطرح کرده اند. یکی از ساده ترین راه های برقراری ارتباط با خداوند، دعاست. به همین دلیل هم امام حسین (ع) می فرمایند: «دعا، سلاح مومنان است و ناتوان ترین انسان ها کسانی هستند که در دعا کردن ناتوانند». مولانا هم دعا را مایه استجابت حاجت ها و نیازهایمان می داند. گاهی ما حاجت هایی داریم که دیر اجابت می شوند اما این به معنای بی توجهی خداوند به خواسته های ما نیست؛ بلکه شاید نشان دهنده این باشد که اجابت خواسته های ما به صلاحمان نیست یا اصلا زمان درست اجابت آن فرا نرسیده است.



دعای فردی بهتر است یا جمعی؟
دعا و نیایش، رابطه عاشق و معشوق است؛ کوشش از طرف عاشق و پذیرش از سوی معشوق. حالا این دعا و نیایش می تواند به صورت فردی یا جمعی انجام شود. دعاها و نیایش های فردی را می توان در هر لحظه و شرایطی انجام داد، اما وقتی که صحبت از جمع می کنیم، دعا شکل دیگری به خود می گیرد. شاید هدف از تاکید بر نماز جماعت و جمعه، اقامه حج یا نزدیک تر بودن دعاهای دسته جمعی به استجابت، ایجاد روحیه مشارکت و همدلی بین افراد و بالا بردن سطح سلامت اجتماعی و معنوی در میان اقشار مختلف جامعه باشد. به همین منظور، آثاری در نیایش های دسته جمعی وجود دارد که در نیایش های فردی کمتر به چشم می خورد. به هر ترتیب، دعا یک ارتباط معنوی است که اضطرار در آن، آدمی را به خواسته هایش می رساند. نکته مهم این است که دعا و خواستن باید آگاهانه، عارفانه، عاشقانه و مخلصانه باشد. به طور حتم، افرادی که خدا را می خوانند، به او نزدیک می شوند و با او ارتباط برقرار می کنند، نباید مرتکب هر عملی بشوند. هرچه انسان ها پاک تر و اعمال آنها خدایی تر باشد، امکان استجابت دعاهایشان هم بیشتر می شود. مهم نیست خدا را چگونه بخوانیم. حتما همه شما داستان موسی و شبان را شنیده اید؛ وقتی موسی خطاب به شبان از او خواست با کلام مناسب تری خدا را صدا کند، خطاب آمد که به بنده ما بگو «هیچ آدابی و ترتیبی مجو، هرچه می خواهد دل تنگت بگو»، بنابراین در عرصه ارتباط با خدا، هیچ تکلفی وجود ندارد و شما هرگاه که اراده بکنید، می توانید با ذکر گفتن یا یاد خدا کردن، با معبود الهی ارتباط نظری، عملی یا فطری را به سادگی برقرار کنید. به طور کلی دعا یا نیایش، مغز عبادت و سلاح مومنان محسوب می شود و انجام آنها در آموزه های دینی و قرآنی ما برای رسیدن به سلامت جسمی و روانی افراد جامعه، بسیار مورد تاکید است. از منظر برون دینی هم انسان همیشه برای رسیدن به آرامش، خواستار برقراری ارتباط با یک قدرت مطلق و تکیه بر آن است که دعا و ارتباط با خدا می تواند بهترین راه رسیدن به این خواسته باشد.