شیوه مطالعه دروس تخصصی توسط رتبه 5 کنکور سراسری 89 ، سعید تجریشی

[Mᴏsᴇs]

ریاضی
درس «ریاضی» را چه‌گونه مطالعه کنیم؟
یادم می‌آید که همیشه به ما می‌گفتند «ریاضی خواندنی نیست، یادگرفتنی است!» پس به‌تر است شیوه‌های درست یادگرفتن ریاضی را به شما بگویم یعنی شیوه‌هایی که باعث می‌شود:
1) یک مفهوم ریاضی را درک کنید و بفهمید.
2) شیوه‌ها و روش‌های لازم برای حل مسأله را یاد بگیرید.
3) بتوانید مسائل مربوط به آن مفهوم را حل کنید.
4) تسلط و سرعت خود را در آن مفهوم افزایش دهید.
من در این مقاله تلاش خواهم کرد که کارهایی را به شما بگویم که در صورت انجام منجر به 4 مورد بالا خواهد شد. البته این مقاله تقریباً بین دروس ریاضی پایه، دیفرانسیل، هندسه، هندسه‌ی تحلیلی و گسسته یک‌سان است اما در این‌جا به‌طور تخصصی دیفرانسیل و ریاضیات پایه (آمار و حسابان و ریاضی 2) یا ریاضی تجربی‌ها و انسانی‌ها را بررسی خواهم کرد!
ابتدا باید عرض کنم کسانی که به مدرسه می‌روند و از طریق دبیر این دروس را می‌آموزند، اولین قدمشان این است که در کلاس کاملاً به درس دبیر گوش دهند، سعی کنند کاملاً یاد بگیرند و در منزل و در همان روز نیز حتی دوباره مثال‌های کلاس را حل کنند و درس را مطالعه کنند. این کار باعث می‌شود که درس کاملاً برای‌شان تثبیت شود و دیرتر فراموش کنند. هرگز سعی نکنید مطالب و فرمول‌ها را همان لحظه‌ی اول حفظ کنید، حتما سعی کنید خودتان آن‌ها را به‌دست آورید، مثال‌ها را بدون حفظ بودن آن فرمول‌ها حل کنید و سعی کنید آن‌قدر از آن فرمول استفاده کنید تا کاملاً با آن آشنا شوید. حفظ کردن در درس ریاضی هیچ فایده‌ای ندارد و اگر می‌خواهید واقعا ریاضی را یاد بگیرید، باید خودتان با تمرین فراوان، کاربرد فرمول‌های مختلف را یاد بگیرید. کسانی هم که خودشان از روی کتاب‌های مختلف مطالعه می‌کنند، باید قدم به‌قدم با کتاب پیش بروند. یک قلم و کاغذ جلوتان داشته باشید و هرچه خواندید را روی کاغذ پیاده کنید و برای خودتان علت آن را بار دیگر اثبات کنید. خودتان سعی کنید فرمول‌های کتاب را به‌دست بیاورید و معنا و مفهوم و کاربرد آن‌ها را کاملاً درک کنید و بعد از آن با حل مثال‌های مختلف کاربرد آن‌ها را کاملاً یاد بگیرید. پس تا این‌جا حتما مراحل زیر را دنبال کنید:
1) اگر توسط دبیر، درسی را یاد می‌گیرید، در کلاس گوش کنید و یاد بگیرید و در منزل بار دیگر مثال‌ها را بدون نگاه به جزوه حل کنید.
2) قدم به‌قدم با کتاب یا جزوه پیش بروید و سعی کنید مطالب را خودتان اثبات کنید و در مثال‌ها از آن‌ها استفاده کنید (بدون حفظ کردن).
3) سعی کنید مثال‌های جزوه یا کتاب را هم گسترش دهید و انواع و اقسام مثال‌ها از یک مفهوم را خودتان حل کنید تا کاملاً برای‌تان جا بیفتد.
4) در مرحله‌ی آخر، نکته‌ها و فرمول‌های کلیدی را در خلاصه‌ی خود وارد کنید به‌نحوی که با دیدن آن‌ها تمامی مطالب برای‌تان دوره شود؛ البته خلاصه‌تان نباید مفصل باشد بلکه در حد نکته. برای توضیحات بیش‌تر در زمینه‌ی خلاصه‌ی ریاضی به قسمت خلاصه‌ی درس به‌درس بروید.
اگر کارهای بالا را انجام دهید، یک مرحله از یادگیری ریاضی را با موفقیت کامل پشت سر گذاشته‌اید. شاید از شما زیاد وقت بگیرد ولی در عوض در نوبت‌های بعدیِ مطالعه، بسیار راحت خواهید بود و سوالات را هر قدر هم سخت باشند، می‌توانید پاسخ دهید.
فقط یک قسمت می‌ماند و آن هم تمرین و تکرار و تست است!
بعد از این که مرحله‌ی اول مطالعه‌ی ریاضی تمام شد و کاملاً یاد گرفتید و خلاصه کردید، یکی دو روز صبر کنید و بعد دوباره به خلاصه‌ی خود بازگردید و بعد از مطالعه‌ی آن و یادآوری مطالب گذشته به سراغ تست‌زنی و تمرین بروید. لازم نیست زمان‌دار تست بزنید؛ بلکه سعی کنید از تست‌ها مطلب یاد بگیرید و خود را ارتقا دهید. اگر در حین تست‌زدن، به نکته‌ی جدیدی برخوردید و به نظرتان مهم بود، آن را به خلاصه‌ی خود اضافه کنید. در زدن تست‌ها آ‌ن‌قدر از نکته‌ها و فرمول‌های آن مبحث استفاده کنید تا کاربرد آن‌ها را به‌طور کامل یاد بگیرید. اگر این کارهایی را که گفتم انجام دهید، قطعا در زمینه‌ی یادگیری ریاضی هیچ مشکلی نخواهید داشت. اگر از شما وقت می‌گیرد، هیچ اشکالی ندارد. مطمئن باشید این یادگیریِ زمان‌بَر، بعدها خیلی به کمک شما خواهد آمد.
توجه شما را به چند نکته جلب می‌کنم:
1) کتاب ریاضی 2 و آمار، نکته‌های چندانی ندارند پس برای یک بار آن‌ها را در خلاصه‌ی خود بنویسید (به‌نحوی که در قسمت خلاصه‌ها آمده است) و خود را خلاص کنید و دفعه‌های بعد فقط خلاصه‌ی خود را مرور کنید و از آن‌ها تست بزنید.
2) درس دیفرانسیل رشته‌ی ریاضی یا ریاضی تجربی را حتما چندین بار از روی کتاب و جزوه بخوانید و سعی کنید تمرین‌ها و مثال‌ها را خودتان، بدون نگاه کردن به جواب‌ها حل کنید و کاربرد مطالب را کاملاً یاد بگیرید. خلاصه‌نویسی را نیز حتما انجام دهید و وقتی احساس کردید مسلط شده‌اید، خواندن کتاب و جزوه را کنار گذاشته و فقط خلاصه‌ها را مرور کنید و کمی تست بزنید (برای دانستن نحوه‌ی خلاصه‌برداری و استفاده از خلاصه‌ی ریاضی، به قسمت خلاصه‌ها مراجعه کنید.)
3) در درس ریاضی حتما تست‌های یک کتاب را به‌طور کامل تمام کنید و اگر احساس ضعف داشتید از کتاب‌های دیگر نیز برای تکرار و تمرین بیش‌تر و تسلط بیش‌تر استفاده کنید (البته فقط قسمت‌هایی که ضعف دارید و نیاز به تمرین بیش‌تر می‌بینید).
4) من در مجموع برای این قسمت از ریاضیات قبل از عید حداقل هفته‌ای 6 ـ7 ساعت وقت می‌گذاشتم و بعد از عید بیش‌تر به مرور خلاصه‌ها و تست‌زنی می‌پرداختم و یک کتاب تست را به‌طور کامل زدم و دو کتاب دیگر را به‌طور نصفه و برای تسلط بیش‌تر و تقویت ضعف‌هایم استفاده کردم.
5) هفته‌ی آخر قبل از کنکور نیز من فقط یک دور خلاصه‌هایم را ورق زدم و خیالم از همه بابت راحت شد!! پس خلاصه را جدی بگیرید.
به‌طور کلی و خلاصه به نکته‌های زیر توجه کنید:
(1) در کلاس خوب گوش کنید و یاد بگیرید و در منزل بار دیگر کل مطالب کلاس را مرور کنید و سعی کنید خودتان مثال‌ها را حل کنید.
(2)فرمول‌های ریاضی را نباید حفظ کنید؛ بلکه باید با استفاده‌ی مداوم از فرمول‌ها، آن‌ها را به‌خاطر بسپارید و با کاربردشان آشنا شوید.
(3) در خلاصه‌ی خود، نکته‌های کلیدی و مهم را به نحوی بیاورید که با دیدن آن‌ها سایر مطالب نیز برای‌تان یادآور می‌شود.
*تذکر: نشانه‌ی خوب یادگرفتن درس و خوب خلاصه‌برداری کردن این است که با یک‌بار مرور خلاصه تقریباً بتوانید هرچه خوانده‌اید را یادآوری کنید.
(4) بعد از گذشت 2، 3روز از مطالعه و خلاصه‌برداری، با مرور سریع خلاصه‌ی خود، به سراغ تست‌ها بروید و سعی کنید در حل آن‌ها از مطالب و فرمول‌ها طوری استفاده کنید که کاملاً در ذهنتان جای بگیرد.
(5) در مرحله‌ی آخر و بعد از سپری شدن چند بار خلاصه خواندنی و زدن تست آموزشی به سراغ تست زمان‌دار بروید و سعی کنید دقت و تسلط خود را افزایش دهید.
* یادتان باشد اگر این طور که گفتم با درس‌های ریاضی برخورد کنید، هرچند بار اول زمان زیادی را از شما می‌گیرد، اما قطعا بسیار موفق خواهید شد.


مثلثات
درس «مثلثات» را چه‌گونه مطالعه کنیم؟
به دلیل آن که مثلثات شیوه‌ی خاصی برای مطالعه دارد، آن را در قسمتی جدا از ریاضی آوردم تا به‌تر به آن توجه کنید. توجه داشته باشید که مثلثات درسی نیست که بتوانید آن را در 2، 3 روز و یا حتی یک هفته به‌طور کامل مطالعه کنید و به مشکل برنخورید. مثلثات را باید به‌‌طور پیوسته بخوانید. باید آرام‌آرام فرمول‌های مثلثات را بخوانید و از آن‌ها تست بزنید. مثلا یک روز فرمول‌های تبدیل ضرب به جمع را حفظ کنید و تست بزنید تا برای‌تان جا بیفتد. یک روز برای جمع به ضرب همین کار را تکرار کنید. یک روز دیگر فرمول‌های وارون توابع مثلثاتی را بخوانید و یک روز دیگر تعدادی از فرمول‌های مثلثات را حفظ کنید و تست بزنید. بعد از چند وقت، تست‌های کلی از مباحثی که خواندید بزنید به‌نحوی که ندانید از کدام فرمول حل می‌شود. بار اول زمان و درصد نگیرید اما بار دوم سعی کنید سرعت خود را بدون کاهش دقت، افزایش دهید. من حدود 3 صفحه از خلاصه‌هایم به مثلثات اختصاص داشت و آرام‌آرام فرمول‌ها را در آن نوشتم. وقتی کل مثلثات تمام شد (شاید حتی یک یا 2 ماه طول بکشد)، خلاصه‌ام نیز تمام شد و مرتبه‌های بعد فرمول‌های مهم را از خلاصه‌ام می‌خواندم و تست کلی از تمام مباحث مثلثات و به‌صورت زمان‌دار می‌زدم و سعی می‌کردم سرعت و دقت خود را افزایش دهم.
پس توجه کنید که:
1) مثلثات را باید آهسته و پیوسته بخوانید و خلاصه‌ی خود را آرام‌آرام تکمیل کنید.
2) پس از تمام شدن مطالعه‌ی مثلثات و تکمیل خلاصه، هر بار که می‌خواهید مرور کنید،‌ خلاصه را بخوانید و فرمول‌ها را به یاد آورید و 2، 3 روز بعد تست جامع بزنید.
3) در زمان تست زدن، اگر به نکته‌ یا فرمول جدید و جالبی برخورد کردید و به نظرتان دانستن آن مفید است، در خلاصه‌‌ی خود وارد کنید.


گسسته و جبرو احتمال
درس «گسسته و جبرو احتمال» را چه‌گونه مطالعه کنیم؟
این دو درس کمی با هندسه‌ی تحلیلی تفاوت دارندو شیوه‌ی مطالعه‌ی آن‌ها بیش‌تر شبیه درس‌های ریاضی پایه و دیفرانسیل می‌باشد. پس زیاد توضیح نمی‌دهم تا وقتتان گرفته نشود.
به‌طور خلاصه مراحل زیر را دنبال کنید:
1) سعی کنید کاملاً مطالب این درس‌ها را یاد بگیرید، به‌طوری که هر قدر تست‌ها را بپیچانند! بتوانید حل کنید؛ پس حفظ کردن کافی نیست.
2) بعد از آن که از روی کتاب و جزوه کامل یاد گرفتید، مطالب مهم را در برگه‌ی خلاصه‌‌ی خود وارد کنید.
3) در درس گسسته، تا می‌توانید تست بزنید و شیوه‌های مختلف حل تست را یاد بگیرید. اگر درس را خوب یاد بگیرید هر تستی جلوتان بگذارند می‌توانید حل کنید. فقط با تمرین زیاد سرعت خود را بالا ببرید.
* من در این دو درس، 2 کتاب تست را به‌طور کامل زدم که البته یکی در حین درس خواندن بود و حالت آموزشی داشت و از کتاب تست دوم برای رفع اشکال‌ها و نقاط ضعف، هم‌چنین مرورهایم استفاده کردم. البته اگر وقت نکردید همان یک کتاب هم کافی است به‌شرطی که از آن به‌خوبی استفاده کنید، هر چند تمرین بیش‌تر قطعاً به نفعتان خواهد بود.
برای توضیح بیش‌تر می‌توانید شیوه‌ی مطالعه‌ی ریاضی پایه و دیفرانسیل را بخوانید.

هندسه‌ی پایه و هندسه‌ی تحلیلی
درس «هندسه‌ی پایه و هندسه‌ی تحلیلی» را چه‌گونه مطالعه کنیم؟
هرچند اسم این دو درس شبیه هم‌دیگر است اما ساختار کاملا متفاوتی دارند و شیوه‌ی مطالعه‌ی متفاوتی نیز دارند. به همین دلیل آن‌ها را جداگانه و مختصر توضیح می‌دهم:
الف) هندسه‌ی پایه (هندسه‌ی 1 و هندسه‌ی 2):
هندسه‌ی پایه از جمله‌ی دروس استدلالی می‌باشد که فقط حفظ کردن نکته‌ها و فرمول‌ها کمک چندانی به شما نخواهد کرد. برای این درس‌ها باید در ابتدا یک سری کلیات را یاد بگیرید و بعد از آن فقط مسأله حل کنید و از مسائل مختلف، ایده‌های مختلف یاد بگیرید. سعی کنید به مسائل زیاد فکر کنید و خودتان آن‌ها را حل کنید و وقتی مطمئن شدید نمی‌توانید و پاسخ را خواندید بار دیگر سعی کنید حل کنید و سوال را علامت بزنید تا مرتبه‌های بعدی خودتان آن را حل کنید. خلاصه‌برداری در این درس‌ها نیز چندان کار سختی نیست. فقط کافی است برخی از نکته‌ها و فرمول‌ها را بنویسید هر چند مثلا در مبحث تبدیلات که نکته‌های حفظی بیش‌تری دارد و به طبقه‌بندی احتیاج دارد، خلاصه به شما کمک فراوانی خواهد کرد ولی به‌طور کلی حرف اول و آخر را تست و تمرین فراوان می‌زند البته به‌شرطی که خودتان به آن‌ها فکر کنید و سعی کنید حل کنید. در مرتبه‌های اول لازم نیست برای تست‌ها، زمان بگیرید. فقط سعی کنید مسائل را هر طور که شده حل کنید. اگر حل نشد همان‌طور که گفتم عمل کنید و در مرتبه‌ها یعد تست‌های علامت‌دار بار دیگر حل کنید (این بار خودتان حل کنید) پس از طی چند مدت، چند تست از مبحث‌های مختلف جلوی خود بگذارید و سعی کنید به‌صورت زمان‌دار حل کنید؛ ‌البته توجه کنید که بعضی از تست‌های هندسه‌ی پایه در یک آزمون (که معمولا تعدادشان زیاد نیست) وقت‌گیر هستند و نباید هنگامی که آزمون می‌دهید زیاد به آن فکر کنید. آن‌ها را علامت بزنید و بعدا برگردید و به آن‌ها فکر کنید. اگر زیاد تمرین کنید به راحتی این تست‌ها را شناسایی می‌کنید و بقیه را نیز به سادگی جواب می‌دهید. فقط کافی است زیاد تمرین کنید.
ب) هندسه‌ی تحلیلی:
هندسه‌ی تحلیلی از جمله درس‌هایی است که خیلی سریع مطالب آن فراموش می‌شود و زیاد نیاز به دوره دارد. به‌ترین روش برای مطالعه‌ی این درس این است که ابتدا جزوه و کتاب را کامل بخوانید و سعی کنید تمام مطالب آن را درک کنید هرچند زیاد وقت می‌گیرد. حتما تمرین‌های کتاب و مثال‌های جزوه را خودتان حل کنید و مثلا با عوض کردن صورت مسأله سعی کنید بار دیگر مسأله را حل کنید. آن قدر تمرین کنید که فرمول‌ها برای‌تان جا بیفتد. پس از این که 2، 3 بار جزوه را خواندید و یاد گرفتید (تعداد دفعات بستگی به تسلط شما بعد از هر مطالعه دارد)، شروع به خلاصه‌نویسی از نکته‌ها کنید. شیوه‌ی خلاصه‌نویسی را جداگانه در قسمت خلاصه‌نویسی‌ها به شما گفته‌ام. این قسمت خیلی مهم است؛ چون هندسه‌ی تحلیلی خیلی به مرور نیاز دارد و برای هر مرور نمی‌توانید بار دیگر کل جزوه را بخوانید پس حتما این قسمت (خلاصه‌نویسی) را دقیق انجام دهید. بعد از آن که خلاصه‌تان تکمیل شد، تقریبا در ابتدای هر هفته یا هر 2 هفته باید مطالب را مرور کنید. به این نحو که ابتدا خلاصه را بخوانید و 2، 3 روز بعد باز از همان مبحث تست بزنید. تست زدن‌های اولیه لازم نیست زمان‌دار باشد اما در مرتبه‌های بعد حتما زمان هم بگیرید. حتما یک کتاب را به‌طور کامل باید حل کنید و نکته‌های آن را یاد بگیرید مثلا ما ترم اول کل هندسه‌ی تحلیلی را در مدرسه خواندیم و من هم‌گام با دبیر یک کتاب تست را تمام کردم به‌نحوی که مرتبه‌های اول تست‌های مضرب 3(x3( را زدم و در دفعه‌های بعد مثلاً 1+ x3 و 2+ x3. بدین ترتیب تا آخر ترم یک کتاب را تمام کردم. در ترم دوم نیز از یک کتاب دیگر به‌عنوان برطرف کردن دوباره‌ی نقاط ضعف و زدن تست مروری به‌صورت مضربی استفاده کردم. پس هر چه می‌توانید تست مروری بزنید و هرچند وقت یک بار مرور کنید. مثلا بار اول 2، 3 روز بعد، بار بعد یک هفته بعد و دفعه‌ی بعد یک ماه بعد و به همین ترتیب هر ماه یا هر 2،3 هفته حتما هندسه‌ی تحلیلی را مرور کنید. این کار باعث می‌شود کم‌تر احساس کنید مطالب فراموشتان شده. هم‌چنین بدین طریق نزدیک کنکور چون چندین بار خلاصه‌تان را خوانده‌اید، خیلی سریع تمام آن را مرور می‌کنید و تست جامع می‌زنید.
پس توجه کنید که:
1) حتما 2، 3 بار کل جزوه و کتاب را بخوانید و تمرین‌ها و مثال‌ها را به‌خوبی حل کنید.
2) بعد از مرحله‌ی اول، شروع به خلاصه‌برداری کنید، این قسمت خیلی مهم است؛ بعدا می‌فهمید.
3) حتما تعداد مرورهای خود در این درس را زیاد کنید و تا می‌توانید خلاصه‌تان را بخوانید و تست بزنید.

فیزیک
ابتدا یک سری کلیات در مورد فیزیک کنکور به شما می‌گویم و بعد از آن به‌طور جزئی‌تر وارد شیوه‌های حل مسئله در فیزیک خواهم شد که خودم سعی می‌کردم آن‌ها را رعایت کنم.
درس فیزیک در ابتدای سال پیش‌دانشگاهی برای من درس نسبتا سختی بود و یکی از نقاط ضعف عمده‌ی خودم را همین درس می‌دیدم. اما در کنکور بالاترین درصد اختصاصی‌ام مربوط همین فیزیک بود (94%). پس مطمئن باشید شما نیز با تمرین و تکرار قطعا می‌توانید موفق شوید.
فیزیک از جمله درس‌هایی است که خیلی نیاز به تمرین و تست دارد؛ البته بخش‌های مختلفی دارد؛‌ مثلا اواخر پیش‌ 2 حفظی و خواندنی است اما مثلا دینامیک و سینماتیک بیش‌تر به تمرین و تست نیاز دارد. من برای نور فیزیک 1 و اکثر قسمت‌های فیزیک 2 و فیزیک 3 وقتی جزوه و کتاب را خواندم و احساس کردم تقریبا یاد گرفته‌ام، شروع به خلاصه‌نویسی کردم. خلاصه‌نویسی در فیزیک هم خیلی مهم است؛ چون اکثرا فرمول است و با این کار می‌توانید خیلی سریع فرمول‌ها را مرور کنید و بعد، از آن‌ها تست بزنید. خلاصه‌نویسی در فیزیک، خیلی به من کمک کرد. شیوه‌ی خلاصه‌نویسی فیزیک را در قسمت خلاصه‌نویسی‌ها می‌توانید مشاهده کنید. من تقریبا از عید به بعد فقط خلاصه‌های فیزیک 1 و 2 و 3 را می‌خواندم و بعد از مرور و خلاصه، تست می‌زدم.
من برای درس فیزیک قبل از عید یک کتاب تست را کامل زدم و بعد از عید 2 کتاب دیگر هم تهیه کردم که از آن‌ها برای مرور و تست مضربی و یادآوری مطلب‌ها و نکته‌ها بعد از خواندن خلاصه و افزایش تسلط و برطرف کردن نقاط ضعف استفاده می‌کردم. لازم نیست تعداد زیادی کتاب بخرید و خود را سردرگم کنید. بلکه یک کتاب تست را کامل تمام کنید و یکی دو کتاب را نیز برای مرور و تست مضربی در مبحث‌های مورد نیازتان استفاده کنید.
سعی کنید سرعت خود را در درس فیزیک و سؤال‌های محاسباتی افزایش دهید. چون مثلا در کنکور 89، خیلی از افراد بودند که به دلیل تعلل زیاد در برخی سؤال‌های فیزیک، حتی فرصت نکردند سؤال‌های شیمی را شروع کنند. برای افزایش سرعت نباید مثلا یک روز 200 تا تست بزنید و بعد بروید تا یک ماه دیگر. سعی کنید مثلا یک روز در میان 40 تا 50 تا تست بزنید تا پیوسته مرور کرده باشید.
فیزیک پیش‌دانشگاهی 1 خیلی نیاز به تمرین و تست دارد و تقریبا بیش‌ترین تستی که من زدم مربوط به این قسمت بود. هر وقت لازم می‌دیدم،‌ در حد 20 دقیقه،‌ کل خلاصه و فرمول‌ها را مرور می‌کردم و سپس حدود یک ساعت از یک کتاب تست مضربی (حتی گاهی مضرب 10) می‌زدم. اما پیش‌دانشگاهی 2 بیش‌تر خواندنی است. تا می‌توانید آن را از روی کتاب بخوانید و حفظ کنید.
برای حل مسئله‌های فیزیک حتما مرحله‌های زیر را باید دنبال کنید:
1) صورت مسأله را دقیق بخوانید و مبحث را شناسایی کنید و بفهمید مسأله از شما چه می‌خواهد.
2) اگر لازم بود، حتما شکل بکشید.
3) فرمول مربوط به مسأله را یادآوری کنید (اگر خلاصه‌نویسی کرده باشید و زیاد آن را مرور کرده باشید،‌ برای‌تان خیلی راحت خواهد بود).
4) اگر نیاز به جابه‌جایی و تغییر در فرم اصلی فرمول وجود دارد آن‌ها را انجام دهید.
5) اگر داده‌های مسأله نیاز به تبدیل واحد دارند آن‌ها را انجام دهید.
6) داده‌های مسأله را در فرمول جای‌گذاری کنید و مسأله را حل کنید.
اگر احساس می‌کنید سرعتتان پایین است، همان طور که گفتم پیوسته تست بزنید و سعی کنید بدون این که دقتتان کم شود، سرعت را زیاد کنید. این کار تنها با تست‌زنی زیاد و اصولی امکان‌پذیر است. در اثر حل کردن تست‌های تکراری و مشابه، سرعت عمل افزایش می‌یابد. حتی اگر لازم دیدید می‌توانید چندین بار تست‌های کنکورهای سراسری سال‌های اخیر را پاسخ دهید. توجه کنید لازم نیست مسأله را به‌صورت تشریحی حل کنید.اگر توانستید بی‌دقتی‌های خود را کنترل کنید و کاهش دهید (سعی می‌کردم هر چه سریع‌تر مقاله‌ای در این زمینه در سایت قرار دهم)، فرمول‌ها را در ذهن خود بیاورید و فقط محاسبه‌ها را روی کاغذ انجام دهید. توجه کنید که مرحله‌هایی که احتمال خطا در آن‌ها زیاد نیست را در ذهن انجام دهید و سایر مطلب‌ها (مثل محاسبه‌ها) را حتما حتما روی کاغذ انجام دهید. سعی کنید از شکل‌ها حداکثر استفاده را ببرید و سرعت حل مسأله‌ی خود را با شکل افزایش دهید؛ چون خیلی به شما کمک خواهد کرد.
توصیه‌های خیلی مهم:
* اگر در کنکورهای آزمایشی و کنکور اصلی،‌ احساس کردید یک سؤال فیزیک (و یا هر درس دیگر) وقت‌گیر است، آن‌ را حتما رها کنید و کنار آن  بزنید (به هنر آزمون دادن مراجعه شود). سعی کنید خود را به این کار عادت دهید. چون برخی سؤال‌های فیزیک واقعا وقت‌گیر هستند. البته توصیه می‌کنم حتما سرعت حل مسائل فیزیک را با زدن تست‌های زیاد و متنوع خیلی بالا ببرید. به‌نحوی که دقتتان پایین نیاید. شاید مهم‌ترین کار در فیزیک همین افزایش سرعت بدون کاهش دقت باشد.
به نکته‌های زیر حتما توجه کنید:
1) ابتدا حتما متن درس فیزیک را با دقت بخوانید و کاملا آن را بفهمید و بعد سراغ مثال‌ها و تمرین‌های کتاب درسی بروید.
2) در منزل و برای حل سؤال‌های فیزیک هرگز از ماشین حساب استفاده نکنید و مسأله‌ها را حتما تا آخر حل کنید. سرعت محاسبه‌ها در کنکور خیلی مهم است. از همین حالا باید با حل سؤال‌های مختلف، سرعت محاسبه‌ی خود را افزایش دهید.
3) حتما بعد از مطالعه‌ و خلاصه‌برداری، سراغ تست‌زنی بروید و آن قدر تست بزنید (البته نه این که همه را در یک روز بزنید) تا به تسلط برسید. صبور باشید و آرام آرام سرعت خود را افزایش دهید.
4) گاهی هیچ اشکالی ندارد تست‌های تکراری بزنید. این کار برای افزایش سرعت عمل مفید است؛ البته به شرطی که بار دیگر از ابتدا تا انتها را حل کنید نه این که از حفظ جواب دهید.
5) لازم نیست فرمول‌های متفرقه را از کتاب‌های کمک‌آموزشی حفظ کنید و خود را دچار سردرگمی کنید. به جای این کار، شیوه‌ی درست استفاده از فرمول‌های اصلی را یاد بگیرید و با تمرین زیاد، در آن‌ها به تسلط کافی برسید.
* باز هم تاکید می‌کنم حتما برای موفقیت در درس فیزیک، لازم است سرعت محاسبه‌های ریاضی خود را بدون کاهش دقت، افزایش دهید؛‌ پس از همین الان شروع به تمرین کنید. کار سختی نیست…


شیمی
بالاخره رسیدیم به شیمی! آخرین درس کنکور از نظر ترتیب سؤال‌ها. خیلی از بچه‌ها در کنکور اصلی ما وقتی به شیمی رسیدند از وقت عقب بودند و به همین دلیل نرسیدند آن را تمام کنند. حتی بعضی از دوستان من حتی فرصت نکردند سؤال‌های شیمی را شروع کنند. توصیه‌ام این است که وقتی حداقل 40 تا 45 دقیقه به پایان وقت کنکور مانده، شیمی را شروع کنید چون اگر این کار را نکنید،‌ فشاری که در لحظه‌های آخر به شما می‌آید و این احساس که خیلی از وقت عقب هستید، باعث می‌شود تمرکزتان شدیدا پایین بیاید و مجبور شوید چند بار صورت سؤال‌ها را بخوانید و هم‌چنین بی‌دقتی‌تان خیلی زیاد می‌شود. برخی سؤال‌های شیمی مثل استوکیومتری و محلول‌ها و قانون هِس و یا PH و … محاسباتی‌اند و گاهی وقت زیادی از شما می‌گیرند. سرعت و دقت خود را در آن‌ها با زدن تست زیاد و تمرین زیاد بالا ببرید چون این سرعت و دقت زیاد در کنکور خیلی به دردتان می‌خورد. از همین حالا شروع کنید و تمرین کنید که سرعت محاسبه‌ها را هم‌راه با دقت در آن‌ها بالا ببرید.
اما برسیم به این که من چه‌گونه شیمی خواندم. از نظر من در درس شیمی، کتاب درسی مهم‌ترین منبع مطالعه است؛ چون شکل‌ها و نمودارهاری کتاب درسی خیلی اهمیت دارند و چندین بار مستقیما در کنکور مورد سؤال قرار گرفته‌اند. من هر چه در جزوه یا کتاب کمک‌آموزشی می‌خواندم که احساس می‌کردم به درد می‌خورد در کتاب درسی وارد می‌کردم!! طوری که کتاب درسی یک منبع کامل برای مطالعه شده بود و مرتبه‌های بعد،‌ با مراجعه به کتاب، کلیه‌ی مطلب‌ها دوره می‌شد. حتی قسمت‌هایی از متن کتاب هم که مهم بود، دوباره حاشیه‌نویسی می‌کردم. (برای توضیح بیش‌تر به شیوه‌ی نکته‌برداری و خلاصه‌برداری شیمی مراجعه کنید.)
برای مطالعه‌ی شیمی چند توصیه دارم:
1) حتماً سعی کنید همه‌ی مطالب مهم را در کتاب خود وارد کنید به‌نحوی که کتابتان منبعی کامل برای مطالعه شود.
2) هر وقت مطالعه می‌کنید، حتما مطالب مهم را مشخص کنید و در صورت لزوم آن‌ها را خلاصه‌برداری کنید.
3) شکل‌ها و نمودارهای کتاب درسی خیلی خیلی مهم هستند. آن‌ها را کاملا به خاطر بسپارید.
4) هنگام مطالعه‌ی کتاب، حتما خودتان تمرین‌های کتاب درسی را حل کنید و اگر لازم است جواب‌ها را در کتاب بنویسید.
5) تا می‌توانید سرعت محاسبه‌های خود را در مسائل شیمی افزایش دهید. شما باید بتوانید حتی در زمانی کم‌تر از زمان استاندارد کنکور، به میزان تعداد تست‌های شیمی کنکور، تست حل کنید؛ پس تا می‌توانید تمرین کنید. راه افزایش سرعت و در عین حال عدم کاهش دقت همین تمرین زیاد و حل کردن سؤال‌های محاسباتی می‌باشد؛ حتی اگر برای چندمین بار دارید آن را حل می‌کنید.
6) به حاشیه‌های کتاب درسی نیز توجه کنید؛ البته برخی عددها و رقم‌ها را لازم نیست حفظ کنید ولی برخی جمله‌ها مهم هستند.
7) سعی کنید الان طوری مطالعه کنید که در روزهای نزدیک کنکور بتوانید در نیم ساعت، مثلا کل کتاب شیمی پیش‌دانشگاهی را ورق بزنید و نکته‌های مهمی را که قبلا علامت زده‌اید مرور کنید. بعدا اهمیت این کار را به‌تر درک خواهید کرد.
8) درس شیمی، ترکیبی از محاسبه‌ها و حفظ‌کردنی‌هاست؛ بنابراین شیوه‌ی مطالعه‌ی آن نیز ترکیبی است؛ یعنی بعضی قسمت‌ها بیش‌تر نیاز به فهمیدن و مسأله حل کردن دارد و بعضی دیگر نیز بیش‌تر حفظ‌کردنی می‌باشد. اما سرعت و دقت در قسمت محاسباتی شیمی بسیار مهم است چون آخرین درس دفترچه می‌باشد و اغلب داوطلبان وقتی به شیمی می‌رسند ذهنشان خسته است.

شیوه‌ی مطالعه برای کنکوری‌های

۹۱
مباحث مربوط به شیوه‌ی مطالعه به چند قسمت تقسیم می‌شوند:
االف) پیش از کلاس: پیش‌مطالعه‌ی مطلبی که دبیر می‌خواهد درس بدهد: سعی کنید حتما قبل از کلاس نگاهی سطحی و سریع به مطالبی که احتمالا دبیر قرار است درس بدهد بیندازید. این کار باعث می‌شود سر کلاس درس را خیلی بهتر بفهمید.
ب) داخل کلاس: از مطالبی که دبیر در کلاس تدریس می‌کند، نت‌برداری کنید. حتما در کلاس خیلی خوب گوش کنید و سعی کنید جای مناسبی بنشینید . سوالات خود را از دبیر بپرسید. گوش کردن سر کلاس خیلی مهم است و اگر در کلاس یاد بگیرید، گام خیلی مهمی برداشته‌اید.
ج) بعد از کلاس: مطالب زیر مربوط به مطالعه‌ی کلی بعد از تدریس می‌باشد که جلوی هر کدام سعی کردم مقداری توضیح مختصر بنویسم تا زیاد طولانی نشود. اگر سوال داشتید در پایین صفحه بپرسید.
۱. مطالعه‌ی عمیق و مفهومی در چند مرحله:
مرحله‌ی ۱: نگاه روزنامه‌وار به مطالب
مرحله‌ی ۲: خط کشیدن زیر مطالب مهم و حاشیه‌نویسی
مرحله‌ی ۳: طرح سوال برای خودمان
مرحله‌ی ۴: مطالعه‌ی عمیق و پاسخ به سوالات خودمان
مرحله‌ی ۵: حل مثال و تمرین
اگر می‌خواهید به‌صورت ایده‌آل درس خوانده باشید، خوب است که ۵ مرحله‌ی بالا را انجام دهید که البته زمان زیادی از شما می‌گیرند. اما تنها راه مطمئن و ماندگار برای یادگیری همین راه است.
۲. وقتی به خانه رسیدید و بعد از استراحت، درس هر روز را همان روز بخوانید (مخصوصا درس‌های ریاضی و فیزیک) همان روز تعدادی تمرین و تست آموزشی نیز حل کنید اما در دروس عمومی حدود ۲ روز بعد شروع به تست‌زنی کنید تا دوباره برای‌تان مرور شود و خود را بهتر سنجیده باشید.
۳. اصلا فکر نکنید که باید یک مفهوم درسی را در یک روز کامل کنید. حتما مطالعه و حل تمرین‌های یک مبحث را چند روز طول دهید تا بهتر برای‌تان تثبیت شود.
نکته: اگر یک مبحث، مطالب مرتبط با پایه دارد، اگر بتواندی درس‌های پایه مرتبط را هم بخوانید، خیلی بهتر خواهد بود. البته سعی کنید حتما این مطلب را در برنامه‌ی از پیش تعیین‌شده لحاظ کنید که دچار کم‌بود وقت نشوید.
۴. در ابتدای شروع مطالعه، حدود ۱۰ دقیقه خلاصه‌ی مطالب متصل قبلی را نگاهی بیندازید تا مرور کوتاهی شود و مطلب جدید را سریع‌تر یاد بگیرید. برای این کار می‌توانید از خلاصه (اگر دارید) استفاده کنید.
تذکر: بعد از مطالعه‌ی عمیق یک مفهوم باید شروع به خلاصه‌نویسی کنید. شیوه‌ی این کار در مقاله‌ای جداگانه داخل سایت و کتاب «چگونه تک‌رقمی شدم؟» هست. با خلاصه‌برداری و تکرار مطالب قبلی است که به تسلط می‌رسید.
۵. بعد از خلاصه‌برداری و به تسلط رسیدن و تست کافی زدن، لازم است از خودتان آزمون خانگی (ارزیابی) از آن مطلب خاص بگیرید. یعنی حدود ۲ تا ۳ هفته بعد از زدن تست‌های آموزشی یک فصل یا یک بخش.
۶. در نهایت و بعد از گذشتن چند ماه و خواندن خلاصه‌ها، باید آن‌قدر خلاصه‌ها را خوانده باشید که به تسلط کافی برسید. در این مرحله باید از خودتان آزمون بگیرید و جمع‌بندی کنید و بار دیگر خلاصه‌ها را تکرار کنید.
د) نکات کلی: این نکات کلی است که باید در تمامی مراحل مطالعه، آن‌ها را رعایت کنید:
۱ ـ یادگیری و مطالعه‌ی شما باید فاصله‌دار باشد. مثلا اگر می‌خواهید ۳ ساعت فیزیک بخوانید، آن را به ۲ تا ۳ زمان مختلف تقسیم کنید و بین آن‌ها استراحت کنید و حین استراحت به موضوع مطالعه فکر نکنید. حتی اگر این ۳ ساعت را بین ۲ تا ۳ روز پخش کنید هم خیلی خوب خواهد بود. مثلا یک فصل بزرگ را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید و هر بخش را در یک زمان خاص مطالعه کنید (مثل سیستم کتاب فار).
۲ ـ ترجیحا درس‌های ریاضی و فیزیک را در وسط صبح و بعدازظهر که ذهن روان است مطالعه کنید.
۳ ـ درس‌های عمومی و اختصاصی را کنار هم بخوانید. مثلا یکی در میان یا هر جور که فکر می‌کنید، ولی این‌طور نباشد که مثلا ۳ درس اختصاصی را در یک روز پشت هم بخوانید.
۴ ـ بیش‌تر با ذهن مطالعه کنید نه با چشم و سعی کنید چیزی که می‌خوانید را در ذهن تجسم کنید.
نکته: فقط از یک کتاب کمک‌آموزشی به‌عنوان کتاب اصلی مطالعه و تمرین استفاده کنید تا دچار سردرگمی نشوید. بعدها برای افزایش تسلط اگر خواستید می‌توانید کتاب‌های تست دیگری هم استفاده کنید ولی فعلا فقط منبعتان همین ۱ کتاب باشد.
حتما حین یادگیری مراحل زیر را دنبال کنید:
(۱) ادراک: درک مطلبی که دبیر در کلاس آموزش می‌دهد.
(۲) تثبیت: مطالعه‌ی عمیق و انجام تمرین در حد لازم.
(۳) تسلط: خلاصه‌برداری و تکرار مطالب قبلی و تست.
(۴) ارزیابی: برگزاری آزمون‌های خانگی و آموزشگاهی بعد از انجام تست آموزشی.
(۵) جمع‌بندی: تکرار خواندن خلاصه‌ها و گرفتن آزمون پس از گذشت یک دوره (مثلا ۳ ماه)
* تذکر: در مقاله‌های جداگانه شیوه‌های مرور و تست‌زنی و خلاصه‌بردار و … توضیح داده شده است.
با امید موفقیت شما عزیزان
سعید تجریشی ـ تابستان ۱۳۹۰
منبع : انتشارات فار