24-06-2012، 2:00
نگاهی به تاریخچه و مفهموم فشار خون
قاتل خاموش
احتمالا افزایش فشار شریانی مهمترین مشکل تندرستی در کشور های پیشرفته است . این بیماری شایع و بدون علامت است و به راحتی شناسایی و معمولا به آسانی نیز درمان میشود . در صورت عدم درمان، حتی ممکن است به عوارضی کشنده منجر شود. درمان فشار خون، خطر حوادث مغزی ، بیماری های کرونر ، نارسایی قلبی و در مجموع مرگ و میر ناشی از حوادث ثلبی عروقی را کم میکند.
برای اولین بار در سال 1773 فشار خون توسط استفان هالس اندازه گیری شد . بعدها اینون و بلوت روزن ، نظریه کنترل هومورال فشار خون را مطرح کردند و به بررسی اثرات فارماکولوژیک اپی نفرین پرداختند.
برایت در اواسط قرن 19 نشان داد که سیستم قلبی عروقی در بیماران با بیماری مزمن کلیوی تحت تاثیر تغییرات فشار خون است. جانسون در 1868 ارتباط هایپرتروفی بطن چپ و وجود پرفشاری خون را نشان داد. تا این که مشاهدات جان وی و والارد ، منجر به شناخت آسیب ارگان هدف در نتیجه فشار خون شد و این بیماری قاتل خاموش لقب گرفت.
هایپر تنشن از بیماری های شایعی است که به علت موربیدتیه، مورتالیته و هزینه ای که بر جامعه تحمیل میکند و از معضلات جدی سلامت به حساب می آید . در چند دهه اخیر پژوهش های گسترده ، آموزش وسیع بیماران و تلاش متمرکز بر آموزش پزشکان خانواده ، منجر به کاهش میزان عوارض ناشی از فشار خون شده است.
از تمام عوامل بالقوه ای که به عنوان فاکتور های ریسک قابل تغییر سکته قلبی دز 52 کشور شناخته شده فشار خون پس از سیگار کشیدن مقام دوم را به دست آورد است . در مطالعه جهانی ، شیوع فشار خون در افراد بالغ ، 26 درصد است ، از سوی دیگر ، سیر افزایش شیوع آن نگران کننده است. در مطالعه ای میدانی، شیوع فشار خون در آمریکا از 50 میلیون در سال 1990 به 60 میلیون در سال 2000 رسیده است. البته شاید علت عمده آن افزایش سن جمعیت چاق باشد. از طرفی شواهد نشان میدهد که تعدیل رژیم غذایی نیز اثر مفیدی در درمان فشار خون دارد . به روشنی میبینیم که افزایش وزن نیز در جوامع مختلف خصوصا جوامع غربی در حال افزایش است.
فشار خون با ما چه میکند؟
فشار خون شایع ترین علت نارسایی احتقانی قلب است و در عین حال به روشنی نشان داده شده که کاهش فشار خون میتواند موجب بهبود عملکرد کلیوی شود . ارتباط بین فشار خون و عوارض قلبی عروقی یک ارتباط همیشگی پایدار و مستقل از سایر فاکتور های خطرزا است.
حوادثی از قبیل سکته قلبی ، نارسایی قلب ، اختلالات مغزی و بیماری های کلیه در بیماران مبتلا به فشار خون بالا بیشتر دیده میشود. مطالعات نشان داده است که در گروه سنی 40 تا 70 سال ، به ازای افزایش هر 20 میلی متر فشار سیستول با 10 میلی متر جیوه فشار دیاستول ریسک عوارض قلبی عروقی در گستره فشار خون 115 بر 75 تا 185 بر 115 میلی متر جیوه ، دوبرابر میشود.
فراوانی در کشور ها
در بعضی مطالعات ، تخمین زده شده است که در آمریکا 43 میلیون نفر فشار خون دارند (فشار سیستولی 140 میلی متر جیوه یا بالاتر، فشار دیاستولی 90 میلی متر جیوه یا بالاتر و یا افرادی که تحت درمان با داروهای ضد فشار خون هستند.) شیوع adjustedage فشار خون بر مبنای مطالعات مختلف 18-NHES 32 درصد برآورده میشود و همچنین میزان آگاهی افراد از فشار خون از 53 درصد در سالهای 1962 - 1960 به 89 درصد طی این مدت رسیده است.
در مطالعات مختلف NHS در کشور ها نشان داده شد که شیوع کنترل شعیف فشار خون بالاست. اگر فشار خون 140 بر 90 میلی متر جیوه ملاک مقایسه قرار گیرد ، شیوع فشار خون و کنترل مناسب آن در کانادا به ترتیب 22 درصد و 16 درصد ، در مصر 26.3 درصد و 8 درصد در چین 13.6 درصد و 3 درصد و در 5 کشور اروپایی (انگلیس ، آلمان ، ایتالیا ، اسپانیا و سوئد) کنترل مناسب در کمتر از 10 درصد دیده میشود و اگر فشار خون 160 بر 90 cmHg ملیاک مقایسه قرار گیرد ، نتایج در جدول زیر نشان داده شده است .
فشار خون یک اپیدمی جهانی است . در بسیاری از کشور ها 50 درصد جمعیت بالای 60 سال فشار خون دارند .در مطالعه نوار تیس عنوان شد که از 187 میلیون بیمار مبتلا به فشار خون در سراسر جهان ، 34 درصد تشخیص داده نشده اند و 41 درصد بیماران تشخیص داده شده نیز خدمات درمانی نمیگیرند و درمان 62 درصد بیماران تشخیص داده شده نیز ناکافی است . این در حالی است که 70 درصد بیماران نیز تعهدی به مصرف داروهایشان ندارند.
قاتل خاموش
احتمالا افزایش فشار شریانی مهمترین مشکل تندرستی در کشور های پیشرفته است . این بیماری شایع و بدون علامت است و به راحتی شناسایی و معمولا به آسانی نیز درمان میشود . در صورت عدم درمان، حتی ممکن است به عوارضی کشنده منجر شود. درمان فشار خون، خطر حوادث مغزی ، بیماری های کرونر ، نارسایی قلبی و در مجموع مرگ و میر ناشی از حوادث ثلبی عروقی را کم میکند.
برای اولین بار در سال 1773 فشار خون توسط استفان هالس اندازه گیری شد . بعدها اینون و بلوت روزن ، نظریه کنترل هومورال فشار خون را مطرح کردند و به بررسی اثرات فارماکولوژیک اپی نفرین پرداختند.
برایت در اواسط قرن 19 نشان داد که سیستم قلبی عروقی در بیماران با بیماری مزمن کلیوی تحت تاثیر تغییرات فشار خون است. جانسون در 1868 ارتباط هایپرتروفی بطن چپ و وجود پرفشاری خون را نشان داد. تا این که مشاهدات جان وی و والارد ، منجر به شناخت آسیب ارگان هدف در نتیجه فشار خون شد و این بیماری قاتل خاموش لقب گرفت.
هایپر تنشن از بیماری های شایعی است که به علت موربیدتیه، مورتالیته و هزینه ای که بر جامعه تحمیل میکند و از معضلات جدی سلامت به حساب می آید . در چند دهه اخیر پژوهش های گسترده ، آموزش وسیع بیماران و تلاش متمرکز بر آموزش پزشکان خانواده ، منجر به کاهش میزان عوارض ناشی از فشار خون شده است.
از تمام عوامل بالقوه ای که به عنوان فاکتور های ریسک قابل تغییر سکته قلبی دز 52 کشور شناخته شده فشار خون پس از سیگار کشیدن مقام دوم را به دست آورد است . در مطالعه جهانی ، شیوع فشار خون در افراد بالغ ، 26 درصد است ، از سوی دیگر ، سیر افزایش شیوع آن نگران کننده است. در مطالعه ای میدانی، شیوع فشار خون در آمریکا از 50 میلیون در سال 1990 به 60 میلیون در سال 2000 رسیده است. البته شاید علت عمده آن افزایش سن جمعیت چاق باشد. از طرفی شواهد نشان میدهد که تعدیل رژیم غذایی نیز اثر مفیدی در درمان فشار خون دارد . به روشنی میبینیم که افزایش وزن نیز در جوامع مختلف خصوصا جوامع غربی در حال افزایش است.
فشار خون با ما چه میکند؟
فشار خون شایع ترین علت نارسایی احتقانی قلب است و در عین حال به روشنی نشان داده شده که کاهش فشار خون میتواند موجب بهبود عملکرد کلیوی شود . ارتباط بین فشار خون و عوارض قلبی عروقی یک ارتباط همیشگی پایدار و مستقل از سایر فاکتور های خطرزا است.
حوادثی از قبیل سکته قلبی ، نارسایی قلب ، اختلالات مغزی و بیماری های کلیه در بیماران مبتلا به فشار خون بالا بیشتر دیده میشود. مطالعات نشان داده است که در گروه سنی 40 تا 70 سال ، به ازای افزایش هر 20 میلی متر فشار سیستول با 10 میلی متر جیوه فشار دیاستول ریسک عوارض قلبی عروقی در گستره فشار خون 115 بر 75 تا 185 بر 115 میلی متر جیوه ، دوبرابر میشود.
فراوانی در کشور ها
در بعضی مطالعات ، تخمین زده شده است که در آمریکا 43 میلیون نفر فشار خون دارند (فشار سیستولی 140 میلی متر جیوه یا بالاتر، فشار دیاستولی 90 میلی متر جیوه یا بالاتر و یا افرادی که تحت درمان با داروهای ضد فشار خون هستند.) شیوع adjustedage فشار خون بر مبنای مطالعات مختلف 18-NHES 32 درصد برآورده میشود و همچنین میزان آگاهی افراد از فشار خون از 53 درصد در سالهای 1962 - 1960 به 89 درصد طی این مدت رسیده است.
در مطالعات مختلف NHS در کشور ها نشان داده شد که شیوع کنترل شعیف فشار خون بالاست. اگر فشار خون 140 بر 90 میلی متر جیوه ملاک مقایسه قرار گیرد ، شیوع فشار خون و کنترل مناسب آن در کانادا به ترتیب 22 درصد و 16 درصد ، در مصر 26.3 درصد و 8 درصد در چین 13.6 درصد و 3 درصد و در 5 کشور اروپایی (انگلیس ، آلمان ، ایتالیا ، اسپانیا و سوئد) کنترل مناسب در کمتر از 10 درصد دیده میشود و اگر فشار خون 160 بر 90 cmHg ملیاک مقایسه قرار گیرد ، نتایج در جدول زیر نشان داده شده است .
فشار خون یک اپیدمی جهانی است . در بسیاری از کشور ها 50 درصد جمعیت بالای 60 سال فشار خون دارند .در مطالعه نوار تیس عنوان شد که از 187 میلیون بیمار مبتلا به فشار خون در سراسر جهان ، 34 درصد تشخیص داده نشده اند و 41 درصد بیماران تشخیص داده شده نیز خدمات درمانی نمیگیرند و درمان 62 درصد بیماران تشخیص داده شده نیز ناکافی است . این در حالی است که 70 درصد بیماران نیز تعهدی به مصرف داروهایشان ندارند.