14-11-2012، 21:12
یکی از مهمترین مشکلاتی که والدین باید درباره آن اطلاعات کسب کنند و برای برطرف کردن آن در کودک خود چه به کمک دارو و چه از طریق مشاوره تخصصی تلاش کنند، اختلال فوبیا یا ترس بیمارگونه در فرزندان خردسال است. شما به عنوان یک پدر یا مادر در این شرایط چه اقدامی را ترجیح میدهید؟ به عقیده شما بهترین شیوه کمک به کودک برای پیش رفتن در دنیایی که همیشه پر از خطرات مختلف است، چیست؟
در این مقاله ۱۰ توصیه و راهکار مفید به والدین پیشنهاد میشود که با به کار بستن آنها میتوانند به فرزندانشان برای غلبه بر نگرانیها و ترس های بیمارگونه و غیرطبیعی به طور موثر کمک کنند.
این ۱۰ توصیه کاربردی عبارتند از :
۱ – به احساسات کودک خود گوش دهید
اولین گام برای غلبه بر ترس این است که بیاموزیم چگونه به احساسات خود گوش فرا دهیم. وجود احساس ترس تا حدی ضروری و مناسب است و به ما کمک میکند که از خطرات دوری کنیم. برای مثال باید به کودکمان بیاموزیم که نباید بی ملاحظه به طرف حیوانات اهالی ناشناس هجوم ببرند و یا اینکه حتما هنگام عبور از خیابان احتیاط کرده و هر دو سمت خیابان را ببینند. به بیان دیگر باید به آنها بیاموزیم که سگها هر چند اهلی هستند اما گاز میگیرند و برخی از رانندهها ممکن است بی دقت باشند.
هرگز این پیام را به کودک خود القا نکیند که ترس، احساس بدی است. در واقع ترس یک چراغ زرد است که به ما هشدار میدهد احتیاط کنیم.
« هوشمندی احساسی » از طریق خودآگاهی آغاز میشود یعنی توانایی تشخیص احساسات متفاوت در وجودمان، وقتی ایجاد میشوند و نیز توانایی دسته بندی کردن آنها و آزمودن عواملی که این احساسات را ایجاد میکنند.
گام بعدی آموختن نحوه کنترل احساسات است به طوری که به آنها اجازه ندهیم بی مهابا و افسار گسیخته رها شده و بر افکار ما غالب شوند.
۲ - به فرزند خود بیاموزیم که چگونه روشی متعادل برای بیان احساساتش پیدا کند
در خانوادههای سالم، اعضای خانواده معمولا میتوانند به شکل سازنده احساسات خود را بیان کنند و بین ابراز احساسات شدید و یا سرکوب کردن آنها در درون خود همواره حد تعادلی را نگه دارند. وقتی یاد بگیریم که به شیوهای غیر از شکوه کردن با دیگران ارتباط بگیریم، هم احساسات مثبت و هم منفی میتوانند درک و حس صمیمیت بیشتری ایجاد کنند. تنها توان صحبت کردن درباره آنچه که ما را ترسانده است بدون نگرانی از تمسخر شدن یا مورد قضاوت قرار گرفتن، باعث میشود که ترس کمتر بر زندگی ما غلبه کند.
۳ - با همدیگر درباره موضوع مورد ترس حرف بزنید
در این جا مثالی مناسب مطرح شده که نشان میدهد شما چگونه میتوانید بعنوان یک پدر یا مادر با حرف زدن با کودک خود به او کمک کنید تا هوشمندی احساسی بیشتر پیدا کند. یکی از مهمترین ترسهای مشترک کودکان و نوجوانان این است که از صحبت کردن در جمع هراس دارند. هر چند همه کس لزوما قرار نیست در زندگی خود سخنرانی کنند و یا مخاطبان زیادی داشته باشند اما برای بسیاری از کودکان حتی پاسخ دادن به یک سوال در کلاس و یا پیشنهاد دادن به جمع میتواند هراس آور باشد. اگر در این شرایط کودکتان ساکت میماند و مضطرب میشود، این احساس ناخوشایندی است که هر چند ممکن است موقتی باشد اما کنترل آن لحظه از زندگی کودک را در اختیار میگیرد و تجربهای تلخ برای او ایجاد میکند.
۴ – هرگز از الفاظ تمسخرآمیز استفاده نکنید
هرگز کودک خود را مخصوصا مقابل همسالان و خواهر و برادرهای دیگرش تمسخر نکنید. گاهی برخی از والدین یا خواهر و برادرهای بزرگتر برای تشویق کودک به مقابله با نگرانیهایش او را مورد تمسخر و مضحکه قرار میدهند در حالی که این روش تاثیر عکس دارد. به طوری که نه تنها مقاومت کودک را برای رفع مشکلش تشدید میکند بلکه باعث میشود او از حرف زدن با شما درباره احساساتش خجالت زده شده و اجتناب کند.
۵ - هرگز و هرگز کودک خود را تنبیه نکنید
هیچگاه سعی نکنید که با زور و تهدید و یا تنبیه کودک او را به شجاعت وا دارید. این تاکتیک ممکن است در لحظه بکار آید اما ترس کودک را از ریشه درمان نمیکند و برای رفع منشا ترس در کودک موثر نیست و حس قدرت و رضایت واقعی ناشی از غلبه بر ترس را در فرزندتان هرگز ایجاد نمیکند.
۶ – صبور باشید
بدون شک مدتی طول میکشد تا کودک به ترسهای بیمارگونه خود غلبه کند. بنابراین برای رفع تدریجی اضطراب کودک صبور و باحوصله باشید. بهترین راه کار این است که با ملایمات و تعادل و به طور تدریجی کودک را تشویق کنید تا با آنچه موجب هراسش شده مواجه شود. شما میتوانید در این مواقع درباره موضوع مورد ترس شفاف و واضح با فرزندتان حرف بزنید و به او بگویید که این یک نگرانی طبیعی است که خودتان هم با آن مواجه میشوید. به کودک خود بگویید مطمئن هستید که او میتواند در نهایت بر ترس خود چیره شود.
۷ - درباره بهترین و بدترین سناریوها با کودک خود صحبت کنید
یک ابزار موثر دیگر این است که به کودک خود فرصت دهید لحظهای به بدترین احتمالاتی که ممکن است از طرف موضوع مورد ترس برایش اتفاق بیفتد، بیندیشد و هم چنین فهرستی از تمام احتمالات خوب و مثبتی هم که ممکن است برایش پیش بیاید، تهیه کند. با این شیوه ترس از احتمالات ناشناخته کاهش مییابد. سپس به او نشان دهید که چطور با چند نفس عمیق میتواند تنش خود را آرام کند و یا با چند تکان مختصر بدن میتواند ترس را از وجود خود دور بریزد.
۸ - به تشویق کردن ادامه دهید
یک تکنیک مفید دیگر این است که نقاط قوت و پیشرفتهای فرزندتان را مدام مورد تحسین و تشویق قرار دهید. به او تمام ترسهای قبلی را که با آموزش و تمرین بر آنها غلبه کرده یادآوری کنید. مثلا اینکه قبلا موقع مدرسه رفتن گریه میکرده اما الان با شوق و به سرعت سوار اتومبیل میشود تا زودتر به مدرسه برسد. بنابراین شما هم به عنوان والدین باید نسبت به زمانهایی از روز که کودک کارهایش را بدون ترس و نگرانی انجام میدهد هوشیار باشید و برای شجاعتهایش او را تشویق کنید.
۹ - اگر احساس کردید با وجود استفاده از روشهای فوق، ترس بیمارگونه در کودک ادامه پیدا کرده و او را از شرکت در فعالیتهای روزانه بازداشته با یک متخصص رواشناسی اطفال و خانواده مشورت کنید.
۱۰ – با ترسهای خود روبرو شوید
آخرین نکتهای که باید همیشه به یاد داشته باشید این است که کودکان شما مانند اسفنجهایی هستند که احساسات اطرافشان را جذب میکنند. یکی از بهترین هدایایی که میتوانید به آنها بدهید، آن است که خودتان نیز با ترسهایتان روبه رو شوید و برای درمان ترسهای بیمارگونه در وجودتان تلاش کنید. به محض اینکه احساس اضطراب در وجودتان کاهش یافته و فروکش کند متوجه میشوید که به طور معجزه آسایی برخی از ترسها و نگرانیهای کودکتان نیز به خودی خود ناپدید میشوند و از بین میروند. پس شجاع باشید و به تلاش خود برای شجاع زیستن ادامه دهید.
در این مقاله ۱۰ توصیه و راهکار مفید به والدین پیشنهاد میشود که با به کار بستن آنها میتوانند به فرزندانشان برای غلبه بر نگرانیها و ترس های بیمارگونه و غیرطبیعی به طور موثر کمک کنند.
این ۱۰ توصیه کاربردی عبارتند از :
۱ – به احساسات کودک خود گوش دهید
اولین گام برای غلبه بر ترس این است که بیاموزیم چگونه به احساسات خود گوش فرا دهیم. وجود احساس ترس تا حدی ضروری و مناسب است و به ما کمک میکند که از خطرات دوری کنیم. برای مثال باید به کودکمان بیاموزیم که نباید بی ملاحظه به طرف حیوانات اهالی ناشناس هجوم ببرند و یا اینکه حتما هنگام عبور از خیابان احتیاط کرده و هر دو سمت خیابان را ببینند. به بیان دیگر باید به آنها بیاموزیم که سگها هر چند اهلی هستند اما گاز میگیرند و برخی از رانندهها ممکن است بی دقت باشند.
هرگز این پیام را به کودک خود القا نکیند که ترس، احساس بدی است. در واقع ترس یک چراغ زرد است که به ما هشدار میدهد احتیاط کنیم.
« هوشمندی احساسی » از طریق خودآگاهی آغاز میشود یعنی توانایی تشخیص احساسات متفاوت در وجودمان، وقتی ایجاد میشوند و نیز توانایی دسته بندی کردن آنها و آزمودن عواملی که این احساسات را ایجاد میکنند.
گام بعدی آموختن نحوه کنترل احساسات است به طوری که به آنها اجازه ندهیم بی مهابا و افسار گسیخته رها شده و بر افکار ما غالب شوند.
۲ - به فرزند خود بیاموزیم که چگونه روشی متعادل برای بیان احساساتش پیدا کند
در خانوادههای سالم، اعضای خانواده معمولا میتوانند به شکل سازنده احساسات خود را بیان کنند و بین ابراز احساسات شدید و یا سرکوب کردن آنها در درون خود همواره حد تعادلی را نگه دارند. وقتی یاد بگیریم که به شیوهای غیر از شکوه کردن با دیگران ارتباط بگیریم، هم احساسات مثبت و هم منفی میتوانند درک و حس صمیمیت بیشتری ایجاد کنند. تنها توان صحبت کردن درباره آنچه که ما را ترسانده است بدون نگرانی از تمسخر شدن یا مورد قضاوت قرار گرفتن، باعث میشود که ترس کمتر بر زندگی ما غلبه کند.
۳ - با همدیگر درباره موضوع مورد ترس حرف بزنید
در این جا مثالی مناسب مطرح شده که نشان میدهد شما چگونه میتوانید بعنوان یک پدر یا مادر با حرف زدن با کودک خود به او کمک کنید تا هوشمندی احساسی بیشتر پیدا کند. یکی از مهمترین ترسهای مشترک کودکان و نوجوانان این است که از صحبت کردن در جمع هراس دارند. هر چند همه کس لزوما قرار نیست در زندگی خود سخنرانی کنند و یا مخاطبان زیادی داشته باشند اما برای بسیاری از کودکان حتی پاسخ دادن به یک سوال در کلاس و یا پیشنهاد دادن به جمع میتواند هراس آور باشد. اگر در این شرایط کودکتان ساکت میماند و مضطرب میشود، این احساس ناخوشایندی است که هر چند ممکن است موقتی باشد اما کنترل آن لحظه از زندگی کودک را در اختیار میگیرد و تجربهای تلخ برای او ایجاد میکند.
۴ – هرگز از الفاظ تمسخرآمیز استفاده نکنید
هرگز کودک خود را مخصوصا مقابل همسالان و خواهر و برادرهای دیگرش تمسخر نکنید. گاهی برخی از والدین یا خواهر و برادرهای بزرگتر برای تشویق کودک به مقابله با نگرانیهایش او را مورد تمسخر و مضحکه قرار میدهند در حالی که این روش تاثیر عکس دارد. به طوری که نه تنها مقاومت کودک را برای رفع مشکلش تشدید میکند بلکه باعث میشود او از حرف زدن با شما درباره احساساتش خجالت زده شده و اجتناب کند.
۵ - هرگز و هرگز کودک خود را تنبیه نکنید
هیچگاه سعی نکنید که با زور و تهدید و یا تنبیه کودک او را به شجاعت وا دارید. این تاکتیک ممکن است در لحظه بکار آید اما ترس کودک را از ریشه درمان نمیکند و برای رفع منشا ترس در کودک موثر نیست و حس قدرت و رضایت واقعی ناشی از غلبه بر ترس را در فرزندتان هرگز ایجاد نمیکند.
۶ – صبور باشید
بدون شک مدتی طول میکشد تا کودک به ترسهای بیمارگونه خود غلبه کند. بنابراین برای رفع تدریجی اضطراب کودک صبور و باحوصله باشید. بهترین راه کار این است که با ملایمات و تعادل و به طور تدریجی کودک را تشویق کنید تا با آنچه موجب هراسش شده مواجه شود. شما میتوانید در این مواقع درباره موضوع مورد ترس شفاف و واضح با فرزندتان حرف بزنید و به او بگویید که این یک نگرانی طبیعی است که خودتان هم با آن مواجه میشوید. به کودک خود بگویید مطمئن هستید که او میتواند در نهایت بر ترس خود چیره شود.
۷ - درباره بهترین و بدترین سناریوها با کودک خود صحبت کنید
یک ابزار موثر دیگر این است که به کودک خود فرصت دهید لحظهای به بدترین احتمالاتی که ممکن است از طرف موضوع مورد ترس برایش اتفاق بیفتد، بیندیشد و هم چنین فهرستی از تمام احتمالات خوب و مثبتی هم که ممکن است برایش پیش بیاید، تهیه کند. با این شیوه ترس از احتمالات ناشناخته کاهش مییابد. سپس به او نشان دهید که چطور با چند نفس عمیق میتواند تنش خود را آرام کند و یا با چند تکان مختصر بدن میتواند ترس را از وجود خود دور بریزد.
۸ - به تشویق کردن ادامه دهید
یک تکنیک مفید دیگر این است که نقاط قوت و پیشرفتهای فرزندتان را مدام مورد تحسین و تشویق قرار دهید. به او تمام ترسهای قبلی را که با آموزش و تمرین بر آنها غلبه کرده یادآوری کنید. مثلا اینکه قبلا موقع مدرسه رفتن گریه میکرده اما الان با شوق و به سرعت سوار اتومبیل میشود تا زودتر به مدرسه برسد. بنابراین شما هم به عنوان والدین باید نسبت به زمانهایی از روز که کودک کارهایش را بدون ترس و نگرانی انجام میدهد هوشیار باشید و برای شجاعتهایش او را تشویق کنید.
۹ - اگر احساس کردید با وجود استفاده از روشهای فوق، ترس بیمارگونه در کودک ادامه پیدا کرده و او را از شرکت در فعالیتهای روزانه بازداشته با یک متخصص رواشناسی اطفال و خانواده مشورت کنید.
۱۰ – با ترسهای خود روبرو شوید
آخرین نکتهای که باید همیشه به یاد داشته باشید این است که کودکان شما مانند اسفنجهایی هستند که احساسات اطرافشان را جذب میکنند. یکی از بهترین هدایایی که میتوانید به آنها بدهید، آن است که خودتان نیز با ترسهایتان روبه رو شوید و برای درمان ترسهای بیمارگونه در وجودتان تلاش کنید. به محض اینکه احساس اضطراب در وجودتان کاهش یافته و فروکش کند متوجه میشوید که به طور معجزه آسایی برخی از ترسها و نگرانیهای کودکتان نیز به خودی خود ناپدید میشوند و از بین میروند. پس شجاع باشید و به تلاش خود برای شجاع زیستن ادامه دهید.