تاریخچه مشت زنی (بكس)

[MOHSENEBRAHIMI]

ورزش مشت زنی قدمتی بیش از نخستین دوره‌های المپیک باستان دارد.

شاید تولد این ورزش زمانی صورت گرفت که انسان ماقبل تاریخ با شگفتی و هراس فراوان ببر تیز دندانی را در برابر خود یافت و برای دفاع از جان خویش سنگی از زمین برداشت و مأیوسانه به دندان ببر کوفت.
نخستین ضربه مشت بشر اولیه بصورت «سوینگ» یا ضربه دورانی بوده است.
این مطلب را کتیبه نویسان مصر باستان در چهار هزار سال پیش از میلاد بوسیله ترسیم تصاویر سربازان فرعون در حال مشت زدن با مشت پناه یا چیزی شبیه دستکش بوکس- البته نه پنجه بوکس- نشان داده‌اند.
برای اثبات طریقه مشت‌زنی «سوینگ» که خاص آفریقایی‌ها بوده است باید به فرم دستکش آن روزگاران توجه کرد. در اینگونه دستکش‌ها دیده می‌شود که به جای چرم، پوست درخت یا پارچه‌ای الیافی نه تنها به مشت ورزشکاران بسته می‌شده است بلکه از ساعد تا نزدیک آرنج آنان را می‌پوشانده است.
بازی بوکس از مصر آغاز شد و از طریق «کرت» به یونان رفت. در هر حال نخستین گام توسعه و گسترش هنر دفاع شخصی (Self Defense) و اولین دوران طلایی بوکس قهرمانی بدون تردید از زمانی است که این ورزش به المپیاد راه یافت.

بوکس همانند دیگر ورزش‌های قهرمانی، جنبش واقعی خود را از المپیادها آغاز کرد و رقابت‌های جدی و تمرین‌های سخت قهرمانان، این ورزش را در شمار یکی از بزرگترین و متهورانه‌ترین ورزشهای المپیاد باستان و المپیک‌های نوین درآورد.
بوکس در آغاز در کشور یونان بازی می‌شد و هنگامی که به امپراتوری رم راه یافت به کمک لژیونهای رومی در همه کشورهای آن روز جهان گسترش یافت.
بوکس در بازیهای المپیک باستان تقریباً مانند ورزش مشت‌زنی امروز بوده است و بطوریکه از شواهد و مدارک پیداست، مشت زنی امروزی چیز تازه‌ای نسبت به مشت زنی آن روزگاران ندارد.
تنها وقتی که قهرمانان امپراتوری رم به این بازی روی آوردند، دستهای خود را با آستینی شبیه به دستکش که روی آن سیمهای محکم فولادین کوفته بودند مجهز می‌کردند و نیز یک نوع دستکش مخصوص دیگر که از چرمهای بسیار سختک و محکم‌تر از سنگ و فولاد برای این کار تهیه کرده بودند، بدست کرده و به مسابقه می‌پرداختند.
به کار بردن این دستکش‌های عجیب که به راستی اسلحه‌ای کشنده بود باعث می‌شد در هر مسابقه‌ یکی از دو طرف کشته یا سخت مجروح شود. در نتیجه مسابقه‌های مشت‌زنی به سبک رومی‌ها منسوخ شد.
اما مشت زنان المپیادهای باستان، دستکش چرمی به دست می‌کردند و برای از بین نرفتن آن با واکسی از چربی حیوانات آن را واکس می‌زدند.
کیسه بوکس و توپ گلابی هم چیز جدیدی نیستند. در قرن‌های پیش از میلاد، مشت‌زنان در سالن‌های سرپوشیده تمرین می‌کردند و از کیسه بوکس‌های چرمی که آنها را از دانه‌های نباتی و شن انباشته ساخته بودند برای تقویت مشت‌های خود استفاده می‌بردند.
امروزه بوکسورها هنگام تمرین و مسابقه برای مصون ماندن سر از ضرب‌دیدگی و محافظت از غضروف گوشها از شکستگی از کلاه محافظ استفاده می‌کنند. این محافظها در دوران المپیک باستان نیز وجود داشته و به آن «آمسفرتاید» می‌گفتند.
در آن زمان حتی از محافظ دندانها هم استفاده می‌کردند و فرق آن با محافظ دندان امروزی تنها در جنس آن بوده، بدین صورت که از جنس چرم ساخته می‌شده است.
با این وجود چند تفاوت اساسی میان بوکس آن دوران و بوکس امروزی دیده می‌شود. در آن زمان مسابقات مشت‌زنی بدون رعایت وزن انجام می‌گرفت، مقرراتی برای مسابقه و استراحت مشت‌زنان وجود نداشت و مسابقه آن‌قدر ادامه می‌یافت تا یکی از طرفین ناک‌اوت شود یا تسلیم شود.
البته در صورتی که هر دو بوکسور نمی‌توانستند به مبارزه ادامه دهند مسابقه پایان می‌یافت.
البته یونانیها مقررات غیرعادلانه‌ای هم داشتند، به عنوان مثال، اگر پس از ساعتها مبارزه هر دو بوکسور از فزونی خستگی قادر به ادامه مسابقه نبودند، برای تعیین برنده به هر یک از آن دو یک شانس داده می‌شد تا یک ضربه بدون دفاع به حریف وارد آورد و برای اینکار قرعه می‌کشیدند و تردیدی نبود مشت زنی که قرعه به نامش می‌افتاد با همان نخستین ضربه، حریفش نقش زمین می‌شد و مجالی برای جبران نداشت.
اگرچه مشت زنی یک ورزش مهم بشمار می‌آمد ولی در نخستین دوره بازیهای المپیک باستان در سال 776 قبل از میلاد جزو رشته‌های این بازیها نبود و در بیست و سومین دوره المپیک باستان جزو رشته‌های رسمی در‌آمد.
تاریخ بازیهای مزبور 688 قبل از میلاد بود و یک یونانی به نام «اونوماسیتوس» اولین تاج قهرمانی را بر سر نهاد و چندی بعد مقررات رسمی مشت زنی المپیک را نوشت.

المپیادهای باستان (776 پیش از میلاد تا 393 بعد از میلاد) به پیشرفت تکنیک‌های این ورزش بیش از هر عامل دیگری کمک کرد.
در سال 1201 کشیش جوانی به نام برناردین که از طرز مشت‌زنی وحشیانه، سخت ناراحت بود و گاه می‌دید که مردم با چاقو با یکدیگر دوئل می‌کنند، طرز حمله و دفاع را در ورزش مشت‌زنی به مردم آموخت و حتی تا زمانیکه حیات داشت خود به عنوان معلم و مربی و داور مسابقه حاضر می‌شد.



در قرن هجدهم ورزش مشت‌زنی در انگلستان کاملاً رواج یافته بود و جیمزنیگ پدر مشت زنی انگلستان ورزش مشت‌زنی را از کشتی که سالها با آن توأم بود جدا ساخت و در سال 1719 یک مدرسه مشت‌زنی در تاتنهام بنا نهاد.

جیمزنیگ عده زیادی را در این مدرسه تعلیم داد و خود تا 34 سالگی در مسابقه‌ مشت‌زنی شرکت می‌جست. تا سال 1743 در مسابقه‌های مشت‌زنی استراحت در حین مسابقه وجود نداشت اما فردی به نام «بروتن» قانونی برای مسابقه‌های مشت‌زنی در هفت ماده برای نخستین بار تدوین کرد که در مفاد آن از استراحت میان راندها و داشتن سه داور برای قضاوت مسابقه یاد شده است.
آخرین مسابقه مشت‌زنی بدون دستکش در سال 1889 میان سولیوان و گیل‌وین انجام یافت. استفاده از دستکش مشت زنی در زمان بروتن رنگ واقعیت به خود گرفت ولی استعمال دستکش از سال 1818 مرسوم گردید و در سال 1856 تغییر یافت و بصورت امروزی درآمد.
البته از سال 1872 در مسابقات مشت‌زنی لندن دستکش‌ها به شکلی درآمد که دقیقاً مانند امروزه بود و وقت راندهای مسابقه سه دقیقه‌ای و قوانین مشت زنی مرسوم به «گوئین زبری» که شامل 12 ماده بود در آن دقیقاً اجرا می‌شد.
در المپیک 1896 یعنی نخستین المپیک نوین، مسابقه بوکس انجام پذیرفت ولی چون تنها انگلیس و آمریکا شرکت داشتند در برنامه بازیهای 1900 قرار نگرفت تا چهار سال بعد دوباره به برنامه بازیها بازگشت و در سال 1908 لندن این مسابقات در پنج وزن برگزار گردید.