کشف پمپ عظیم گازی در مریخ

[ERF@N]

بر اساس ادعای جدید دانشمندان، جو دارای فشار پایین مریخ و خاک متخلخل آن، شرایط ایده‌آل را برای تبدیل‌ تمامی سطح این سیاره به یک پمپ گازی عظیم ایجاد می‌کند.

این پمپ می‌تواند به سرعت گاز و ذرات غبار را در چند سانتی‌متری بخش‌های بالاتر و پایین‌تر خاک این سیاره به چرخش درآورد.

هیچ مورد مشابهی از این نوع پمپ عظیم سیاره‌ای بر روی زمین وجود ندارد.

در واقع، دانشمندان دانشگاه دویسبورگ-اسن آلمان تصور می‌کنند مریخ تنها جسم منظومه شمسی است که بر روی آن، پمپاژ مداوم و عظیمی می‌تواند رخ ‌دهد.

در صورت عملی‌شدن این نظریه، چنین پمپاژی می‌تواند به عنوان مکانیسم غالب برای انتقال بخار آب در سراسر سطح سیاره سرخ عمل کند.

کارولین دو بویل، یکی از اعضای تیم تحقیقاتی گفت: ایده خاک مریخی به عنوان یک پمپ گازی سیاره‌ای به طور تصادفی و زمانی به ذهن ما خطور کرد که در حال مطالعه فوران‌های غبار تحریک‌شده با نور تحت میکروگرانش بودیم.

وی ادامه داد: زمانی که ذرات فرسایش‌یافته‌ای را مشاهده کردیم که بالا می‌رفتند و دوباره بدون انتقال گرما در سطح آرام می‌گرفتند، نتیجه گرفتیم که باید یک جریان گازی به داخل و حتی در خلال خاک وجود داشته باشد.

دو بویل اضافه کرد: بزرگ‌ترین اهمیت کشف ما شناسایی این جریان گازی است که نه تنها در بالای خاک مریخی، بلکه در خلال آن نیز وجود دارد.

چنین موضوعی به دلیل وجود فشار سطحی پایین مریخ روی می‌دهد.

گرچه مریخ و زمین ویژگی‌های مشترک زیادی با هم دارند، یکی از مشخصه‌های متفاوت سیاره سرخ فشار سطحی بسیار پایین آن است که کمتر از یک درصد فشار سطحی زمین گزارش شده است.

جو مریخ شامل دی‌اکسید‌کربن است و این فشار سطحی بدین معناست که مولکول‌های دی اکسید‌کربن دارای مسیر باز 10 میکرومتری (فاصله متوسط بین تصادم‌های پشت‌ سر هم با یکدیگر) هستند. همچنین اندازه هر دوی ذرات غبار و منفذهای خاک مریخی 10 میکرومتر است.

تحت چنین شرایطی، یعنی زمانی که مسیر باز با اندازه ذره و منفذ قابل‌مقایسه است، اثری به نام «جاروکشی گرمایی» به وجود می‌آید.

مطابق این اثر، زمانی که یک طرف منافذ موجود گرم‌تر از طرف دیگر است، منفذ به عنوان یک پمپ کارآمد عمل کرده و گاز را از بخش سرد به بخش گرم منتقل می‌کند.

جزئیات این مطالعه در مجله Nature Physics منتشر شد.