منظور از صله يا قطع رحم چيست؟

[م‍حمّد]

رحم معناي عرفي دارد كه «خويشاوندان پدري و مادري» است، هر چند با واسطه باشد. به خويشان از طريق اولاد نيز «رحم» می¬گويند. بنابراين پدر ، مادر، پدر و مادر بزرگ ها ، برادر ها و خواهرها و اولاد آنان و نوه ها و دايي و عمه و خاله و عموها و فرزندان و نوه ها همه رحم محسوب مي شوند. امام صادق علیه السلام فرمود: "صله رحم پيوند با تمام خويشاوندان است؛ محرم باشند يا نامحرم، با واسطه باشند يا بي واسطه".

صله رحم يعني ارتباط دوستي با خويشان ، گرچه با سلام و احوالپرسي و تلفن زدن يا نامه نوشتن. امام صادق علیه السلام فرمود: "صله رحم و نيكي به برادران ايماني، حساب روز قيامت را آسان مي كند و انسان را از گناه باز مي دارد. پس با نزديكان خود صله كنيد و به برادران خود نيكي نماييد، هر چند به سلام كردن باشد".
صله رحم مراتبي دارد: رسيدگي به خويشان، رفت و آمد، كمك مالي يا حفظ آبروي آن ها و گاه به صورت برطرف کردن ضرر.
قطع رحم نيز داراي مراتبي است. پس هر عملي كه صلة رحم بر آن صادق باشد ، به طوري كه اگر به جا نياورد، مي گويند قطع رحم كرده، آن عمل شرعاً واجب است، مثلا اگر ثروتمندي ، خويشاوند فقيري دارد كه نیازمند مخارج ضروري زندگي است ، دادن مال به اندازه اي كه رفع ضرورت كند و نیازش بر آورده شود، صله رحم است و ندادن آن قطع رحم.
صله و قطع رحم در مورد خويشان غير مسلمان نيز جاري است. شخصي به حضرت صادق علیه السلام عرض كرد: بستگان من ، دینی غير دين من دارند. آيا براي ايشان حقّي بر من هست؟ حضرت فرمود: "بلي، حقّ رحم به هيچ وجه ساقط نمي شود . اگر بستگانت بر دين تو بودند، دو حق بر تو داشتند: يكي حقّ رحم و ديگري حق هم ديني".