مسجد معزالدين مراغه

[امیر‌حسین]

 

مسجد معزالدین مراغه

 

در سمت باختری میدان خشكبار مراغه مسجدی قدیمی وجود دارد كه به مسجد معز الدین معروف است. در فضای كلی این بنا یك مسجد كوچك دیگر و مقبره ای گنبد دار وجود دارد. مسجد بزرگ 36 ستون چوبی در چهار ردیف دارد كه از دیوار شمالی آن توسط قرینه ای وارد محوطه مقبره شیخ معز الدین می شود. مقبره، برج گنبد داری است نظیر برج غفاریه مراغه كه در اثر رطوبت و عدم توجه و مراقبت، به مرور زمان گنبد آن فرو ریخته و تزیناتش از بین رفته است.  در محوطه مقبره و مساجد، سنگ نبشته ها و الواح قبرهای متعددی وجود دارد كه به روشن ساختن تاریخ مراغه كمكی شایان توجهی می كند و اطلاعات ارزنده ای از قرن های 8 تا 12 هجری در اختیار علاقمندان به تحقیق در تاریخ و ادب و هنر می گذارند این سنگ نبشته ها متعلق به قبر شیخ معز الدین و بستگان وی است. آن چه كه از این سنگ نبشته ها معلوم می شود این است كه از قرن هشتم به بعد تا روی كار آمدن شاه اسماعیل صفوی، خاندان معز الدین در مراغه صدارت و نفوذ سیاسی و معنوی داشته اند. این مسجد در دوران سلطنت شاه تهماسب به وسیله فردی به نام حاجی نبی بازسازی گردید كه ماده تاریخ 976 هـ. ق در كتیبه ای از مرمر دیده می شود. علاوه بر این، درسال 1384این بناكاملا بازسازی شده است .

 

 

 

 

نمونه هائی از سنگ نبشته ها والواح قبرها

ملا ( شیخ ) معزالدین

شیخ معزالدین اویس بن رضی الدین ابراهیم در مراغه صدارت ، نفوذ سیاسی و معنوی داشته است نظر به مفاد کتیبه ها و سنگ نوشته های مقبره و مسجد صاحب مقام جود و کرم و عالم نوازی و ادب پروری و هنر دوستی بوده است . مقارن طلوع ستاره اقبال شاه اسمعیل صفوی ستاره بخت این خاندان نیز به افول گراییده است . شیخ معزالدین در دهم رجب سال 815 هجری قمری وفات یافته است ( توفی فی عاشر رجب سنة خمس عشرة و ثمانمائة ) . مسجد شیخ معزالدین در مراغه به نام وی بیادگار مانده است .

 

 

 

 

محمد مومن

 

یکی از علمای شیعه مقیم مراغه متوفی به سال 1174 هجری قمری که مقبره و سنگ قبرش در مسجد ملا معزالدین مراغه مکشوف است . نوشته لوح قبر محمد مومن چنین است :

 

 

محمد مومن ان پاکیزه طینت
لوای علم دین را بود زینت
چه دنیا بود فانی ، مرغ روحش
گشاد از برج تن بال عزیمت
به سوی روضه رضوان روان شد
خمش شد شمع فانوس شریعت
خرد می جست تاریخش که ناگاه
ز غیب آمد ندا کای راست فطرت
رقم زن سال تاریخ وفاتش
مقام وی که بد در صدر جنت
 ملا احمد

از علمای شیعه معاصر آقا محمدخان قاجار است . لوح قبر وی در مسجد ملا مغزالدین بوده و متن آن به شرح زیر است :

 

 

فاضل آفاق ملا احمد آنک
با قضا حکم وی آمد توأمان
آنکه با علم و عمل مانند او
حق شناسی کس ندیده در جهان
از رخش انوار یزدانی پدید
وز دلش اسرار ربانی عیان
می نگنجد هیچ کس را در خیال
می نیاید هیچ تن را در گمان
همچو اوصافی ضمیری در زمین
همچو او قدسی سرشتی در زمان
آه کز بی مهری گردون دون
گشت رنجور و ضعیف ناتوان
از جهان قطع علایق کرد و شد
روح پاکش سوی علیین روان
ای صد افسوس از چنان گنج علوم
کاین چنین از چشم عالم شد نهان
رخت چون بربست زین دار فنا
کرد جا چون در بهشت جاودان
بهر تاریخش رقم زد خاوری
رفت نور عالم احمد از جهان