سوء استعمال مواد در نوجوانان

[L²evi]

بسیاری از نوجوانان ممکن است تنباکو یا مواد مخدر را امتحان کنند. برخی از آن ها تنها چند مرتبه این کار را انجام می دهند و سپس مصرف آن را متوقف می کنند، اما برخی دیگر نمی توانند نیاز یا هوس مصرف آن ها را کنترل کنند و این به سوء استعمال مواد تبدیل می شود.

نوجوانان ممکن است موادی از جمله سیگار، الکل، مواد شیمیایی خانگی (استنشاقی)، داروهای تجویزی و بدون نسخه، و مواد غیر قانونی را امتحان کنند. از شایع ترین مواد مخدر در ایران حشیش و تریاک است.


چرا نوجوانان به سوء استعمال مواد مخدر روی می آورند؟

از جمله دلایل آن ممکن است موارد زیر باشد:



می خواهند با دوستان یا گروهی که در آن هستند همراهی کنند و شبیه آن ها باشند



احساسی که به آن ها دست می دهد را دوست دارند



با این کار احساس بزرگی می کنند



نوجوانان دوست دارند چیزهای جدید را امتحان کرده و ریسک کنند، بنابراین مواد مصرف می کنند، چون برایشان به نظر هیجان انگیز می آید.


عوامل زمینه ساز

در صورتی که اعضای خانواده مشکل سوء مصرف مواد یا الکل داشته باشند، احتمال اینکه نوجوانان دچار مشکلات جدی سوء مصرف مواد شوند بیشتر است. همچنین نوجوانانی که احساس می کنند والدینشان برایشان ارزشی قائل نیستند، یا احساس نزدیکی و ارتباط با آن ها نمی کنند، درخطر بیشتر این مشکل قرار دارند. نوجوانانی که عزت نفس پایین یا مشکلات هیجانی یا روانی مانند افسردگی دارند نیز درخطر بیشتری قرار دارند.


سوء مصرف مواد در نوجوانان چه مشکلاتی ایجاد می کند؟

سوء مصرف مواد ممکن است به مشکلات جدی مانند ضعف در تحصیل، از دست دادن دوستان، مشکلات در خانه و مشکلات قانونی همیشگی منجر شود. سوء مصرف مواد مخدر، یکی از علت های اصلی مرگ نوجوانان یا آسیب های مربوط به حوادث رانندگی، خودکشی، خشونت و غرق شدگی است. سوء مصرف مواد ممکن است خطر بارداری و عفونت های مقاربتی از جمله ایدز به خاطر رابطه جنسی محافظت نشده را افزایش دهد. حتی استفاده اتفاقی و موقت برخی از مواد می تواند مشکلات جدی برای سلامتی مانند اوردوز یا آسیب مغزی به همراه بیاورد. امروزه بسیاری از مواد غیر قانونی در آزمایشگاه های خانگی تهیه می شوند، بنابراین از نظر قدرت ممکن است بسیار متفاوت باشند. این مواد ممکن است حاوی باکتری ها، مواد شیمیایی خطرناک و مواد ناایمن دیگر نیز باشند.


علائم سوء استعمال مواد چیست؟

باید علائم سوء استعمال مواد یا الکل را بشناسید و بتوانید آن ها را در صورت وجود در نوجوان خود تشخیص دهید. برخی از این علائم عبارت اند از:

چشمان قرمز و شکایت از داشتن مشکلات سلامتی، مانند خستگی مفرط. اگر نوجوان شما اغلب قطره چشمی بدون نسخه مصرف می کند ممکن است سعی داشته باشد قرمزی چشم ایجاد شده توسط حشیش یا ماری جوانا را پنهان کند.



علاقه کمتر به مدرسه، افت تحصیلی و غیبت از مدرسه



معاشرت با دوستان جدیدی که علاقه چندانی به خانواده شان یا فعالیت های مدرسه ندارند.



کاغذها و یا پارچه های آغشته به مواد شیمیایی که به این معنی است که نوجوان شما مواد استنشاق می کند. علائم دیگر این کار لکه یا رنگ روی لباس، دست یا صورت او است.


اگر متوجه شدید نوجوانتان الکل، تنباکو یا مواد مصرف می کند چه کاری باید انجام دهید؟

اگر نوجوانتان مواد، الکل یا تنباکو مصرف می کند آن را جدی بگیرید. یکی از مهمترین کارهایی که می توانید انجام دهید این است که با او درباره این مشکل رو راست صحبت کنید و او را وادار کنید با شما روراست باشد. اصلاً از عبارات نامناسب استفاده نکنید و درباره اش قضاوت نکنید. تا جایی که می توانید، باید در این زمان از او پشتیبانی کرده و در کنارش بمانید.



در بیشتر موارد مواجه شدن با چهره عصبانی و خصمانه شما، او را از خانواده دور می کند. اگر نمی دانید چه کار کنید یا احساس ناآرامی می کنید از یک روانشناس یا متخصص کمک بگیرید.



نوع درمانی که نوجوان شما نیاز دارد به سطح سوء استعمال مواد بستگی دارد. مثلاً اگر الکل یا مواد را تنها چند مرتبه مصرف کرده است، شاید همین که به صراحت با او درباره این مشکل صحبت کنید کافی باشد، اما اگر دچار مشکل سوء استعمال شده نیاز به مراجعه به پزشک، مشاور یا هر دوی این ها دارد. اگر به دارو یا الکل معتاد شده ممکن است نیاز به درمان سم زدایی یا درمان جایگزین کردن دارو به جای مواد داشته باشد. بهترین تأثیر داروها زمانی است که در ترکیب با مشاوره خانوادگی یا فردی یا هر دو مورد استفاده قرار بگیرد.

بازگشت به استفاده از مواد که به آن عود گفته می شود، پس از درمان متداول است. این شکست نوجوان یا برنامه درمانی نیست. بهبودی از اعتیاد دشوار است و به زمان نیاز دارد. گاهی لازم است که نوجوان موقتاً یک قدم به عقب بدارد تا بتواند در قدم بعدی موفق شود.


برای پیشگیری از مصرف مواد موارد زیر مؤثر است:

با فرزند خود از کودکی درباره انتظاری که نسبت به رفتار او در مورد الکل، تنباکو و مواد دیگر دارید صحبت کنید. اگر نوجوانتان فکر کند شما اجازه مصرف مواد را به او می دهید، احتمالاً الکل یا مواد را امتحان می کند.



نوجوانتان را با فعالیت های مفیدی مانند ورزش، برنامه های مذهبی یا گروه های دیگر مشغول نگه دارید.



از او انتظار داشته باشید قوانین خانه را رعایت کند و برای رفتارهایی که باید تغییر دهد پیامدهای معقولی در نظر بگیرید و همیشه آن پیامدها را اجرا کنید.



همیشه با او صحبت کنید. برای کارهایی که درست انجام می دهد، حتی اگر کوچک باشد، او را تشویق کنید.



دوستان فرزندتان را بشناسید. داشتن دوستانی که از سیگار، الکل و مواد اجتناب می کنند می تواند بهترین محافظت از فرزندتان در مقابل سوء استعمال مواد باشد