شهر کلکته

[spent †]

کلکته، مرکز ایالت بنگال غربی و پایتخت پیشین هندوستان است. با این‌ که یک وقتی این شهر پر جمعیت‌ترین شهر هند بود، اما این عنوان را هم به همراه عنوان پایتخت به دهلی‌نو واگذار کرد و امروزه، به عنوان شهر پر جنب‌وجوش هند شناخته می‌شود؛ شهری بزرگ با خیابان‌های تو در تو، رستوران‌ها، زندگی شبانه و دیدنی‌هایی فریبنده که فرهنگ هند را به خوبی نشان می‌دهد.

کلکته، آب و هوای گرم و مرطوب دارد. زمستان‌هایش معمولاً یک ماه و نیم بیشتر طول نمی‌کشد و دمای هوایش به کم‌تر از ده درجه‌ی سانتی‌گراد نمی‌رسد. گرم‌ترین ماه سال هم، ماه مه با نزدیک چهل درجه حرارت است. تمام فصل‌ها بنا به سلیقه مسافران خودش را دارد ولی با وجود دمای هوا، تعطیلات تابستان یا ژانویه می‌تواند فصل شلوغی برای سفر به کلکته باشد. به هر حال، اگر عادت به گرمای زیاد ندارید، با توجه به این‌که غذاهایی که در هند می‌خورید پر از ادویه و فلفل خواهند بود، نوشیدن آب سالم و لیمو را فراموش نکنید. تجربه‌ی غذاهای متفاوت که از عطر و طعم‌شان نمی‌توان چشم‌پوشی کرد، ممکن است با عادت‌های غذایی شما سازگار نباشد و گرمای هوا نیز آن را تشدید کند؛ قبل از انتخاب زمان سفر به همه‌ی این‌ها خوب فکر کنید.

اگر با هواپیما به این شهر سفر کرده باشید، اولین میزبان شما فرودگاه بین‌المللی نتاجی سوباش کلکته خواهد بود که مانند بقیه‌ی فرودگاه‌های شهرهای مطرح هند، مجهز و مدرن است. فرودگاه حدود بیست‌کیلومتر با شهر فاصله دارد و برای رفت و آمد می‌توانید از تاکسی یا اتوبوس استفاده کنید. یک خط ترن جدید هم هست که فرودگاه را به مرکز شهر وصل کرده. اگر تاکسی‌های فرودگاه یا داخل شهر، از تاکسی‌متر استفاده نمی‌کردند بهتر است قبل از سوار شدن سر قیمت با آن‌ها به توافق برسید. اتوبوس‌های کلکته در پنج خط جداگانه حرکت می‌کنند و در صورتی که آدرس دقیقی از مقصد نداشته باشید، بهتر است از راننده راهنمایی بخواهید. اتوبوس‌ها کولر و صندلی‌های راحتی دارند و از مهم‌ترین وسایل نقلیه در کلکته شناخته می‌شوند. کلکته یکی از متنوع‌ترین راه‌های حمل و نقل را در جهان دارد: خطوط اتوبوس، تاکسی‌های زردرنگ، قایق‌هایی که مسافران را دو طرف رودخانه جابه‌جا می‌کنند، متروی کلکته که اولین قطار زیرزمینی هندوستان بوده، تراموای کلکته که تنها تراموای موجود در هند است، قطارها که در حومه‌ی شهر هستند و در آخر ریکشاها، موتورهای سه‌چرخه‌ی هندی که خیلی تند و تیزند و گاهی کابین بدون درشان با گل و مهره تزیین می‌شود. ریکشاها را در مناطق قدیمی کلکته، یعنی شمال شهر، بیشتر پیدا می‌کنید. جنوب کلکته، منطقه‌ای جدید و در حال توسعه است که قلب تجاری شهر به شمار می‌آید.
تقریباً اولین چیزی که در تمام شهرهای هندوستان به چشم می‌آید، رنگ‌ها و نقش‌ونگارها هستند؛ از لباس و جواهرات گرفته تا ساختمان‌ها و تزئینات خیابان. همه جا پر از رنگ است. حالا تصور کنید زمان فستیوال‌ها، کلکته چه ظاهری پیدا می‌کند. مثلاً دورگا پوجا یک جشن آیینی هندی است که یک بار اول تابستان و یک بار اول زمستان برگزار می‌شود. به مناسبت این جشن در خیابان‌ها چادرهای رنگی برپا می‌کنند، مراسم رقص و پرستش دارند و عود و رنگ‌های مقدس به یکدیگر می‌پاشند و در یک کلام شهر پر از رنگ می‌شود.

یکی از مهم‌ترین بناهای کلکته، کاخ تماشایی ویکتوریاست که به سبک معماری ایتالیایی و به یاد پرنسس زیبای هندی، راجا، ساخته شده. کاخ ویکتوریا در امتداد خیابان جورج‌گیت، میان پارکی زیبا قرار گرفته و به غیر از توریست‌ها، مردم محلی نیز برای گشت و گذار به این‌جا می‌آیند.

حالا که تا نزدیکی کاخ ویکتوریا آمده‌اید، بد نیست پیاده‌روی در خیابان چورینگی را هم تجربه کنید. خیابانی سرسبز با نورپردازی‌های تماشایی که به قلعه‌ی عظیم و تسخیرناپذیر انگلستان ختم می‌شود. قلعه هنوز هم تحت حفاظت‌های شدید امنیتی است و تنها با مجوزهای خاص می‌توان از آن بازدید کرد. تقریباً بیشتر دیدنی‌های کلکته در همین خیابان چورینگی جمع شده‌اند؛ موزه‌ی هندی‌ها که در سال ١٨٧٧ به سبک معماری ایتالیایی ساخته شده، مجموعه‌ای از دیدنی‌های عجیب و غریب از هند و حتی جاهای دیگر جهان را در خودش جا داده. اطراف منطقه‌ی فورت‌ویلیلم، در نزدیکی همین خیابان، رستوران‌های بسیاری را می توان پیدا کرد. با این‌که کم‌تر پیش می‌آید کسی در هند، هوس غذای چینی کرده باشد، ولی تعداد رستوران‌های بین‌المللی در این شهر کم نیست. در کل بیشتر توریست‌ها سعی می‌کنند در همین دور و بر خیابان چورینگی اقامت داشته باشند. این منطقه هتل‌های خوبی هم دارد که شاید در زمان تعطیلات قیمت بالاتری داشته باشند ولی خیال‌تان را از بابت رفت و آمد و مسیرهای شلوغ راحت می‌کنند؛ البته هتل‌های خیابان سادر هم به خاطر قیمت‌های مقرون به صرفه و دسترسی آسان به وسایل نقلیه‌ی عمومی طرفدارهای خودشان را دارند.

یکی دیگر از مناطق پر رفت و آمد کلکته که برای توریست ها هم خیلی دوست‌داشتنی است، باغ‌های بی‌بی‌دی است؛ اطراف این باغ چند تایی مرکز خرید، سینما و مسجد قدیمی تیپو سلطان قرار گرفته. در قسمت جنوبی این منطقه، محله‌ی چینی‌ها واقع شده. با این‌که چینی‌ها دیگر زیاد به کلکته مهاجرت نمی‌کنند، ولی هنوز بازار و دو تا معبد رنگارنگ چینی در این شهر باقی مانده‌اند. در میان بازار شلوغ چینی‌ها، کلیسای ارامنه با نمای سفید رنگش که اوایل قرن هجده ساخته شده، آرام ایستاده است.
اطراف باغ بی‌بی‌دی، چشمه‌ی آبی وجود دارد که در قدیم آب کلکته را تامین می‌کرده و به همین خاطر مردم شهر آن ناحیه را میدان مخزن می‌نامند. در این ناحیه ساختمان‌های مستعمراتی زیادی با معماری‌های متفاوت وجود دارند. گاهی از عمر ساختمان نزدیک به سیصد سال می‌گذرد، اما هنوز هم مردم یا بخش‌های دولتی در آن اقامت دارند.
کلکته یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری صنایع دستی هند است. مثلاً لوازم چرمی و چوبی با کنده‌کاری‌ها یا زری‌دوزی‌های منحصربه‌فردی که گاهی داستانی از یک شعر را روایت می‌کند. به خاطر ارزش هنری و یگانه‌ بودن این آثار در جهان شاید در مراکز خرید بزرگ مثل متروپولیس (نزدیک هایلند پارک) و متروپلازا (نزدیک سفارت انگلستان) قیمت‌های خیلی بالایی داشته باشند، ولی اکثر آن‌ها را در بازارهای محلی مثل بازار کیدرپور با قیمت‌های پایین‌تری می‌توان خرید. معمولاً انتخاب بین بدلیجات، لباس‌ها، عودها و ادویه‌های هندی سخت است، ولی به هر حال همه‌ی مسافران وسوسه می‌شوند تکه‌ی کوچکی از این همه رنگ و بو را توی چمدان‌هایشان جا دهند.

اگر در کلکته وقت بیشتری داشتید:
رودخانه‌ی مقدس هوگلی را از یاد نبرید؛ مخصوصاً اگر در زمان فستیوال پوجا در کلکته بودید. در ایام جشن، بت‌ها و مجسمه‌های هندی را داخل این رودخانه می‌اندازند و معتقدند روح مقدس آن‌ها برای همیشه در این رودخانه باقی می‌ماند.