سلولهای سرطانیای که از تومور اصلی خود جدا شده و وارد جریان خون شوند، میتوانند در نواحی مختلف بدن، مخصوصاً استخوانها، ایجاد ضایعاتی کنند. در این مقاله با متاستاز استخوانی که حاصل این فرآیند است آشنا شوید.
[b]سرطان و متاستاز استخوان [/b]
متاستاز استخوان در افرادی اتفاق می افتد که در بخش دیگری از بدن سرطان دارند. بخشی از سلولهای سرطانی آن ناحیه جدا شده و وارد جریان خون و دستگاه لنفاوی میشوند. به مرحله ای که سرطان به اندامهای دورتر بدن گسترش یافته است متاستاز میگویند. نواحی متداول متاستاز شامل استخوان، ریه ها و کبد است.
[b]عوامل خطر [/b]
سرطان از هر نوعی که باشد خطر متاستاز استخوان را افزایش میدهد اما پزشک نمیتواند کاملاً مطمئن باشد که سرطان شما گسترش پیدا میکند، اما در انواع مشخصی از سرطان مانند سرطانهای سینه، ریه، تیروئید، پروستات و کلیه ها، احتمال گسترش به استخوان بیشتر است. احتمال گسترش به استخوان در تومورهای بزرگتر که به گره های لنفاوی رسیده اند نیز بیشتر است.
[b]متاستاز استخوان در کجا اتفاق می افتد [/b]
متاستاز استخوان در هر استخوانی میتواند رشد کند اما سرطان معمولا به استخوانهایی گسترش می یابد که به مرکز بدن نزدیک هستند. ستون فقرات متداولترین ناحیه متاستاز استخوان است. نواحی متداول دیگر متاستاز استخوان شامل استخوان ران، استخوان بالای بازو، دنده ها، مفصل بالای ران و جمجمه است.
[b]علائم [/b]
درد استخوان اغلب اولین علامت متاستاز استخوان است. در ابتدا درد ممکن است هرازچندگاهی بیاید و برود. اغلب در طول شب بدتر شده اما هنگام حرکت بهتر میشود. به مرور زمان درد ممکن است با حرکت بدتر شده و دائمی تر گردد.
[b]فشار نخاعی [/b]
سرطانی که در ستون فقرات در حال رشد است میتواند به نخاع فشار بیاورد. این فشار بر اعصاب تاثیر گذاشته و موجب کاهش تحرک، ضعف عضلات، بی حسی و اشکال در دفع ادرار میشود. فشار نخاعی یک وضعیت اورژانسی است، چون ممکن است موجب فلج شدن شود. درمانهای آن شامل تزریق استروئید، پرتو درمانی، شیمی درمانی و جراحی است. ممکن است برای کمک به تقویت عضلات، از فیزیوتراپی نیز استفاده شود.
[b]چگونگی تاثیر متاستاز بر استخوانها [/b]
متاستاز استخوان اغلب با ضعیف کردن استخوانها به آنها آسیب وارد میکند، به مرور زمان این ضعف میتواند به شکستگی، حتی در حین فعالیتهای معمولی مانند سرفه کردن یا نشستن بر روی صندلی، منجر شود. در موارد دیگر، متاستاز استخوان موجب سخت تر شدن استخوانها میشود، اگر چه هنوز امکان شکستگی وجود دارد. در برخی موارد نیز متاستاز استخوان ممکن است هر دو نوع عارضه را ایجاد کند.
[b]تصویر برداری برای متاستاز استخوان [/b]
پزشک ممکن است دستور دهد آزمایشهای تصویر برداری انجام شود تا ببیند آیا سرطان به استخوان گسترش یافته است یا نه (حتی در صورتی که هیچ علائمی از آن مشاهده نمیکنید). در این آزمایشها داخل بدن مشاهده میشود. پرتوی ایکس میتواند به پیدا کردن نواحی متاستاز استخوان و تشخیص شکستگی استخوان در صورت وجود، کمک کند. اسکن استخوان اغلب متاستاز استخوان را زودتر از پرتو ایکس مشخص میکند و میتواند همه بدن را در یک بار تصویر برداری، بررسی کند. سی تی اسکن، ام آر آی و پت اسکن نیز میتوانند گسترش سرطان را نشان دهند.
[b]آزمایشهای آزمایشگاهی متاستاز استخوان[/b]
زمانی که متاستاز استخوان به استخوان آسیب وارد میکند، طی این فرایند، اغلب کلسیم از استخوان آزاد شده و وارد جریان خون میشود. سطح بالای کلسیم میتواند مشکل جدی ایجاد کند و منجر به تهوع، یبوست، بی آبی بدن و حتی کما شود. پزشک ممکن است از استخوان نمونه بافت برداشته و به آزمایشگاه بفرستد تا متاستاز استخوان بررسی شود.
[b]درمان سرطان اولیه [/b]
شیمی درمانی و هورمون درمانی که به صورت تزریقی یا خوراکی استعمار شوند، سرطان اصلی را مورد هدف قرار میدهند. این درمانها به سلولهای سرطانی در هر جای بدن که باشد حمله میکنند. به این درمانها سیستمیک میگویند چون بر تمامی بدن تاثیر میگذارند. عوارض آنها شامل تهوع، استفراغ، خستگی، ریزش مو و افزایش خطر عفونت است.
[b]بیس فسفونات ها [/b]
بیس فسفونات ها دسته ای از داروها هستند که استخوانهای ضعیف را درمان میکنند. این داروها را برای درمان پوکی استخوان (وضعیتی که استخوان ضعیف و نازک شده) مورد استفاده قرار میدهند. در سرطانهای مشخص، بیس فسفونانها ممکن است به بیماران در کنترل درد کمک کنند، آسیب استخوان را کاهش دهند، سطح کلسیم را پایین بیاورند، و خطر شکستگی استخوان را کم کنند. عوارض آن شامل خستگی، تهوع، استفراغ، کم خونی و درد مفاصل یا استخوان است. یک عارضه جدی اما نادر آن مرگ ناشی از نرم شدن فک است.
[b]درمان استخوان [/b]
در درمانهای موضعی تمرکز تنها بر استخوان یا استخوانهایی است که سرطان به آنها گسترش یافته است. آنها با نابود کردن تومور یا آهسته کردن رشد سلولهای سرطانی، تأثیر خود را میگذارند . پرتو درمانی خارجی از پرتوهای پر انرژی برای نابودی سلولهای سرطانی استفاده میکند. این کار مشابه تاباندن پرتو ایکس است اما از آن خیلی قویتر است. ریشه کنی (ابلیشن) درمان موضعی دیگر برای نابودی تومور با سرما، گرما، جریان الکتریکی یا الکل است. اولتراسوند نیز برای از بین بردن پایانه های عصبی در استخوان اطراف تومور مورد استفاده قرار میگیرد. درمان موضعی دیگر شامل تزریق سیمان استخوانی برای کمک به تثبیت و تقویت آن ناحیه است.
[b]جراحی [/b]
جراحی معمولا به عنوان درمانی که به تثبیت استخوان تضعیف شده کمک میکند و در نتیجه خطر شکستگی آن را کاهش میدهد مورد استفاده قرار میگیرد. پزشک ممکن است میلهها، پیچها، میخها، یا صفحههایی را در داخل استخوان قرار دهد تا استخوان را تثبیت و محکم کند و از شکستن آن جلوگیری نماید. جراحی برای ترمیم استخوانهای شکسته نیز استفاده میشود اما استخوان شکسته به علت سرطان اغلب خوب التیام نمی یابد. پزشک ممکن است تلاش خود را در جلوگیری از شکستن استخوان متمرکز کند.
[b]مدیریت درد [/b]
در بسیاری از موارد، درمان متاستاز استخوان به آرام شدن درد آن نیز کمک میکند، اما اگر درد هنوز وجود دارد، پزشک ممکن است استفاده از مسکنهای بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبو پروفن یا ناپروکسن را پیشنهاد کند. اگر این داروها درد را آرام نکنند دکتر ممکن است مسکن قویتری مانند کدئین، هیدروکودون، اکسی کودون، یا مورفین تجویز نماید.
[b]پس از درمان [/b]
معمولا متاستاز استخوان قابل معالجه نیست، اما درمانها میتوانند متاستاز را کوچکتر کرده و علائم را تخفیف دهند. درباره علائم یا عوارض جدیدی که تجربه میکنید باید با پزشک صحبت کنید. با پرسیدن سوال و یاد گیری بیشتر درباره وضعیت خود و درمانهای مناسب و مراقبت از خود، ممکن است بهبودی سریعتر حاصل شود. درباره گزینه های دیگر درمانی که ممکن است برای شما مناسب باشد با پزشک خود صحبت کنید.